NGO voorbereidingen op Rio+20 - deel 1

Wereldwijd zijn de voorbereidingen voor Rio+20 druk gaande. Afgelopen weekend culmineerde dit in een bijeenkomst in Bonn van meer dan 2000 mensen uit de civiele samenleving, bijeengebracht door de VN. Om allianties te smeden, om prioriteiten te bepalen en om die op krachtige wijze te verwoorden in een document van een 20tal pagina’s. Die zal als input dienen bij het opmaken van de agenda voor Rio+20, iets wat de VN vanaf 1 november begint te doen. Elke organisatie kan tot die datum suggesties doen. Temidden de stortvloed aan voorstellen doet deze verslaggever een poging om de meest veelbesproken ideeën kort te schetsen.

Normen en waarden veranderen, daar lijkt het hier veel over te gaan. Veel activisten erkennen dat ze vaak te pragmatisch zijn geweest, dat er teveel focus heeft gelegen op kleine succesjes, op het verhogen van efficiëntie zonder na te denken over de manier waarop die bereikt wordt. Een refrein is dat het zonder die succesjes nog erger zou zijn vandaag, maar dat het gewoon niet genoeg is om ons van het destructieve pad af te helpen. Een deelnemer van WWF erkende dat het misschien geen goed idee was om in een campagne rond recyclage de focus te leggen op de financiële voordelen daarvan, zonder het debat over de waardes te voeren die er toe leiden dat iemand zou recycleren. Eenmaal je de waarden van iemand kunt veranderen komt verandering ook op domeinen die geen financieel gewin opleveren. Als je nu “groene toekomst” in google intikt zie je allemaal projecten met groene infrastructuur of technologie maar de groene waardes van mensen blijven verborgen. De moeilijkheid bestaat in het meten van vooruitgang op dat gebied. Hier in Bonn lopen ook wetenschappers rond die net dat proberen te doen, zoals de mensen van wevalue.org. De enige CEO van een multinational die hier kwam spreken liet weten dat hij geshockeerd was over de resultaten van een globale peiling die vroeg waar mensen bedrijven verantwoordelijk voor achten. Na de levering van veilige/gezonde producten kwam de bescherming van het milieu en een reeks sociale beschermingsmaatregelen sterk naar boven. Dit bracht een heel debat over waarden op gang binnen het desbetreffende bedrijf, pepsico. Allemaal mooi en wel, reageerde iemand uit Maleisië die de rechten van de inheemse bevolking beschermde, maar wij vragen ons af of de wereld wel pepsi’s en coca cola’s nodig heeft. Op een workshop stelde iemand dat we al veel overwinningen geboekt hebben, maar dat we de planeet aan het verliezen zijn. En vooral: “We moeten ons afvragen hoe dat komt.” Misschien omdat de focus van NGOs te veel op foeteren in de marge ligt, op het bijschaven van een systeem dat duidelijk niet werkt. Misschien omdat we de gemakkelijke weg kiezen en de structurele debatten mijden. Veel activisten die hier rondlopen zeggen dat de tijd rijp is om publiek te erkennen wat iedereen hier al weet maar niet durft zeggen uit schrik voor tegenstand: dat we in bijvoorbeeld Europa MINDER moeten consumeren en GEEN groeistrategie uit de crisis mogen formuleren, zelfs geen groene groei. In VN cirkels ligt zulk debat moeilijker, maar als we toelaten dat de groene economie, één van de twee centrale thema’s in Rio, vertaalt gaat worden als groene groei dan komen we niets dichter bij een oplossing voor de uitputting van onze grondstoffen. Ook al het gepraat over eco-efficiëntie heeft duidelijk tekort geschoten. Als we allemaal een zuinige of elektrische wagens hebben staan we nog altijd allemaal in de file. Dé strijd die veel activisten op de conferentie Rio+20 willen voeren is het debat over teveel, over sufficiëntie, over consuminderen. Consuminderen in het Westen uiteraard, om zo de milieuruimte te scheppen die nodig is voor de onderconsumeerders op deze aardbol. In een volgend bericht: een aantal zeer concrete en radicale ideeën om de diepere verandering te realiseren die nodig wordt geacht.