Boontje komt om zijn loontje

Het is een publiek geheim. De soldaten van de Forces Armées de la République Démocratique du Congo krijgen geen soldij uitbetaald. Die verdwijnt integraal in de zakken van hogere officieren. Dat is al vele jaren zo. In de tijd van vader Kabila is dat heel even anders geweest. Maar de oude gewoontes hebben snel weer de bovenhand gehaald.

Al jaren hebben de Europese Unie en België grote bedragen gespendeerd aan projecten ter verbetering van de betalingsketen. Maar zonder enig zichtbaar resultaat. De geldbeugel van de soldaat blijft nog altijd even leeg. Geen wonder dat soldaten de bevolking beroven en zich samen met hun dienstwapen verhuren aan de meest biedende. Voor 20 $ kan je al iemand uit de weg laten ruimen. Een mens moet toch leven, nietwaar?

Twee weken geleden heb ik aan onze FOD Buitenlandse Zaken een officiële vraag gesteld over de resultaten van hun steun aan de betalingsketen, en over verdere plannen om hier nu wél eens het verschil te maken. Aan de Kongolese minister van defensie moet ik dat niet vragen. Voor die man is elke kritiek op “zijn” leger immers een poging om die goeie vaderlandslievende jongens in diskrediet te brengen. Verloren moeite dus. Maar helaas, ook Buitenlandse Zaken verkiest zich te hullen in een veelzeggend stilzwijgen.

FARCD-soldaten voeren al enkele maanden een militaire operatie tegen de Oegandese rebellen van ADF/NALU in de vruchtbare vallei van de Graben. Een buitenkans voor hen! Zo kunnen ze ongestraft graaien in de voorraadschuren van de boeren die ze onderweg tegenkomen. Dat het hen niet alleen om het vullen van hun magen gaat is duidelijk: ze brengen hun buit per vrachtwagen naar de markt van Butembo om ze te verkopen!

Nu wil het toeval dat een aflossing van de troepen werd gepland net op het moment dat de commandant besloten had twee vrachtwagenladingen buitgemaakte bonen te verkopen. De eerste lading was al verkocht, als hij bij het ophalen van de tweede lading met zijn manschappen stootte op de nieuwe troepen die net in het kamp waren aangekomen.

Die nieuwe jongens waren het er natuurlijk niet mee eens dat die bonen zo maar zouden worden verkocht. Ze vonden dat zij daar recht op hadden als rantsoen voor de komende weken. Maar ze zagen met lede ogen hoe de buit werd opgeladen in de vrachtwagen en verdween richting Butembo.

Nog geen kilometer verder werd een granaat afgevuurd op de vrachtwagen. Balans: de commandant, vier soldaten en vier burgers waaronder de eigenaar van de vrachtwagen zijn dood, en 8 burgers gewond. Zoals gewoonlijk had de vrachtwagen ook reizigers opgeladen die voor een halve dollar naar de markt wilden gaan. Er bestaat hier immers geen andere vorm van openbaar vervoer.

Het is al de tweede keer dat een commandant hier door collega’s uit het eigen leger wordt omgebracht, steeds om vergelijkbare redenen. Maar als u nu dacht dat dit tot hervormingen zou leiden?

Neen, de struisvogelpolitiek viert hoogtij: volgens de officiële versie van het gebeuren ging het uiteraard om een aanval van ADF/NALU en Maï Maï gecombineerd. Zo hoeft er niets te gebeuren, en kunnen we weer aftellen naar het volgende incident. Maar de ware toedracht van het verhaal is alom bekend geraakt door getuigenissen van soldatenvrouwen.

Hoelang nog kan de bevolking al dat geweld in uniform blijven slikken? Het zal niet blijven bij een tegenstem tegen “zittend” president Kabila bij de volgende verkiezingen. Dat is vandaag in Mighobwe duidelijk geworden. Twee soldaten hebben eergisteren parochiepriester Christian Bakulene van Kanyabayonga op de openbare weg doodgeschoten op zijn brommer, zonder enige aanwijsbare reden. Vandaag is hij begraven. Maar de bevolking van de hele regio in Zuid-Lubero was ziedend.

Met man en macht hebben ze zich vanochtend verzameld in Mighobwe, vastbesloten om hun verdriet en woede af te reageren op alles wat een uniform draagt. Hun doelwit: het politiekantoor. Toen ze de meute zagen aankomen hebben de politiemannen snel het hazenpad gekozen. De bevolking heeft het politiekantoor kort en klein geslagen en in brand gestoken, en zond daarbij een duidelijke boodschap aan Kinshasa: « Mighobwe en paix sans FARDC! ».

Als Kabila het nog eens aandurft om zich in Oost-Kongo te vertonen met zijn boodschap dat de onveiligheid door de mensen zelf wordt in stand gehouden (zie blog van 25 september), krijgt hij, zeker weten, iets anders naar het hoofd geslingerd dan een slagroomtaart, een beeldje van een kathedraal of de linkerschoen van een joernalist…!