Proud to present!

Lenen is een erezaak

Een lening aanvragen via Zidisha is niet voor elke Burkinese ondernemer weggelegd. Zidisha richt zich in de eerste plaats tot mensen die al een en ander hebben bewezen: ze moeten een minimale kredietgeschiedenis kunnen voorleggen, met hun huidige activiteiten een min of meer stabiel inkomen verdienen én met een computer en internet overweg kunnen. Die afbakening is zeer duidelijk en dat is in veel opzichten een voordeel maar ze vormt hier ook een hele uitdaging. Bijna elke Afrikaanse ondernemer heeft wel eens gebruik gemaakt van krediet maar ik ontdekte de voorbije weken dat een Burkinabé daar helemaal niet graag mee te koop loopt. Een lening aangaan is voor hem een vorm van capitulatie; het is toegeven dat je de zaken niet in je eentje aankan. Tijdig en correct terugbetalen is dan ook een absolute erezaak. Mensen willen hier heel graag vooruit en bij de gedachte aan wat ze met een krediet kunnen verwezenlijken, glinsteren hun ogen telkens weer. Van openstaande schulden willen ze echter zo snel mogelijk weer af. Ik leer mijn woorden dus wikken en wegen als ik bij nieuwe klanten pols naar hun kredietgeschiedenis.
(Digitale) geletterdheid stelt me voor een nog veel grotere horde. Toch weet ik ze te vinden, de enkelingen die aan alle voorwaarden voldoen. Bovendien is Zidisha flexibel genoeg om zich te plooien naar uitdagende omstandigheden. Zo maakte het platform het recent mogelijk dat niet de ondernemer zelf maar een vertrouwenspersoon zijn of haar profiel op de site aanmaakt en onderhoudt. Dat doet niets af aan de transparantie van het systeem want het is duidelijk zichtbaar op het klantenprofiel. Het is een tussenstap in afwachting van de totale verovering van Afrika door de digitale technologie.

Hoe gaat het in zijn werk?

Zoals duidelijk is op het profiel van Moussa combineert Zidisha de idee van een sociale netwerksite met die van crowdfunding. Een ondernemer maakt een profiel aan op www.zidisha.org en post zijn idee. Op basis van het krediet dat hij in het verleden opnam en succesvol terugbetaalde, kan hij een beroep doen op een kleiner of groter eerste krediet. Het maximale bedrag voor de eerste microlening is 500 US dollar. Zodra die eerste lening is terugbetaald, krijgt de ondernemer toegang tot een groter krediet (150% van het eerste). Hij kan op die manier in principe eindeloos blijven doorgroeien zolang hij maar tijdig en correct blijft terugbetalen. De terugbetaalperiode mag bovendien de periode van één jaar niet overschrijden. Dat behoedt hem voor een lening die zijn financiële draagkracht te boven gaat.
Spaarders in het westen raadplegen op de site alle beschikbare profielen en lopende aanvragen en besluiten op basis van vertrouwen, sympathie en geloof in een origineel idee om één of meerdere projecten te steunen. Dat kan al met een heel klein bedrag. Andere spaarders financieren de resterende stukken. Zodra de ondernemer zijn lening heeft terugbetaald, krijgen zijn financiers hun deel terug. Of daar – los van een vaste intrest van 5% voor banktransferkosten - nog intrest aan toegevoegd wordt, is afhankelijk van een onderhandelingsproces tussen ondernemer en spaarders. De ondernemer doet zelf een intrestvoorstel. Spaarders kunnen daar al dan niet (volledig) op ingaan. Test het even uit, zou ik zeggen, en zorg er mee voor dat de tot nog toe vooral Amerikaanse Zidisha-spaarders versterking krijgen uit België!

Het koele zuiden, het hete noorden

Ik ben maar zelden ‘thuis’ geweest de voorbije weken. Vorige week reisde ik zes uur naar het prachtige groene en heuvelachtige zuiden, waar je op elke straathoek wel iemand vindt die je dolo (traditioneel gierstbier) verkoopt, waar fetisjen het halen van modernere goden en waar de lucht zuiver en koel is. Ik werd er met open armen ontvangen door Sié Noël Pale, die zelf een lening wil aanvragen voor de uitbreiding van zijn quincaillerie (gereedschapswinkel) maar die ook een vergadering met een 15-tal andere geïnteresseerden voor me organiseerde. Iets verder noordelijk, in Diébougou, zat ik rond de tafel met een groep tradipracticiens (kruidendokters) en maakte ik kennis met de burgemeester die me verzekerde dat de ‘service de projets’ van de gemeente kandidaten voor Zidisha zou ondersteunen.

Zondag zocht ik dan het andere uiterste van het land op: Dori, ofwel de poort naar de Sahel. Vreemd genoeg werden we bij het binnenrijden van het stadje verwelkomd door een regenbui maar verder is Dori de absolute tegenpool van Gaoua: bloedheet en stoffig. Het leven is hier rauw en hard. De mensen in de Sahel daarentegen zijn zo mogelijk nog hartelijker dan in de rest van het land en je leert er als nergens anders hoe kleine dingen grootse waarde hebben: een emmer fris water, een verrassend goed gekoeld drankje, een met veel zorg bereide tomatensaus voor bij je bord rijst.

Ongewenste effecten

Alleen de terreinwagens van een hele resem ngo’s, het propvolle hotelletje en een enkele helikopter op weg naar de militaire basis in Gorom Gorom lijken te verraden dat er een paar honderd kilometers verder noordelijk, in Mali, een ernstige crisis heerst. Dori zelf ligt rustig te trillen onder de schroeiende zon. Schijn bedriegt. De komst van een aantal rijke Malinese vluchtelingen en vooral die van de internationale hulpgemeenschap, die vanuit het noorden van Burkina Faso opereert, halen het stadje uit zijn evenwicht. De bezoekers willen grotere huizen, meer water, meer elektriciteit, meer en ander voedsel en ze zijn bereid om daar flink wat geld voor neer te tellen. Daar varen een groot aantal ondernemers en handelaars in Dori natuurlijk wel bij. Vele andere bewoners echter zien de toch al zo schaarse voorraden en giften van de Sahel voor hun neus weggekaapt door kapitaalkrachtige vreemdelingen. Mijn vrienden Paul en Jocelyne bijvoorbeeld worden eind deze maand uit hun huisje gezet omdat de eigenaar dat wil renoveren en daarna aan een driedubbele prijs aan buitenlanders zal verhuren.
Voor de zoveelste keer besluit ik dat noodhulp en internationale samenwerking aan flink wat reflectie toe zijn. Wat zo goed bedoeld is, loopt soms zo goed fout…