Internationale dag voor het beheersen van natuurrampen

De afgelopen weken waren er meerdere orkanen categorie 5, die hebben het leven van miljoenen mensen op het Amerikaanse vasteland en de Caraïben hevig in de war gestuurd. Vooral Harvey, Irma en Maria brachten veel schade toe. De 3,4 miloen inwoners van Puerto Rico kunnen amper voorzien in hun basisbehoeften zoals eten of water. Het eiland Barbuda is volledig onbewoonbaar, en op het door UNESCO als wereldergoed erkende eiland Dominica zijn nog steeds tientallen mensen vermist.

De impact van extreme weersomstandigheden is niet beperkt tot deze regio’s. Overstromingen in Bangladesh, India en Nepal brengen niets dan miserie voor zo’n 40 miljoen mensen. Meer dan 1.200 mensen zijn gestorven en nog meer mensen verloren hun huis, oogst of werkplaats. Ondertussen zijn er twintig landen in Afrika die de afglopen maanden extreme droogtes doormaakten. Vooral in de Hoorn is de droogte onhoudbaar waardoor velen verhuizen.

Voor de minst ontwikkelde landen komt een natuurramp meestal erg hard aan. Hun vooruitgang op vlak van gezondheid en onderwijs wordt zo belemmerd. Voor ontwikkelde landen is het economisch verlies van een kapotte infrastructuur meestal gigantisch. De gebeurtenissen van de afgelopen maanden moeten ons nogmaals duidelijk maken dat we dringend actie moeten ondernemen. In de toekomst zullen er nog meer en zwaardere natuurrampen plaatsvinden.

Een (onheilspellend) teken aan de wand?

De effecten van een warmer klimaat, zowel de kracht als de frequentie, maken een grote indruk op veel mensen, zelfs op diegenen die erkennen dat de mens een grote verantwoordelijkheid draagt voor de opwarming. Door de omgevingsvervuiling van fossiele brandstoffen sterven elk jaar 4,2 miljoen mensen vroegtijdig. Er is relatief weinig aandacht in de media voor deze catastrofe. Voor het effect van broeikasgassen op extreme weersomstandigheden daarentegen, is er hoe langer hoe meer aandacht.

Dat kan ook moeilijk anders, gezien de diepgaande impact van deze weersomstandigheden. De laatste twee jaren zijn meer dan 40 miljoen mensen hun huis tijdelijk of permanent ontvlucht na een ramp. Vooral in landen die weinig bijdragen tot de opwarming van de aarde moeten mensen hun huis verlaten omwille van extreem weer.

Er is een duidelijke consensus: stijgende temperature doen het aantal waterstofdeeltjes in de atmosfeer stijgen. Dat leidt tot intense regenval en overstromingen op de ene plaats, en tot droogtes op andere plaatsen. Sommige regio’s ondervinden zowel droogte als hevige regen. In Californië volgde een reeks overstromingen na jaren van droogte.

TOPEX/Poseidon, de eerste satelliet die de stijgende zeespiegel nauwkeurig meet, werd gelanceerd twee weken voor orkaan Andrew aan land kwam in Florida, zo’n 25 jaar geleden. De metingen tonen een wereldwijde stijging van 3,4 millimeter per jaar. 85 millimeter (8,5 cm) op 25 jaar tijd dus.

De opwarming van de zee en het stijgende zeeniveau dragen bij aan de intensiteit van tropische stormen. Wij zullen nog vele jaren geconfronteerd worden met de abnormale en onvoorziene gevolgen van broeikasgassen in de atmosfeer.

In 2009 publiceerde Swiss Re een studie die focuste op de provincies Miami-Dade, Broward en Palm Beach. De studie beoogde een matig gestegen zeeniveau in 2030 en vergeleek dat met de huide stand van zaken. Als een orkaan zoals Andrew vandaag aan land zou komen in dit rijke gedeelte van Amerika zou de schade oplopen tussen de 100 en 300 miljard dollar. Huidige schattingen suggereren dat de economisch verliezen als gevolg van Harvey, Irma en Maria zelfs boven die bedragen liggen.

Beheers natuurrampen nu, zet klimaatverandering schaakmat op lange termijn

Miami is druk in de weer om zijn programma rond bescherming bij overstromingen uit te breiden. Al 400 miljoen dollar is uitgetrokken voor de financiering van zeepompen, verbeterde wegen en zeedijken. Maar, deze uitgaven zijn erg hoog en moeilijk vol te houden voor landen met lage inkomens, elke keer dat ze getroffen worden door een storm of overstroming.

Het Akkoord van Parijs zet de wereld op weg naar een koolstofarme toekomst. Het is een pragmatisch plan dat rekening houdt met de realiteiten in individuele landen. Men verwacht dat uitstoot van koolstof zal dalen als gevolg van de vooropgestelde doelen. Maar de impact van klimaatverandering zal nog enige tijd voelbaar zijn, waardoor de wereld genoodzaakt is tegelijkertijd verder te investeren in bescherming en in aanpassing. Zo verlagen we de risico’s bij een ramp. De economische voordelen zijn duidelijk groter dan alles achteraf herop te moeten bouwen.

De planeet moet de komende jaren veerkrachting worden tegen de effecten van broeikasgassen.  Om dat te bewerkstelligen hebben we nood aan internationale samenwerking op een ongeziene schaal. Het doel op lange termijn is het herstel van de ecologische balans tussen uitstoot en de natuurlijke absorptiecapaciteit van de aarde. We mogen niet vergeten dat het terugdringen van uitstoot op lange termijn hét belangrijkste wapen is in de strijd tegen klimaatopwarming. We moeten die ambitie waarmaken.

De VN Klimaatconferentie in November in Bonn wordt voorgezeten door het kleine eiland Fiji en is een uitgelezen kans om niet alleen de inspanningen tot het verlagen van uitstoot op te drijven, maar ook te verzekeren dat het management van klimaat risico’s geïntgreerd is in het management van rampen in het algemeen. Armoede, snelle verstedelijking, slecht gebruik van land, de achteruitgang van ecosystemen en andere risicofactoren versterken de impact van klimaatverandering. Vandaag, op de Internationale dag voor het beheersen van natuurrampen, roepen wij op om deze problemen op holistische wijze aan te pakken.

Achim Steiner: Administrator of the United Nations Development Programme www.undp.org

Patricia Espinosa: Executive Secretary of UN Climate Change www.unfccc.int

Robert Glasser: UN Secretary-General’s Special Representative for Disaster Risk Reduction and head of the UN Office for Disaster Risk Reduction www.unisdr.org