De zieke(n)sector in West-Nepal

Op zich stelt Simikot niet veel voor, maar met de talrijke overheidsgebouwen, een grote markt en 117 NGOs vormt de hoofdstad van Humla het centrum voor een gebied bijna zo groot als half Vlaanderen. Op het eerste zicht lijkt het extreem arme en meest geïsoleerde district in heel Nepal op de goede weg. Hulporganisaties betalen zonnepanelen en kleine waterkracht installaties. Westerlingen kunnen ook een handje komen helpen bij de renovatie van een 1000jaar oude gompa en samen met UNESCO wordt aan duurzaam toerisme gewerkt.
Medische hulpposten springen als paddestoelen uit de grond, maar net in dat bedje blijkt de liefdadigheidssector ziek. Hulp, zeker medische, is een erg politiek gegeven in Nepal en het duurde niet lang voor de Maoisten een eerste hulppost sloten. In andere hulpposten verdwenen de dokters steeds vaker. Heel indrukwekkend waren de ‘health camps’, waarbij een tiental hoofdzakelijk westerse dokters gedurende drie dagen claimden tot 8000 mensen voor alle mogelijke kwalen te verzorgen en opereren. Pillen worden er gratis rondgestrooid als snoep in een sinterklaasstoet.
Volgens een ex-vrijwilliger die liever anoniem deden de kampen meer slecht dan goed. “Door de gebrekkige sensibilisering over westerse geneeskunde vooraf, de chaos op het moment zelf en het totale gebrek aan nazorg leek het alsof er in Simikot een bom was ontploft”.
Er zijn meerdere verhalen van mensen die op de 2e dag terugkwamen, vertelden dat ze al hun medicijnen van de vorige dag, die voor een hele week bedoeld waren, reeds op hebben en zich nog altijd niet beter voelen. Volgens de ex-vrijwilliger kwamen in de praktijk 2000 mensen elk ongeveer 4 keer aanschuiven, om zo veel mogelijk in te slaan. Mensen die na dagen stappen buiten moeten overnachten en uren in de rij staan alvorens doorverwezen te worden.
In sommige gevallen naar een Indische dokter die vanwege het verschil in kaste de persoon in kwestie niet mag aanraken, waardoor bijvoorbeeld een acute appendicitis te laat ontdekt wordt. Volgens Shanti, een lokale vrouw, stierven verschillende mensen in de dagen nadat de dokters weg waren. Ook de ex-vrijwilliger doet hier verslag over.”Kinderen speelden met gebruikte naalden. Ik zag mensen aan infecties sterven doordat er geen enkele opvolging was. Het idee dat witte dokters per helikopter pillen komen droppen is echter zo fascinerend in een gebied waar de overheid zo goed als nooit iets doet dat mensen er volledig op vertrouwen. Een lokale shamaan mag dan nog tien keer meer over de lokale ziektes weten, hij wordt nergens in de show betrokken.”
De traditionele geneesheren zijn echter de enige basis waarop men kan verder bouwen. Traditionele en westerse geneeskunde hoeven elkaar niet uit te sluiten. Voor kleine kwalen weet een lokale geneesheer veel beter welke lokale kruiden kunnen helpen. Diep gelovige mensen laten eerst door een shamaan de slechte geesten verdrijven en gaan dan naar een ziekenhuis. Lokale geneesheren staan ook open voor training in westerse geneeskunde.
Ondertussen is Birgit, een Oostenrijkste vrijwilligster, al drie maanden de enige dokter in het enige ziekenhuis van Humla. “Het eerste wat ik deed toen ik aan mijn dienst hier begon was de twee doorbloede dekens die het ziekenhuis had verbranden. Ik vraag al drie maanden achter een tiental dekens om mensen hier op te vangen, maar de hoofdzetel in Oostenrijk is te druk bezig met de oprichting van een nieuw gebouw”.
Een ex-directeur getuigt: “Verantwoordelijkheden worden niet overgedragen aan lokale mensen en het tempo waarin lokale medewerkers opstappen is niet bij te houden”. Dit verhaal is verre van uniek. De hulpsector in Nepal is verdeeld, veel begaan met een mooi uiterlijk en veel te weinig met inhoud, de lange termijn en lokaal gewortelde initiatieven. De regering in Kathmandu heeft hier nog maar zelden iets gedaan en is weer te druk bezig met zichzelf staande proberen te houden. In afwachting van een beetje good governance zou het voor de mensen in Humla geen kwaad kunnen mochten de medische NGOs iets verder kijken dan medicijnen bombarderen.