Maximum Security: welkom bij El-Al

Ik leg uit dat mijn plan eruit bestaat plan om vanuit Jeruzalem door te reizen naar Jordanië, tot aan de Syrische grens. Het woord Syrië blijkt gevoelig: de security manager fronst diep. Dat het hier een reportageblog betreft, helpt de zaak allerminst verder.

Samen met vier andere ongelukkige Belgen belanden we in een soort glazen container tussen de check-in gates van Zaventem. Schoenen en vesten worden nagekeken op resten van explosieven. Voor de derde maal moet iedereen zijn verhaal doen: wat, waarom, waar, wie, hoe, wanneer. De Israëlische agenten zijn erop getraind om de minste verspreking op te merken. Paspoorten worden in tussentijd afgenomen en verdwijnen achter een gordijn. Het verhoor met indringende blik gaat verder, tot we toelating ontvangen en onder begeleiding het vliegtuig opstappen.

El-Al beseft dat het niet zoals een ander is: Israël telt rondom zich meer vijanden dan vrienden, en kandidaten genoeg dus die hun leven - tesamen met dat van anderen - willen wagen op een El-Al vlucht. Een unieke check-in voor een vlucht (motto van El-Al: ‘It is not just an airline. It is Israël’) richting een unieke regio: er zijn maar weinig plekken op de wereld waar op zo een korte afstand, tussen Jeruzalem, Amman, en de Syrische grens,een luttele 150 kilometer, zoveel conflicten leven, een regio als een tijdbom die volgens sommigen al barstte. Mijn doel: in deze wankele regio, waar ieder zijn eigen grieven heeft, mensen aan de tand voelen en zoveel mogelijk hun eigen waarheid horen.

Mme Steinfeld

Gisèle Steinfeld staart van uit het vliegtuigraam melancholiek naar de ruige punten van de Alpen onder haar. Ze is op weg om haar twee volwassen kinderen in Israël te bezoeken, waarvan één, Jonathan, in mei zal trouwen. Gisèle heeft een belangrijke missie: haar rabbi in Brussel overhandigde het document dat essentieel is voor het huwelijk van haar zoon. Dit document bewijst Jonathan’s Joodse afkomst.

“Het Joodse volk, wij zijn een fier volk. We koesteren onze tradities.” Ze toont me eem beduimelde, volgekrabbelde agenda waarin dag per dag, tot op het uur en de minuten, de feestdagen en gebruiken staan vermeld: Sabbath start op een bepaalde dag op precies 18.07u en eindigt dan zeer exact om 22.02u. Ze vertelt vol overgave hoe haar ouders tijdens de Tweede Wereldoorlog vluchtten uit Polen, hoe ze in Frankrijk terechtkwamen, en hoe ze daar door nonnen in het klooster werden verborgen gehouden. Moeder mocht zelfs een nonnenhabijt dragen.

Gisèle is een vurige verdedigster van Israël. “Het werd tijd dat we onze eigen thuis kregen: 2000 jaar zijn we op de dool geweest, 2000 jaar!” zegt ze met grote ogen, alsof ze het zelf beleefde. Ze legt me tijdens onze vlucht over Zwitserland de volledige diaspora uit: eerst de wrok van de Egyptische farao, dan de bezetting en afslachting door de Romeinen, dan de klopjachten en verbanningen in de Middeleeuwen. En uiteraard de Tweede Wereldoorlog.

En zelfs erna was Joods zijn niet evident, zelfs in Brussel: “Elke dag, wanneer we naar school gingen, werden we uitgescholden”, knikt ze. Dat er nu eindelijk een plek is die haar volk thuis kan noemen, is voor Gisèle een diepe geruststelling. Maar, volgens haar is het een huis op wankele fundamenten: “Zoveel haat, zoveel jaloezie rondom ons”.

Het conflict met Palestijnen en Arabieren vindt ze teruggaan op afgunst, en culturele verschillen. Je kan het haar niet kwalijk nemen: een volk dat duizenden jaren vervolgd is geweest en nooit een thuis kende, telkens in armoedige ghetto’s had te leven, en al sinds het ontstaan vervloekt werd, je zou voor minder hard worden. En zoals Gisèle het zelf uitdrukt: “We hebben uit bittere ervaring geleerd dat als het er ècht op aankomt, we geen vrienden bezitten”.

Jorge Vanstreels, Jeruzalem, Oude Stad