Suriname, een smeltkroes van culturen.

En dat is net het bizarre van de hele zaak. Wat is nu precies die Surinaamse cultuur? Cultuur is en blijft vaak een moeilijk te omvatten gegeven. Wat is de Vlaamse cultuur? Wat is de Belgische cultuur? Of nog breder: Wat is de Europese cultuur?

Ergens kunnen we er wel een antwoord op geven, zeker als we het niet te groot zien. De Vlaamse cultuur is wel te omschrijven. En ondanks alle communautaire spanningen kunnen we ook de Belgische cultuur wel vatten. Europees wordt het iets moeilijker, maar toch.

Misschien komt het doordat ik een buitenstaander ben, maar de zogenaamde Surinaamse cultuur, is niet hetgeen wat wij als een cultuur zien.

De voorouders van de Surinamers komen van over de hele wereld. En dat is best te merken. Indianen, met name de Arowakken en Cariben, worden gezien als de oorspronkelijke bevolking van Suriname. Zo’n vijfduizend jaar geleden vestigden ze zich in de Guyana’s. Nu leven er nog ongeveer drieduizend in Suriname.
De oorsprong van alle andere inwoners moeten we elders zoeken, al moeten we soms erg ver terugkeren in het verleden op die te vinden. Hindoestanen uit India, Creolen en Marrons uit Afrika, Javanen uit Indonesië, Joden – ja, u leest het goed, Joden - uit Spanje en Portugal, Boeroes uit Nederland, Chinezen en Brazilianen. Dit geheel wordt aangevuld met – voornamelijk Nederlandse – stagiaires die hier vaak voor korte tijd zijn, maar wel een invloed hebben op het geheel. En al deze culturen hebben zich onderling vermengd. Wetende dat Suriname een bevolking van ruim 450 000 inwoners heeft (dat is minder dan de stad Antwerpen), kan je toch wel zeggen dat het een echte smeltkroes van culturen is.

En al die culturen hebben hun invloed op Suriname. Als je op straat wandelt, zie je meteen de verschillen. Enkel de blanke buitenlanders kan je er zo uithalen. En je kan vaak het verschil merken tussen een creool en een Javaan of tussen een Marron en een Hindoestanen. Toch kan je er geen lijn intrekken want sommige Javanen kunnen perfect door het leven gaan als Creool of Marron. Want dat is het moeilijkste te merken verschil. Beide bevolkingsgroepen zijn van het negroïde type. Maar het verschil zit in de cultuur.

Eten

Als buitenstaander in het land merk je de verschillende culturen het best in de eetgewoonten. Tot de nationale Surinaamse gerechten behoren roti (dankzij de Hindoestanen), saotosoep (meegekomen met de Javanen), bami ( Chinezen eten meer den enkel hond ) cassave en al zijn afgeleiden (ook de Marrons moeten eten) en natuurlijk niet te vergeten: kroket en pindakaas van onze lieve noorderburen. Om toch niet te pessimistisch te zijn: de gerechten hebben allemaal een Surinaamse ‘touch’ gekregen. En er lijkt ook een continuïteit te zitten in de gerechten: als er vlees in zit, dan is het kip.

En naast al die verschillende eetgewoonten, is er ook een grote verscheidenheid aan religie. Suriname heeft de eer het enigste land te zijn waar een moskee en een synagoge broederlijk naast elkaar staan. Dit unicum, terug te vinden in de Keizerstraat, is het ultieme bewijs dat religie geen oorzaak van conflict is. Kerstmis en Pasen zijn officiële religieuze feestdagen, maar evengoed Holi Paghwa en Divali, aangebracht door de Hindoestanen. En aangezien de islam de derde grootste geloofsgemeenschap is in Suriname, worden ook het Offerfeest (Id Ul Adha) en het Suikerfeest (Id Ul Fitr)gevierd. De Surinaamse cultuur is dus ook niet te definiëren met behulp van religie want naast de grote drie (christendom – islam – hindoe), die bovendien heel wat vertakkingen hebben, zijn er nog een hele reeks andere religies aanwezig in het land. Ieder geloof ijvert wel voor een grotere invloed, maar uiteindelijk verloopt het allemaal erg vredelievend.

No spang

Maar ondanks al die verschillen is er wel degelijk een soort cultuur. Hoewel cultuur een groot woord is. Noem het eerder een gemoedstoestand, of levenswijze die je bij alle Surinamers terugvindt. Het moto hier is “No spang”, maak je niet druk. Te laat komen is geen zonden en wat vandaag niet wordt gedaan, gebeurt wel morgen. Stress is geen issue in Suriname. Misschien is het het warme weer, misschien het lekkere eten, mogelijks de muziek.

Het spreekt het begin van de tekst tegen, maar je kan dus uiteindelijk wel de Surinaamse cultuur omschrijven. Want Surinamers zijn eigenlijk allemaal echte levensgenieters die je niet zomaar op stang jaagt. En die Surinamer heeft groot gelijk dat hij vol trots over zijn cultuur spreekt.