De cirkel is rond: Franse boter in Rio de Janeiro

Omwille van Napoleons veroveringsdrang vluchtte het Portugese koningshuis begin negentiende eeuw naar Rio de Janeiro. Britse schepen zorgden voor hun veilige uit- en doortocht. Voor deze ‘dienst’ vloeide trouwens veel Braziliaans goud naar Groot-Brittannië.

Parijs: lichtstad tot in Brazilië

Toch leefde er in de negentiende eeuw geen ressentiment tegen Frankrijk, de Franse taal en de Franse cultuur. Integendeel, Parijs was een lichtbaken voor de Braziliaanse elite. Het Frans was chique en werd dus onder elkaar gesproken, een beetje te vergelijken met wat we diep in de twintigste eeuw in België beleefden.

De Portugese Kroon vloeide over in de twee Braziliaanse keizers, die de negentiende eeuw kenden. De Franse taal en cultuur was hen niet vreemd.

China bepaalt nu luxemarkt

Tot in de jaren ‘90 moesten Braziliaanse rijken naar Londen en Parijs om de dure snufjes die bij hun status passen, aan te schaffen. Sinds begin eenentwintigste eeuw vind je duurdere winkels in São Paulo dan in Europa. Ze moeten dus voor hun dringende behoeften niet ver meer vliegen. Een privé-helikopter volstaat om je in São Paulo te bewegen. Europa blijft nog wel een referentie en het oude continent wordt nog regelmatig gefrequenteerd.

De Brazilianen krijgen wel zwaar concurrentie van de Chinese midden- en topklasse. Een recente studie van Ban & Co toont aan dat wereldwijd 1 op 4 luxeproducten en nagenoeg een derde van de luxegoederen die in Europa worden geproduceerd, verkocht worden aan een Chinese consument. McKinsey & Co meldt dat twee derde van de luxe consumenten op het Chinese vasteland naar het buitenland afreist om zijn aankopen te doen. Deels om de Chinese belasting van 37 % op luxegoederen te omzeilen.

In 2005 voorspelde de Wereld Toerisme Organisatie dat er tegen 2020 zo’n 100 miljoen Chinese toeristen zouden zijn. In 2012 trokken echter al 80 miljoen Chinezen naar het buitenland. De 100 miljoen zal dus vlugger gehaald worden. Alleszins véél meer consumenten dan Brazilië ooit kan uitsturen. 

President 

Niet alleen kleren of reukwerk zijn vaste waarden geworden. In de supermarkten van Rio de Janeiro wordt nu promotie gemaakt voor ‘President’. Je weet wel, die ‘goede boter’, die je in elk hotel vindt dat zichzelf wat respecteert. 

Toch een beetje een gekke wereld, als je’t mij vraagt: Franse koeien die soja uit Lucas do Rio Verde moeten vreten. Woud dat vernietigd werd, vliegtuigen die gif moeten spuiten over het groene goud. Inheemse volkeren en kleine boeren die opgejaagd en langzaam vergiftigd worden. Een vrachtwagen die tot aan de haven van Paranaguá 2450 kilomter lang CO2 en roet moet produceren. Schepen die de soja naar Bretagne verschepen. Holsteinerkoeien/Vaca Holandesa die gras, soja en maïs omzetten in melk. Melk die omgezet wordt in boter. Diepvriesschepen die President naar Brazilië vervoeren. Wie weet, zo nu en dan een vliegtuig. Supermarkten die Franse boter aanprijzen, ten koste van Braziliaanse boter. 

Jullie eten onze Cerrado op

Professor Irene Cardoso riep onlangs nog in Wageningen uit: “Jullie Nederlanders eten onze Cerrado en drinken ons Atlantische Woud op.” En: “Wij hebben geen sojabonen nodig. Jullie hebben ze nodig.” Ze legde uit dat 46 % van alle soja die in de Braziliaanse Cerrado geproduceerd wordt, naar Nederland gaat. Hiermee worden onder andere koeien gevoed. De kaas die dat oplevert komt weer in Braziliaanse supermarkten terecht, terwijl de eigen Braziliaanse rauwmelkse kazen niet verkocht mogen worden. Ook 80 % van het sinaasappelsap gaat naar Nederland en België.

Cardoso staat dan ook voor een andere landbouw dan waar de meesten van haar collega’s in Wageningen voor bekend staan. Ze is professor bodemkunde aan de universiteit van Viçosa en vice-voorzitter van de Braziliaanse Agro-ecologie Associatie. Ze begeleidt boeren met interessante agroforestry projecten in de Mata Atlântica (wat nog overschiet van het Atlantisch woud aan de oostkust). 

Papierpulp voor onze wegwerpzakdoekjes 

Boter van ‘President’ in Rio de Janeiro spreekt tot de verbeelding, maar zijn andere taferelen in de wereldhandel normaler: Europese melkpoeder van koeien gevoederd met Braziliaanse soja naar Senegal (Koe nummer 80 heeft een probleem), Nederlandse en Braziliaanse kippenbillen in Kameroen (Gekke kippen), ethanol uit suikerriet in Mato Grosso do Sul voor ‘groene’ auto’s in Brussel (De duistere kant van groen), eucalyptusmonoculturen in Bahia voor papierpulp richting Europese consument (Duurzaam op papier), Vlaamse peren naar China (bestaat nog geen film over), soja van Braziliaanse fazendeiros in Mozambique voor de varkens in China (moet hoognodig een film over gemaakt worden).

En zo heb je meteen een overzicht van films die we tijdens de tournee in Brazilië gebruiken.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Agro-industrie in Brazilië onder de loep

    Vanuit de universele waarden van basisdemocratie, rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid streeft Wervel naar een landbouw die economische, ecologische, sociale en culturele meerwaarde creëert op

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.