Goud maakt niet gelukkig

Ik wierp een blik over de rand van mijn mini-terrasje van de eerste verdieping. Waren dat niet de bovenburen, met enkele van hun bezoekers?

Op de bovenste verdieping van dit gebouw heeft een Indische familie zijn intrek genomen. Eigenaardig volk, zeer mensenschuw vond ik hen. Een simpele groet bij het kruisen op de trap is vaak al teveel gevraagd. Ergerlijk is vooral hun gewoonte om op hun huispersoneel te roepen. Schel roepen dan. Hun grijze roodstaartpapegaai die bij goed weer op hun terras van de zon mag genieten kent ze ook al allemaal bij naam, inclusief de schelle intonatie. Of hun gewoonte om al van aan de hoek van de straat te beginnen toeteren als ze een  avondje uit zijn geweest, ook al is het middernacht. Zodat de nachtwaker van het security bedrijf dat wij hebben ingehuurd, en waar zij weigeren mee voor te betalen, voor hen de poort komt opendoen. En als dat niet binnen de 5 seconden gebeurt heeft heel Butembo het gehoord. Enfin, je kent dat slag volk.

Vorige maand is me echter plots duidelijk geworden dat hun mensenschuwheid iets anders verbergt.

Ik had graag ’s avonds, na de dagtaak, toegang gehad tot internet. Dus hebben we een invertor aangeschaft. Dat is een eenvoudig maar knap bedacht systeem met vier batterijen van 12 volt elk dat zich overdag oplaadt als de generator draait, de wisselstroom omzet naar gelijkstroom en opslaat, en dan ’s avonds, als de generator stilligt, de opgeslagen stroom weer omzet in wisselstroom en mijn leeslamp, ijskast, laptop en draadloze router voedt. Gemaakt in Indië, en ingevoerd vanuit Kampala, Oeganda.

Die invertor neemt echter 3,5 KW van de generator voor zijn rekening, dus waren we wel verplicht ook een zwaardere generator aan te schaffen. En dus moesten we overstappen van de categorie bezine naar diesel. En dat bracht dan weer een aanval van roetdeeltjes op onze longen mee… Om een lang verhaal kort te maken: we hebben de generator dan maar verhuisd, met instemming van de huisbaas, naar het plat dak van het gebouw. Dat is dus… inderdaad… boven het plafond van de Indische familie.

Geen 24 uur later kwam de huisbaas me vertellen dat hij een klein hokje zou bouwen op de binnenkoer om daarin de generator op te stellen, want de Indiërs hadden geprotesteerd. Dat zou natuurlijk het probleem van de roetdeeltjes weer even scherp stellen. Ik argumenteerde dat de generator een geluidsdemper heeft, waardoor hij veel minder stoort dan de oude benzine generator, en dat we hem op oude autobanden hebben gemonteerd om de vibraties op te vangen. Maar daar bleek het niet om te gaan. Het probleem was, dat ik hun veiligheid in gevaar breng…

Ik dacht eerst dat ik het niet goed had begrepen, en vroeg de huisbaas even te herhalen wat hij zei. Het probleem is dat ik voortaan minstens twee keer per dag toegang zal moeten hebben tot het plat dak, en dus ook tot het verdiep van de Indiërs. Ze hebben een stalen hek gemonteerd, met hangslot en eigen bewaker, op hun derde verdieping, en inderdaad, om de generator aan en uit te zetten, of diesel bij te vullen, moeten we daar dus langs. Evengoed als zij langs moeten op het verdiep van ons kantoor, en het verdiep eronder waar ik woon, zij het dan zonder bewaakt hek. So what?

Het verschil is, zei de huisbaas me samenzweerderig, dat zij handelaars zijn in goud en een depot in hun appartement houden, en dat ze bang zijn van aanvallen en diefstallen. En dat elke keer als ik er langs kom, ik een kans creëer voor dieven en rovers om hun slag te slaan…

Ik werd er stil van. Nooit gedacht dat ik ooit iemand met een onveiligheidgevoel zou opzadelen. Maar… als er iemand op het idee komt om hun gouddepot aan te vallen, dan zal de kogelinslag zich wellicht niet beperken tot de derde verdieping….

De dag erop hoorde ik van collega’s dat de lokale radio om het uur in het Swahili een reclameboodschap uitzendt voor hun opkoopkantoor van goud. De zaken draaien blijkbaar niet goed. Het is niet eenvoudig om zich een plaats te veroveren op een markt waarvan de opake kanalen al lang vastliggen. Verschillende goudmijnen in de buurt zijn in handen van de Rwandese rebellen, de FDLR. Andere worden dan weer uitgebaat door officieren van het officiële Kongolese leger de FARDC. Beiden stellen dorpelingen al dan niet onder dwang, en in ieder geval voor een habbekrats, tewerk in die illegale mijnen.  Het spreekt vanzelf dat de witwaskanalen voor dat goud niet zomaar voor iedereen toegankelijk zijn.

De herrie op de binnenkoer werd steeds groter. Drie mannen in een halve cirkel drumden een lange magere man tegen een muur, evenwel zonder hun handen te gebruiken, terwijl een vrouw achter hen ogenschijnlijk probeerde de gemoederen te bedaren. Ik meende om de andere zin het woord “mani” te horen. Maar het zal wel iets anders betekend hebben dan “money” vermoed ik.

Een half uur later verhuisden de stemmen eerst weer naar de trappengang. Met het licht van hun GSM lichtten ze hun voeten bij. Nog één keer bleven ze halverwege staan. De telefoonschermpjes beschreven nog een enkele laatste opgewonden cirkel. En toen werd het weer stil. En pikdonker.