Al Hoceima en de Rif na de ramp

Slechts enkele uren hebben we in Al-Hoceima, de heimat van heel wat eerste generatie ‘Rifain’s’ uit Borgerhout. Een uit zijn voegen barstend stadje dat met een spectaculaire ligging op de rand van een rotsachtig schiereiland mee hengelt naar ‘beste badstad van de Rif.’ In de zomer hoor je er je reinste Antwerps van de terrasjes waaien. Sinds de dramatische aardbeving in 2003 is de terugkeer van émigrés die hulp wilden bieden niet alleen toegenomen. Ook de lokale société civile kende een enorme toename met de geboorte van allerlei ng-ootjes. In die mate dat er een nieuw model ontstond van onderhandeling met de overheid dat nu in heel Marokko wordt toegepast.

Badès is een kleine ngo naar Vlaamse normen. Er werken vier mensen vast. Aanleiding voor ons gesprek is het theaterproject “Het huis van Bernarda Alba,” een stuk van Gabriël Garcia Lorca. Dat moet de zg. Moudawana, de nieuwe familiewet, bekend en bespreekbaar maken in de verafgelegen dorpen van het Rif-gebergte in Noord-Marokko. Het project wordt gesteund door de officiële Belgische ontwikkelingssamenwerking. We hebben het ook over hoe de civiele samenleving zich staande houd in een land als Marokko, meer zelfs, hoe ze erin slagen te groeien en bloeien. En aan de grondslag lag een enorme ramp die de stad letterlijk in puin sloeg op 24 februari 2004.

Ik had een gesprek met Mohammed, de coördinator.”Na de ramp in 2004 is de ‘societé civile’ heel erg veranderd in Al Hoceima,” zegt Mohammed. “Voor de aardbeving bestond die uit slechts enkele ngo’s. Toen de stad in puin lag en de hulp van overheidswege uitbleef is er een enorme mobilisatie op gang gekomen. Heel veel nieuwe ngo’s werden opgericht door mensen die wilden helpen. De noden waren dan ook groot. Er werd een driepartijen-comité opgericht met vertegenwoordigers van de civiele samenleving, de lokale en nationale overheid. Dat comité nam de opvolging van de hulpverlening en de evolutie van de noden op zich.” En het werkte. Zo goed, dat zelfs in Rabat enkele ogen opengingen. De nieuwe wind die ondertussen door het paleis waaide, het feit dat de jonge koning überhaupt belangstelling toonde voor het noorden, dat alles maakte dat men de voordelen zag van deze onuitgegeven samenwerking. Mohammed heeft het over een heuse ‘reconciliation avec le pouvoir.’ Het model werd ondertussen veralgemeend naar het hele land onder de naam “Initiative nationale de development humaine” (INDH). Op 7 september 2005 verklaarde eerste minister M. Jettou: “De INDH betekent een breuk met de poltiek van vroeger wanneer het gaat over de strijd tegen de armoede. Het gaat om een politiek voluntarisme op het hoogste niveau, alsook een verandering de manier waarop wij aan politiek doen. Een nieuwe manier om programma’s en interventies aan te pakken.” Je zou je de vraag kunnen stellen of de onafhankelijkheid van de ngo’s hier niet in het gedrang komt. De INDH-comité´s worden tenslotte gefinancierd door de overheid. Mohammed denkt van niet. “Het gaat uitsluitend over sociaal-economische problemen. Ook de koning wil de strijd tegen armoede opvoeren. Politiek komt niet ter sprake.” Ik vraag niet verder. Het feit dat er een vorm van overleg bestaat tussen de overheid en de civiele maatschappij kan je moeilijk anders dan een vooruitgang noemen, toch?

Maar ook de samenleving zelf verandert. Zo staan de traditionele man-vrouw verhoudingen van de Rif op de helling. Sinds de -niet meer zo nieuwe- familiewet pikken vele vrouwen geen agressief gedrag meer van hun man. Ze stappen naar de rechtbank. Helaas schort er nog veel aan de toepassing van de wet. “Vele rechters spelen op interpretatiekwesties om de wet niet te moeten toepassen,” zegt Mohammed. Ik moet denken aan het editoriaal van Achmed Benchemsi in Tel Quel een paar weken terug. Uit een rondvraag bij parlementairen bleek dat veel van de nieuw gestemde wetten gewoon niet worden toegepast. Of zoals een kurkdroog commentaar van een kamerlid luidde: “vous savez comment ça ce passe.” Hij doelt op het dagelijks onder de mat schuiven van bestaande wetten in de categorie ‘niet ernstig te nemen.’
Nu is de aanname van de fameuze familiewet in 2003 gepaard gegaan met zoveel publiciteit, met name ook in het buitenland, dat je je afvraagt of die situatie wel vol te houden is. De wet werd voorgesteld als één van de realisaties van de nieuwe koning. Volgens Mohammed van Badès zou het nog 10 tot 15 jaar kunnen duren voor de wet algemeen aanvaard en toegepast wordt.

De wet heeft onder meer de minimale trouwleeftijd van meisjes opgetrokken tot 18 jaar. “En dat gaat totaal in tegen de traditie in de bergen dat meisjes voor hun 16e moeten getrouwd zijn.” Agnès Sikivie legt meteen de vinger op de grootste wonde. Ze is coördinator van het theaterproject dat de Moudawana wil bekend maken in het achterland van de Rif
“Met het stuk van Garcia Lorca ‘Het huis van Bernarda Alba’ (aangepast door de Marokkaanse schrijver Mohamed Nusdo) over de situatie van vrouwen in het Andalucia van het einde van de 19e eeuw. “Met dit theaterstuk brengen we het verhaal van de familiewet bevattelijk in beeld voor een publiek dat nog vaak analfabeet is. We plannen in 2008 een 40-tal voorstellingen in evenzoveel dorpen in de Rif. Elke voorstelling wordt afgesloten met een debat waaraan advocaten meedoen die gratis juridisch advies geven.”

Het Belgische DGOS steunt het theaterproject met 200.000 euro, gespreid over de totale looptijd van drie jaar. Regisseur is de Utrechtse Chaib Massaoudi (actief bij Toneelgroep Amsterdam). Het project wordt uitgevoerd door 3 lokale partners: Badés, de organisatie voor vrouwen ‘Forum des Femmes’ en ‘Rif pour le théâtre.’ Ze maken gebruik van de technieken van ‘actie-theater’ zoals je kan zien tijdens de voorstellingen van ‘la Compagnie de la Guimbarde’ uit Charleroi. Een genootschap dat twee spelers afvaardigde om training te gaan geven in Al Hoceima. Meer over het theaterproject is te vinden op de site AlterEchos.

Of we de voorstelling ook nog in België zullen kunnen bewonderen, dat is onwaarschijnlijk. Op Badès zouden ze het graag zien gebeuren, al was het maar om de problematiek van de Rif ook bij ons wat meer onder de aandacht te brengen. Ik vertrek dan ook met de belofte dat ze me op de hoogte zullen houden.


http://arcazaar2007.blogspot.com/


 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.