Het Congolees Sociaal Forum publiceert zijn “oproep van Kinshasa”

In het begin was het niet zo duidelijk waar het Sociaal Forum naartoe zou gaan. De grotere NGOs bleken hun kat te sturen en deden twijfels rijzen over de gedragenheid van het gebeuren. Maar precies daardoor konden kleinere organisaties, die veel steviger geworteld zijn in de sociale realiteit van hedendaags Congo, hun stem duidelijker laten horen. “Van de 20.000 NGO’s in Kinshasa, welke zijn legitiem? Zij die in salons rondhangen, of diegene die groeien uit de wijken, die een debat met de bevolking aangaan?”, stelden de organisatoren herhaaldelijk.

De lingala slogan op het spandoek dat het CSF opende klonk nog sterk als een militante reactie tegen de buitenwereld. Vrij vertaald: “De internationale gemeenschap moet de Congolezen niet gebruiken. De rijkdom van het land behoort de Congolezen toe”.

Maar in de diverse werkgroepen werd het forse antiglobalistische discours van de inleiders al snel aangevuld met vooral veel ongenoegen over het ontbreken van politieke wil bij de eigen leiders, de gesel van de corruptie, de gemiste kansen door het niet mobiliseren van eigen middelen om de nationale soevereiniteit een economische onderlaag te geven.

Een stichter van een mutuelle de solidarité in Zuid-Kivu vertelde hoe hun initiatief in 2005 startte met 14 leden, en intussen is uitgegroeid tot 240 leden, en samen met andere muso’s een federatie heeft gevormd. Zijn grootste probleem bleek de strijd te zijn tegen wat hij noemde “les magouilles des ONG”. Steeds opnieuw komen ze aanbieden om extern geld toe te voegen aan de eigen spaartegoeden, maar zo schaden ze de interne dynamiek die volledig op onderlinge solidariteit en vertrouwen is gebouwd, en berokkenen ze veel kwaad.

Op het slotevenement werd een gemeenschappelijke verklaring van de deelnemers voorgelezen met als titel: Appel de Kinshasa à une mobilisation citoyenne contre le néolibéralisme pour un Congo juste, prospère et fort.

Het document is een Congolese variant op de indignados geworden. Op vijf bladzijden begint haast elke paragraaf met “nous dénonçons, nous déplorons, nous sommes indignés par, nous n’acceptons pas que, nous en avons marre de… ». Eén langgerekte hartstochtelijke kreet van een volk dat al zo lang nutteloos lijdt onder een complexe situatie waar het geen verantwoordelijkheid in draagt en geen vat op heeft.

Eén maand voor de verkiezingen hebben vooral ook de passages die daarnaar verwijzen een bijzondere betekenis: “wij zijn verontwaardigd over de houding van politici die de verzuchtingen van het volk helemaal niet in rekening brengen, en hen enkel maar kennen in verkiezingsperiodes”. “Wij aanvaarden niet dat de door het volk gekozen leiders de eersten zijn om het volk te brutaliseren en te intimideren. We zijn verontwaardigd over het gedrag van politie en militairen tijdens officiële stoeten die de waardigheid van vredelievende burgers niet respecteren”. “We zijn verontwaardigd over het extravagante gedrag van de verkozenen van het volk die in alle straffeloosheid de wet met voeten treden en zich onredelijk verrijken”. “Wij zijn er van overtuigd dat concrete alternatieven voor het huidige bestuur en politieke systeem mogelijk zijn”.

“We roepen de kandidaten voor de presidentiële en wetgevende verkiezingen op om hun sociale programma’s voor te stellen en te verdedigen. En we roepen de bevolking op om haar leiders te kiezen op basis van ambitieuze en realistische programma’s, en op basis van de geloofwaardigheid van de kandidaten, af te leiden uit hoe ze in het verleden de publieke en private sferen hebben beheerd”.

“We roepen de kandidaten voor de verkiezingen op om een sociaal contract af te sluiten met de kiezers, waardoor ze zich ertoe verbinden regelmatig rekenschap te geven aan de bevolking van wie ze een mandaat kregen”.

“We roepen op tot transparante, democratische verkiezingen in alle kalmte. Lokale verkiezingen blijven onze bijzondere bekommernis, en we eisen heldere waarborgen dat ze wel degelijk zullen worden georganiseerd”.

Vandaag 28 oktober is de kiescampagne officieel van start gegaan. De oproep van Kinshasa zal ongetwijfeld gehoord zijn. Maar of dat zal bijdragen tot rustige verkiezingen is ver van zeker. Verschillende niveaus van animositeit werden al op diverse plaatsen in het land gesignaleerd. Daaronder valt vooral het hardhandig optreden op van de politie in Mbuji Mayi tegen een verkiezingskaravaan van de UDPS “omdat ze geweigerd hebben de gedragscode voor de verkiezingen te ondertekenen”. Er is nochtans geen enkele wet die daartoe verplicht, dat gaat om een vrijwillig engagement.

In de straten van Butembo werd vandaag een kandidaat gesignaleerd die aan voorbijgangers geldbiljetten uitdeelde. Geen politieman of militair heeft hem ook maar een strobreed in de weg gelegd.