De luipaard van Ishango

Iedereen keek op tegen de terugweg van Mpondwe naar Butembo wegens de slechte staat van de weg. Ik wou dolgraag even in Ishango langsgaan. Maar ook al bereikten ons berichten van nieuwe moordpartijen in Butembo, toch wou iedereen liever meteen naar huis.

Nele was er immers bij. Nee, niet onze vriendin-collega uit België, die we even voordien in Oeganda hadden goede reis gewenst, maar wel het drie maanden oude kindje van onze collega Theo en zijn vrouw Claudette, die naar Nele werd geheten. Het was de allereerste reis van haar leven, en meteen al naar het buitenland. Een schat van een baby. Zelfs toen iedereen met het hoofd tegen de dakplaat van de wagen botste, bleef Nele er heel sereen bij, goed gebufferd door de borsten van haar moeder.

In Lubiriha, vlak over de grens terug op Kongolees grondgebied, heeft ICCN (Institut Congolais pour la Conservation de la Nature) een kantoortje. Ik kon mijn gezelschap toch overtuigen om even langs te gaan om informatie in te winnen over Ishango.

Al jaren droom ik er van om in Ishango langs te gaan. Op die plaats aan de oever van het Edwardmeer heeft Jean de Heinzelin in 1960 een baviaanbeen gevonden van zowat 10 cm lang en ongeveer 23.000 jaar oud. Het been draagt een hele reeks inkervingen met een onmiskenbare rekenkundige logica, waardoor het zonder enige twijfel kan worden beschouwd als het oudste bekende bewijs van het wiskundig vermogen van onze voorouders. Onze Afrikaanse voorouders.

Mijn Kongolese collega’s hadden nog nooit van het been van Ishango gehoord. Wat wil je, het werd een halve eeuw in een lade van het Brusselse Museum voor Natuurwetenschappen bewaard, tot buitenbeentje onder de wiskundeleraars Dirk Huylebroeck er bekendheid aan gaf, hierin bijgetreden door mensen als cineast Georges Kamanayo.

Onlangs vernam ik dat op het Brusselse muntplein een zeven meter hoge replica van het wiskundig artefact werd opgesteld. Daar zal ik bij een volgende vakantie in België zeker langsgaan. Er blijkt ook een tweede beentje in Ishango gevonden te zijn, waarvan de Heinzelin pas op zijn sterfbed het bestaan heeft onthuld. Maar Afrika is van dat alles niet op de hoogte.

Ik wil dus zeker mijn collega’s nog eens meenemen op bedevaart naar de wieg van de wiskunde. En dus hielden we toch even halt om inlichtingen in te winnen.

“De plaats is enkel bereikbaar met een goede terreinwagen. Als ik daar als niet-Kongolees heen wil, word ik vriendelijk verzocht eerst 200 USD neer te tellen”. Om zeker te zijn of ik het allemaal goed begrepen had, vroeg ik het toch nog eens na: “Dus als mijn collega’s zich zonder mij aanbieden met deze wagen, mogen ze gratis binnen?”. De parkwachter knikte bevestigend. “Dat is niet mijn beslissing”, zei hij vergoelijkend. “Dat wordt van hogerhand opgelegd”.

Ishango blijkt nog een dertigtal kilometer verwijderd te zijn van de weg Kasindi – Beni die we nu volgden. Een kleine twee uur, met onze 4 x 4, om die afstand af te leggen. “Of die weg veilig is”, vroeg ik, met in het achterhoofd de militaire operatie “Ruwenzori” van het regeringsleger tegen de Oegandese rebellen ADF/NALU in de vallei van de Graben.

Dat bleek geen probleem te zijn. “En tegen de wilde dieren krijgen we een gewapende escorte mee”, zei de parkwachter. “Gisteren hebben we nog een luipaard moeten neerschieten…”

Zijn woorden drongen pas met enige vertraging tot mij door. Een luipaard moeten doodschieten? Mensen die de natuur van het Virungapark moeten beschermen schieten een luipaard neer?

Terwijl ik me nog aan het afvragen was of ik het allemaal wel juist had verstaan suggereerde mijn collega aan de parkwachter dat we dat luipaard toch wel kunnen bekijken zonder te moeten betalen? “Geen probleem”, zei de man, “kom maar mee”.

We gingen naar een klein hutje verderop het ICCN-terrein gelegen. “Wacht hier even, we brengen het naar buiten”, zei hij.

“Het” bleek een zak te zijn waar ooit 50 kg rijst heeft ingezeten, en die nu maar voor een derde leek opgevuld te zijn met iets vormeloos. De zak werd leeggeschud. Eerst verscheen het indrukwekkende hoofd van een volwassen luipaard, gevolgd door zijn gevilde huid, waar de onderpoten met teenkussentjes en klauwen, en de lange sierlijke staart nog aan vasthingen.

Ik voelde een diep gevoel van verontwaardiging in me opkomen, van hetzelfde gehalte als toen ik jaren geleden het relaas van de luipaardjacht van Jef Geeraerts las. Maar voor ik er uiting kon aan geven kreeg ik het hele verhaal te horen. De luipaard was vast komen te zitten in een stropersstrop. Het dier moest al lang hebben geworsteld om zich vrij te krijgen, want toen de parkwachters het vonden was het bijzonder agressief en had het een diepe pootwonde. Bij gebrek aan verdovingsmiddelen hadden ze geen andere keuze dan het met een nekschot af te maken. Ik dacht bij mezelf dat de schutter dan toch vast wel al dacht aan de handelswaarde van de huid en schedel, want het gaatje in de ruggengraat op schouderhoogte was amper merkbaar.

Een collega die werkt voor een organisatie voor de verdediging van de belangen van de Pygmeeën, en van zijn ouders de heroïsche naam Buthelezi kreeg, trok een snorhaar uit de massieve kop. Als ik dat aan mijn vrienden-Pygmeeën toon word ik vast tot koning gekroond, grapte hij.

Een andere collega, Theo, vroeg of ik hem op de foto wilde nemen met vóór zich het luipaardvel. “Ik wil dat mijn kinderen me zo zien”, zei hij. “Zijzelf krijgen waarschijnlijk nooit meer die kans”.

Ik nam de foto’s zoals gevraagd, met zijn toestel. Ik was té gegrepen door de gebroken blik in de ogen van het prachtige dier om eraan te denken mijn eigen nieuwe camera boven te halen.

Terug op weg naar Butembo wreef Buthelezi met een troostend gebaar over mijn dijbeen. “Weet je, als wij ons zonder jou zouden aanbieden om het park binnen te gaan, dan zouden ze zeggen: onze parkwachters zijn niet betaald door Kinshasa, en als jullie willen dat ze instaan voor jullie veiligheid zal je toch iets moeten bijdragen. Laat ons zeggen, voor een kleine 250 dollar doen we het wel”.

Dat dit niet de echte reden was waarom ik best wat troost kon gebruiken, is hem wellicht ontgaan.

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.