Elk kind aan de pillen

E. vervoegde onze lessen kort voordien en naar wat ik tot dusver had gezien, was er met E. helemaal niks bijzonders aan de hand. J. kwam met een verhaal van zoveel kinderen en ouders, een relaas van grootschalige en schaamteloze zwendel.

E. is van Chinese afkomst en spreekt zo goed als geen Engels. Zijn familie heeft een internationale academische carrière voor hem in petto, maar eerst moet hij zijn talenkennis opvijzelen. Liefst zo snel mogelijk, want E. is de toekomst van deze welgestelde familie, product van de one child policy in China.

De familieschets is eenvoudig: een afwezige vader en een moeder die er alleen voorstaat en die alles voor haar zoon over heeft. 

Bijzonder

Een aantal dagen later ontmoet ik de aimabele J., jong, ietwat onzeker. Meteen van wal steken zit er niet in bij ontmoetingen met Chinese families. Eerst worden er relatiegeschenken en de nodige small talk uitgewisseld.

Vrij snel stel ik de prangende vraag: ‘Kan u me uitleggen welke bijzondere toestand van E. u met mij wil bespreken?’ Met enige aarzeling begint J. haar verhaal: ‘E. is anders dan andere kinderen. Hij heeft moeite met zelfbeheersing en organisatie, is snel afgeleid, kan moeilijk stilzitten en zich focussen. Dat maakt leren erg moeilijk voor hem. Ik wist niet wat te doen en heb hulp gezocht.’

E. is dertien en gekatapulteerd vanuit een traditionele Chinese school naar een internationale school in Thailand. Van Mars naar Pluto.

U moet weten, E. is dertien jaar en een aantal weken geleden gekatapulteerd vanuit een traditionele Chinese school naar een internationale school in Thailand. Van Mars naar Pluto, dus.

Tot nog toe had ik aan E. weinig abnormaals gemerkt voor een jongen van dertien, zeker gezien de grote verandering in zijn jonge leven. Nogal stil in de klas, dat wel, maar het kind spreekt amper een woord Engels, dus niet verwonderlijk.

Hij staart al eens uit het raam en ‘prutst’ graag. Lopen blijkt zijn ding, want tijdens onze atletiekles liep hij iedereen eraf. 

Dan gaat J. verder: ‘Ik heb E. laten onderzoeken in het ziekenhuis hier in Chiang Mai, want ik weet niet hoe ik met hem om moet. De dokter heeft vastgesteld dat E. lijdt aan ADHD en medicatie nodig heeft. De behandeling start volgende week en eenmaal per maand moet hij op controle.’

Alweer stilte.

‘Hoe heeft de dokter dit precies vastgesteld? Welk soort dokter hebt u bezocht en welke medicatie zal uw zoon krijgen?’, vraag ik.

‘Ritalin, een vrij hoge dosis. Een dokter in Chiang Mai Ram ziekenhuis heeft mij vragenlijsten laten invullen en een aantal fysieke onderzoeken gedaan.’

Preciezer dan dat wordt de omschrijving van E.’s diagnose en behandeling niet.

J. is erbij gelapt, als je ‘t mij vraagt. 

Een rijkelijke beloning

Thailand en bij uitbreiding Zuidoost-Azië kent geen traditie van psychotherapie. Hoewel ook in het Westen de winsten van de psycho-farmaceutische sector exponentieel groeien, is er nog steeds het alternatief van therapie naar freudiaans model. In Thailand echter is er de dokter, die voornamelijk medicatie voorschrijft, of het gekkenhuis.

Wanneer iemand zoals J. met haar zoon aanklopt bij een arts in het betere ziekenhuis in Thailand met een verhaal over gebrek aan concentratie, moeilijk leren en dies meer, dan gaat de pillenbusiness aan het werk. Vertegenwoordigers van farmaceutische bedrijven bieden rijkelijke winstmarges, chique diners en golfabonnementen aan. Dit alles is sociaal aanvaard, omdat er geen alternatieven zijn.

 Het verhaal van J. en E. zou het verhaal van een moeder en zoon uit Wechelderzande kunnen zijn. Of Parijs. Of Chicago.

 

Wat is dan het verschil met het Westen, waar de psycho-farmacie van een gelijkaardig bedenkelijk allooi is? De omkoperij gebeurt er meer binnenskamers, is een groter taboe dan in deze contreien.

En kinderen of volwassenen komen al eens bij een therapeut terecht. Desalniettemin worden er door menig arts én therapeut maar al te graag hokjes op een checklist aangevinkt die hard bewijs leveren voor een brede waaier aan psychische stoornissen. 

 Het verhaal van J. en E. zou het verhaal van een moeder en zoon uit Wechelderzande kunnen zijn. Of Parijs. Of Chicago. Ik zeg zomaar iets. Alles is eenvoudiger dan te moeten omgaan met kinderen die niet kunnen stilzitten, godbetert. Leerkrachten zijn helaas vaak de eersten om ouders door te verwijzen naar Meneer Doktoor.

Glad ijs

Na het horen van het woord ‘Ritalin’ besluit ik om me, ondanks de risico’s, op glad ijs te begeven. Ik ben geen therapeut, noch een bevoegd arts, noch een ouder. Ik ben slechts een onderwijskundige die al veel kinderen en volwassenen de revue heeft zien passeren.

‘Ik wil mijn zoon alles geven en alle kansen bieden om succesvol te zijn.’

‘Mevrouw’, begin ik, ‘E. lijkt me helemaal niet bijzonder. Integendeel, van wat ik al heb gezien lijkt E. me een gewone jongen. Een jongen van dertien die moeilijk kan stilzitten, die geregeld de benen eens moet strekken en die al wel eens dromend uit het raam staart en de aandacht verliest. Niks abnormaals. En jawel, met de Engelse taal heeft hij nog een lange weg voor de boeg. Het wordt voor hem belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn studie. Doorzettingsvermogen tonen. De wil om te vallen en weer op te staan. Daar heeft hij u en ons voor nodig.’

Vertwijfelde stilte. Een lichte staat van shock.

‘Maar ik weet niet hoe ik hem hierbij moet helpen! Ik sta er alleen voor, weet u. Ik wil mijn zoon alles geven en alle kansen bieden om succesvol te zijn.’

‘Nou, mevrouw, dat is schitterend, veel kinderen krijgen die kans niet, maar dit zal niet zonder slag of stoot gebeuren. Met de nodige steun en tijd geraakt hij er wel.’

Ik typ het woord ‘verantwoordelijkheid’ in in Google Translate en vraag om een Chinese vertaling.

Uit balans

Twee weken later valt E. flauw tijdens de turnles. Hij ziet er bleekjes uit en blijkt ook eetstoornissen te hebben. The Ritalin is kicking in.

E. blijkt steeds afweziger in de dagen die daarop volgen, lijkt zichzelf niet meer. Hij is duidelijk het noorden en de balans kwijt. Het feit dat hij niet kan stilzitten is het minst van zijn zorgen. De chemische tijdbom die hij driemaal daags sneller doet tikken, minimaliseert het dagdromen en heen en weer schuifelen tot aangename verstrooiingen.

Het onderwijs dat kinderen die dagdromen en niet kunnen stilzitten als onhandelbaar afschildert, dat intelligentie ziet als een hoog cijfer op een IQ-test en dat maar wat graag de handen in elkaar slaat met vertwijfelde ouders die het gezonde verstand ergens zijn kwijt geraakt en hun heil hebben gevonden in Meneer Doktoor, de man met het pillenantwoord, is het duistere zwaard van Damocles dat de huidige schoolgaande generatie overschaduwt.

Hierover laat ik ook graag Ken Robinson aan het woord:

Ondanks mijn onkunde als dokter, ouder of therapeut, wens ik desalniettemin een glasheldere oproep te doen: Kan er gestopt worden met gezwets over onhandelbare kinderen die ‘gesteund’ moeten worden, bij voorkeur met chemische cocktails?

Kan het woord ‘verantwoordelijkheid’ weer aan het hedendaagse vocabularium worden toegevoegd?

Mag het kind opnieuw vallen, zich schaven, falen, straf schrijven en weer verdergaan? Kan het gezonde verstand weer de plak zwaaien?

Ik dank u.