De wens van Mivimba

Neen, met Karel De Gucht heeft dit niets te maken. Met paternalisme en betuttelingsdrang, zoals de Kabila-apologeten het zo graag voorstellen evenmin. Dit is een groep mensen die een lange weg heeft afgelegd van observatie, analyse en beoordeling van de Kongolese context, en ontgoocheld is door de conclusies. De initiatiefnemer, Paluku Mivimba, is zelf een gerespecteerd boerenleider. In zijn openingsrede beschreef hij hoe hij reeds van in 2001 nadenkt over de beste manier om zijn land vooruit te helpen. “We hebben een grondige mentaliteitsverandering nodig in Kongo. Een nieuwe manier van besturen. De Kongolese samenleving moet meer verantwoordelijk worden. Een diepgaande transformatie is nodig vanuit het individuele geweten van elk van ons.

Hij heeft van dichtbij meegemaakt welk groot effect de leiderschapsvormingen hebben gehad op boerenleiders, hoe die mensen ten gronde zijn veranderd, zich veel sterker in de samenleving hebben geëngageerd, en tegelijkertijd hun kritische zin hebben gescherpt, en nu zelfs in staat zijn om wetteksten te ontleden, er de belangen van de samenleving in te zoeken, en de verborgen agenda’s van sommige wetgevers te doorprikken.

Zijn grote droom is de oprichting van een permanent vormingscentrum voor nieuwe leiders, zowel van het maatschappelijk middenveld, de administratie als de politiek. De stichting Maendeleo zal proberen hieraan vorm en inhoud te geven. “Maendeleo” betekent letterlijk “vooruitgang” in het Kiswahili. Ze ziet zichzelf als een ruimte voor reflectie en uitwisseling over de grote uitdagingen van de Kongolese samenleving, een soort van think tank die kritisch observeert maar ook constructief voorstellen uitwerkt. En daartoe een andragogische strategie ontwikkelt, aangepast aan de Kongolese context.

Een professor van de Université Catholique du Graben, stichtend lid van Maendeleo, is ongemeen scherp voor zijn eigen beroepswereld: “onze academische vormingen zijn te theoretisch, zijn niet gebaseerd op reële noden, worden niet verder opgevolgd na het behalen van het diploma, en leiden geenszins tot verandering. Integendeel, ze werken systeembevestigend.” De baseline van de stichting Maendeleo zegt het daarom zo: “Eduquons pour une nouvelle société congolaise”.

Om toe te treden krijgen de potentiële leden een maand de tijd. Als teken van een reëel engagement vraagt de stichting een jaarlijks lidgeld van 100 $. Dat is niet min. Een rendabele financiering vanuit financieel oogpunt kan je dat niet noemen: je moet betalen om onbezoldigd te mogen meewerken! Als voorbeeld van een nieuwe mentaliteit kan dat zeker tellen, in een land waar heel wat mensen moeten zien rond te komen met een maandloon van minder dan 100 $!

’s Avonds gaan we het kindje opzoeken dat vorige vrijdag in de tromgeroffelnacht is geboren. Het is een meisje. Masumbuko’s gezin is dus weer in evenwicht. Zijn wens is uitgekomen. Hij vroeg me als teken van vriendschap een naam te kiezen voor zijn dochter. Ik heb er verschillende voorgesteld. Uiteindelijk hebben ze dan Zoë uitgekozen. Dat is Grieks voor “leven”. Past goed bij haar tweede naam, de naam van haar grootmoeder langs vaders’ kant: Nathalie. Dat staat voor geboortedag.

Zoë is een hartveroverend kindje. Zes dagen oud, haar schattige hoofdje kleiner dan mijn handpalm. Maar een blik met een verrassende helderheid. Alsof ze al een visie in zich heeft die ze gul uitstraalt. Zal dit kind opgroeien in de verantwoordelijke samenleving die Paluku Mivimba droomt voor zijn land? Ik wens het hen allen toe.

Om een wens te laten uitkomen kon ik me geen beter moment inbeelden dan 12 augustus, de nacht waarin onze planeet in haar jaarlijkse baan om de aarde in de Perseïden terechtkomt en een grandioos spektakel van vallende sterren te zien geeft. Als het niet bewolkt is waar je nu bent, moet je beslist eens buiten gaan kijken. En reserveer dan zeker ook één wens voor de toekomst van Kongo.