Met de neus op de feiten

Moeders op hok

Géén van ons zal snel het beeld vergeten van de op elkaar gepakte vrouwen en kinderen in het gezinsplanningscentrum van het ziekenhuis. Er hangt een misselijk makende geur van zweet en vuile luiers, maar de vrouwen wachten geduldig hun beurt af. We voelen ons indringers, pottenkijkers.  De vrouwen gaan één voor één op consultatie. Zij die zwanger zijn, worden meteen op hiv getest en indien nodig doorgestuurd voor behandeling. Op die manier tracht men de overdracht van hiv op de baby’s te voorkomen en de moeders gezond te houden. Deze ochtend werd één moeder op de tien geteste vrouwen positief bevonden. Zij werd doorgestuurd naar het aidsreferentiecentrum.

Vrouwen in arbeid

Van het gezinsplanningscentrum worden we de materniteit binnen geleid. Buiten, voor de deur van de slaapzaal, ligt een jonge vrouw te kronkelen van de pijn. “Ze heeft weeën”, weet Senator Elke Sleurs, zelf gynaecologe aan het UZ Gent, direct. Niemand van het personeel lijkt tijd te hebben om zich over haar te bekommeren. Christiane Vienne, voormalig Waals Minister van Gezondheid, kamerlid en zelf moeder van negen kinderen, kan de aanblik van de vrouw nadien maar moeilijk vergeten. Iets verderop in de tuin zit een hoogzwangere vrouw op haar knieën te bidden. Ook zij lijkt er in haar arbeid alleen voor te staan. Ze roept de hulp vanboven in.

Trots

Opgewekter gaat het er aan toe in de slaapzaal waar de jonge moeders met hun pasgeboren baby’tjes op de arm zitten. Heel jonge moeders treffen we er, maar geen vaders. Trots tonen ze hun kroost. Maar eens we de kinderafdeling betreden slaat de stemming alweer om. Een jongentje van nog geen twee zit huilend op een ziekenbed. Hij heeft zich zwaar verbrand aan een kookvuurtje. De bruine kleur van zijn huid is in zijn hals en op zijn schouders wit geworden. We denken terug aan de kleine jongen wanneer we de kinderen in de vissersdorpen tussen de kookvuurtjes zien lopen. Het ziekenhuis ligt op minstens één uur varen.

Wat we bijna vergeten zijn

Achterin het ziekenhuis is een zaaltje  waar mensen zwijgend samen zitten. Deze mensen zijn in het aids-stadium beland. Holle ogen in broze lichamen staren ons aan. Hier waart de dood rond. Het lijkt iets wat wij in Europa bijna vergeten zijn. Dat hiv/aids dodelijk kan zijn, voor wie niet of te laat over de nodige medische zorgen kan beschikken.

Wie hier komt, houdt het snel voor bekeken

“Ik sprak net met het hoofd van het ziekenhuis en die vertelde me hoe moeilijk het is om dokters te vinden. Wie hier komt, houdt het na drie dagen blijkbaar al voor bekeken”,  vertelt kamerlid Roel Deseyn ons. Professionele geneeskundigen en specialisten zoeken in Oeganda liever een baan in de privé. In de publieke ziekenhuizen botsen ze op  een resem frustraties. Niet alleen worden artsen en verpleegkundigen onderbetaald. Vaak beschikken ze ook niet over de nodige apparatuur en geneesmiddelen om hun job naar behoren te kunnen doen. Het gevolg is een nijpend personeelstekort in de publieke ziekenhuizen.  

Magic bullet

De ziekenhuisdirecteur laat er weinig twijfel over bestaan: “We krijgen nog steeds nieuwe patiënten met hiv. Het aantal nieuwe besmettingen neemt niet langer af. En door de groeiende bevolking aan het meer krijgen we er ook steeds meer patiënten bij, terwijl de capaciteit van het ziekenhuis gelijk blijft. Een aidsvaccin, dat zou voor ons de magic bullet zijn.”