Publieke raadpleging achter prikkeldraad in Peru

Tijdens drie opeenvolgende audientiës die Odebrecht organiseerde; in Ununcha, Huanabamba en Utco, werden tegenstanders van het project geweerd; zowel bewoners, grondbezitters als kritische. Om de zaal te bevolken werden mensen van buitenaf aangevoerd, die tegen betaling naar de presentatie kwamen luisteren. Een gefraudeerde vorm van consultatie van de bevolking, maar het levert Odebrecht wel het nodige bewijsmateriaal op voor het ministerie – de audiënties hebben plaatsgevonden en een sociale goedkeuring hebben ze zogezegd gekregen.

De audiënties gaan over de bouw van twee waterkrachtcentrales op de Marañón rivier. De honger naar grondstoffen blijft stijgen en gezien de hoge energieconsumptie van open-pit mijnen, gaan de bouw van mijnsites en waterkrachtcentrales in de regio hand in hand. In totaal wil men twintig centrales bouwen in de vallei van de Marañón (voorgesteld in Decreto Supremo n°020-2011-EM). Odebrecht wil daarvan de projecten Rio Grande I en Rio Grande II uitvoeren, goed voor een energiepotentie van een geschatte 750 MW.

Vanuit de lokale bevolking komt er heel wat weerstand tegen deze projecten. De stuwmeren zouden respectievelijk 138km² en 116km² onder water zetten. Zo’n 636 personen verliezen de grond onder hun voeten en zullen gedwongen moeten verhuizen. Verder impliceren dergelijke projecten een groot verlies aan habitat en biodiversiteit.

Audiencia Pública in Huanabamba

Nog voor de zon opkomt verzamelen we op de Plaza in Celendín om de audiëntie in Huanabamba bij te kunnen bijwonen. Een open vrachtwagen pikt ons op, de weg naar de Marañón is lang. Het klimaat verandert voortdurend, de koude neemt toe naarmate we stijgen om de bergruggen over te steken. Langs ontelbare haarspeldbochten dalen we vervolgens af naar de rivier. Het zicht op de Marañón van bovenaf is best indrukwekkend, in het dal van kolossale, kale bergen loopt één groene strook.

Wanneer we aankomen in de vallei is het er reeds heet, ook al is het nog vroeg. Op straat wordt een weelde aan fruit aangeboden; mango’s, kokosnoten, papayas. Deze vruchtbare, groene oase is vrij geconcentreerd. Alles is knalgroen tot waar het water van de rivier reikt, of tot waar men de irrigatie kan trekken. Letterlijk tien centimeter daarnaast is het een kale Andes-ondergrond waar amper iets op groeit. De Marañón is werkelijk de groene levensader van de regio, de aanvoerder van fruit en groeten voor de rest van de provincie, bewaarder van rijke biodiversiteit.

Elke tegenstem wordt met geweld geweerd

We komen aan bij de publieke audiëntie. Het schooltje waar deze doorgaat is voor de gelegenheid getransformeerd tot een gevangenis. Gesloten hekkens, met drie rijen prikkeldraad erbovenop, beschut door een linie agenten, die helmen opzetten en schilden in de aanslag houden van zodra wij eraan komen.

Odebrecht organiseert de audiëntie op een zaterdagochtend, de meeste bewoners zijn aan het werk op het land en werden vooraf niet geïnformeerd over de hoorzitting. Veel kans maken ze toch niet om binnengelaten te worden, zelfs niet de lokale grondbezitters, die hun eigendom hebben daar waar het project zou moeten komen.

Enkel pro-stemmen komen erin; eigenaars die meewerken aan het project, of Odebrecht-sympathisanten. En alle anderen? Die werden netjes aangeleverd vanuit andere districten, aan ieder vijftig Peruaanse Sol beloofd voor hun aanwezigheid, voor de schijn van dorpelingen in de zaal. Een omgekocht publiek dus, een praktijk die wel vaker wordt toegepast. Vijftig sol is heel wat voor velen en slechts een kleintje voor het bedrijf.

Consulta Previa

In theorie zou de lokale bevolking geconsulteerd moeten worden bij dergelijke megaprojecten.

In theorie zou de lokale bevolking geconsulteerd moeten worden bij dergelijke megaprojecten (La Ley de Consulta Previa, uitgevaardigd door president Humala, augustus 2011). Dit recht wordt echter frequent in de wind geslagen. Odebrecht komt nu tegemoet aan de verplichting om openbare hoorzittingen te houden, wat het ministerie vereist vooraleer ze een milieulicentie uitreiken. Er is echter geen controle of deze audiënties effectief peilen naar de opinie van de gemeenschappen. Het is immers heel duidelijk dat Odebrecht deze goedkeuring niet zou krijgen, dus manipuleren ze de situatie tot het gewenste resultaat.

We keren van een kale reis terug, gefrustreerd over de onterechte praktijken van Odebrecht, verveeld door de intimidaties van de politie. Op de terugweg zien we nochtans de duidelijke tekens van protest. In Celendín gaan we met een enkelen nog iets eten, nadat we onze foto’s geüpload hebben, in een hostel op de Plaza. Wanneer we klaar zijn, komen er een vijftigtal politieagenten binnengewandeld, in volle ornaat, het hele hostel was door hen volgeboekt. Extra troepen voor de volgende dag zijn gearriveerd.

Het vervolg op deze blog, lees je hier.