Oase in de stadswoestijn São Paulo

Ik ben te gast bij Eliane Manzano (dochter van het dokterskoppel Manzano in deelstaat Tocantins, waar ik vorig jaar te gast mocht zijn) en Paulo Iumatti (professor aan de USP, de universiteit van São Paulo, waar hij vorig jaar een activiteit met “onze rups” organiseerde). Eliane is psychologe in een centrum geestelijke gezondheidszorg: CAPS of Centro de Attenção Psichosocial, een nationaal project voor begeleiding van psychiatrische patiënten dat samenwerkt met de “Ponto” waar we deze namiddag een activiteit hebben.

Solidaire economie. Sociale economie.

Het was alleszins een mooi begin van de tournee: dialoog in de context van solidaire economie in de Ponto de Economia Solidária e Cultura do Butantã.

“Economia solidária” is te vergelijken met “sociale economie” in België, met dit verschil: de overheid subsidiëert niets van de lonen. 

“Economia solidária” is te vergelijken met “sociale economie” in België, met dit verschil: de overheid subsidiëert niets van de lonen.

De aanwezigen zijn vooral armen of “armgemaakten” van São Paulo. Hun miniloontje wordt gegenereerd in de diverse projecten van deze “Ponto”, of “punt”, een centrum van ontmoeting, cultuur, creativiteit. Verkoop van boeken, artisanaat, maaltijden. Ontmoeting!

Aandoenlijk: eerst eten we, alles gemaakt door de “doelgroepmensen”. Vegetarisch en volledig biologisch.

Boven het restaurant, dat meteen ook aula is voor zo”n dialogen, is er een atelier om artisanaat te maken. Op de gelijkvloers vind je een boekhandel met veel boeken over geestelijke gezondheid (Livraria Louca Sabedoria/Boekhandel Gekke Wijsheid), een winkel van het artisanaat. Een jonge boer leverde net biologische groenten, die mensen in een soort “Voedselteamsysteem” wekelijks komen afhalen. Een eigen tuin zorgt voor de nodige kruiden. Voor het eerst werd er vandaag ook biobrood geleverd. Een oven is klaar om voortaan zelf brood te bakken.

Preta Pretinha

Na een inleiding draaien de we onze film “Het ritme van de rups”. Tijdens de film komt een oude bekende binnen, Márcia Lima. Ze is ook betrokken in diverse initiatieven van solidaire economie. De coordinadora van een ander initiatief “Preta pretinha” (zwart zwartje) vergezelt haar. Het is een ander centrum vol creativiteit, waarin vooral de “zwarte” mensen (“negros” in Brazilië) centraal staan.

Prompt nodigen beide centra ervel om volgend jaar terug te keren en om nog een breder publiek te bereiken. Laat ons hopen. Het zou niet slecht zijn om dit langzame werk van internationale dialoog en solidariteit verder te zetten.

De coördinator die deze namiddag organiseerde, komt me aan het eind influisteren: ‘Wij erkennen ons zeer in het ritme van de rups. Wij werken hier ook op het langzame ritme van armgemaakte mensen. Langzaam, maar zeker gaan we vooruit. Welkom volgend jaar! Ondertussen verkopen we jullie boeken.’

Een signeersessie volgt. Deze “ponto” is voorwaar één van de duizenden “oásis” in Brazilië. In Europa. Wereldwijd. Een oase in de stadswoestijn van 18 miljoen mensen. Een 21ste eeuwse woestijn met de gezegende naam “Sint Paulus”.