Iran bereidt zich voor op het ergste

Dit artikel analyseert wat er de afgelopen weken op het gebied van Iraanse binnenlandse politiek gebeurd is en wat dat kan betekenen voor de nucleaire onderhandelingen.

  • De Majles (of parlement): conservatieve facties houden een stevige greep op de macht

Een enorme muurschildering in de Karim Khan straat in centraal Teheran verkondigt: ‘We zullen zelfs niet één moment met Amerika toenadering zoeken.’ Deze harde taal lijkt niet meer van deze tijd. Immers, de relatie tussen Iran en het Westen heeft er nog nooit zo positief  voor gestaan.

Afgelopen winter werd een doorbraak gerealiseerd toen Iran en de 5+1 groep een verlopig akkoord over Irans nucleair programma sloten. De komende twee maanden wordt er hard gewerkt aan een permanente oplossing voor de nucleaire kwestie.

Iraanse binnenlandse politiek net zo belangrijk

Laten we we dit optimistisch internationaal perspectief even opzij leggen en kijken hoe Iraanse politiek op binnenlands vlak aan het veranderen is. Dit kan ons helpen begrijpen hoe en of Iran uiteindelijk met het Westen tot een permanente overeenkomst zal komen.

De opperleider Ayatollah Khamenei heeft de laatste weken de nadruk gelegd op het versterken van de ‘weerstandseconomie’ (eqtesaad-e moqavammatti). Het begrip ‘weerstandseconomie’ bestaat al langer in Iran. Het idee werd na de Westerse sancties van eind jaren 2000 ingevoerd met als doel de binnenlandse economie onafhankelijk te maken van ‘vijanden’ (doshmannaan). Wat opmerkelijk is, is dat de opperleider dit begrip weer gebruikt, juist in een tijd van mogelijke vermindering van sancties en toenadering met het Westen.

Een reden hiervoor is de politieke druk van conservatieve facties. Deze hardliners hebben weinig macht verloren sinds de verkiezing van de gematigde President Rohani afgelopen zomer. Integendeel, ze gedragen zich steeds assertiever en elke ongewenste beweging van Rohani’s kabinet wordt opgemerkt en uitvergroot. Minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Zarif, die ook de nucleaire onderhandelingen leidt, is al meerdere keren naar het parlement (majles) geroepen om zijn beleid te verantwoorden.

Hoe precair de situatie is, bleek toen een aantal dagen geleden Catherine Ashton, vertegenwoordiger van de buitenlandse zaken van de EU, het land bezocht. Tussen officiële gesprekken in bracht Ashton een bezoek aan de Oostenrijkse ambassade. Hier ontmoette ze enkele leden van de Groene Beweging: de beweging die vijf jaar geleden de opstanden tegen de herverkiezing van president Mahmoud Ahmadinejad leidde en sindsdien wordt onderdrukt. De hardliners reageerden verontwaardigd en zagen hun kans schoon om de hervormingsgezinde ministers van Inlichtingen en Binnenlandse Zaken op hun plaats te zetten. Het kabinet Rohani is in haar korte bestaan niet eerder zo zwak en fragiel geweest.

Een analyse van de situatie

Alhoewel de opperleider openlijk de onderhandelingen en onderhandelaars blijft steunen, groeit de macht van conservatieve groeperingen dus geleidelijk. Onprofessioneel en ongeïnformeerd werk van de EU draagt daar aan bij. Het is jammer dat het Westen Iran nog steeds niet begrijpt. Ashtons fiasco bevestigt Irans beeld van het Westen als indringer en imperialist alleen maar en zorgt er voor dat haar achterdocht versterkt.

Er is een reële kans dat wanneer een permanente overeenkomst op tafel ligt, hardliner facties weigeren dit te ondertekenen. Op haar beurt zet dit de toekomst van de onderhandelingen op het spel en vergroot de kans op een aanval op Irans nucleaire installaties en oorlog. Ayatollah Khamenei’s focus op de weerstandseconomie moet dus in het licht van binnenlandse politieke consolidatie van de hardliners gezien worden. De leider probeert zich niet teveel te bemoeien met deze consolidatie maar begrijpt dat als binnenlandse politieke groepen niet tot een internationaal acceptabele consensus kunnen komen, Iran zich moet voorbereidden op het ergste. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.