Lastige dialoog met werkgevers

Op naar 100 jaar IAO én een conventie tegen geweld op het werk

International Labour Organization ( ILO - OIT - BIT) Photo Collection (CC BY-NC-ND 2.0)

 

De 106de Internationale Arbeidsconferentie zit er op.  U kreeg in eerdere bijdragen van de delegatie van ACV en Wereldsolidariteit al een schets van de aanvankelijke inzet en van het commissiewerk.  Wat is nu de finale oogst? 

De aandachtstrekker was dit keer het debat over een nieuwe IAO-norm tegen geweld en pesten op het werk.  Bij de aanvang van de Conferentie was nog onduidelijk of we zouden gaan naar een nieuwe Conventie of dat het bij een aanbeveling zou blijven. Ondanks de rugwind die de recente #Metoo-beweging gaf,  hielden de werkgevers lang het been stijf tegen een Conventie, wars als ze al jaren zijn tegen bijkomende “regulitis” vanuit Genève.  Maar uiteindelijk haalden ze bakzeil.  Waarna nog tal van andere discussies openbleven. 

Alleen tegen echt fysiek geweld of ook tegen pestgedrag? En alleen over geweld tegen vrouwen (of vice versa), of ook tegen LGBT (lesbisch, gay, biseksueel of transgender)?

En wat met geweld buiten de normale werkplaats, zoals het bepotel tijdens recepties of op zakenreis? 

Met dan werkgevers die krampachtig uit het defensief trachten te geraken door ook bescherming te vragen tegen geweld jegens werkgevers.  Tot en met de staking als “geweldpleging”. 

Bij de meeste van die discussies konden de vakbonden het laken naar zich toe trekken.  Moeilijkst was nog de LGBT-kwestie.  Met verenigde oppositie vanuit de Afrikaanse landen en de Arabische wereld, maar ook van landen als Japan en Cuba.  Die deeldiscussie geraakte niet beslecht.  En wordt dus naar de Conferentie van 2019 getild.  Dan krijgt dat ontwerp van conventie een tweede lezing, voor finale goedkeuring, samen met een begeleidende IAO-aanbeveling. 

Maar dat die Conventie er komt, lijkt een zekerheid.  Als kers op de taart van het eeuwfeest van de IAO volgend jaar. 

Ontwikkelingssamenwerking revisited

De IAO speelt een belangrijke rol in de internationale ondersteuning van ontwikkelingslanden. Maar was dringend toe aan een heroverweging ervan.  Niet in het minst nu de millenniumdoelstellingen plaatst maakten voor de SDG’s 2030.  Naarmate, ook door achterblijvende publieke middelen, begerig wordt gelonkt naar private financiering. 

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
En nu de Verenigde Naties bezig zijn de tering naar de nering te zetten, met het risico dat de eigen IAO-benadering daarin gaat verwateren. De vorige heroverweging dateert trouwens al van 2006. Dit werd tot een goed einde gebracht.  Met onder meer een sterk signaal naar de Verenigde Naties over de eigen rol en specifieke benadering van de IAO. 

En de vraag naar meer transparantie over wat de IAO doet.  Dat laatste bleek uiteindelijk nog het moeilijkste.  Met allerlei maneuvers om niet al te veel inkijk te geven in de samenwerking met privéfinanciers.  Maar die passend konden worden afgeweerd.

Tegen de primauteit van politiek en patronaat

Elk jaar bekijkt een commissie een van de vier strategische doelstellingen van de IAO voor sociale rechtvaardigheid, vervat in de Social Justice Declaration van 2008. Dit jaar stond voor de tweede keer het tripartisme en de sociale dialoog centraal.  Dat werd een bijzonder moeilijke discussie.  

Met werkgevers die nog meer dan voorheen lonken naar decentralisering van het overleg of naar lokaal overleg buiten de vakbonden om.  En die er geen graten in zien dat almaar meer werkenden verstoken blijven van collectief overleg, van freelancers tot oproepcontracten via de digitale platformen.  

Al bij al werden bevredigende conclusies bereikt.   Met ook een paar stappen vooruit.  Er is sprake van een jaarlijkse rapport van de IAO over sociale dialoog, met daarin regelmatig aandacht voor de rol van collectieve onderhandelingen in de bestrijding van ongelijkheid en de bevordering van waardig werk.  En van een mogelijke tripartiete meeting over het recht op collectief onderhandelen voor alle werkenden in de nieuwe tewerkstellingsvormen, inclusief zelfstandigen. 

23 landen lopen spitsroeden

Naar gewoonte behandelt de Commissie voor de Toepassing van de Normen, met Marc Leemans als woordvoerder van de werknemersgroep, jaarlijks 24 schendingen door Lidstaten van internationale arbeidsnormen. 

Na de crisis in die Commissie in 2012, toen de werkgevers de rol van de IAO bij de handhaving van het stakingsrecht onder vuur begonnen te nemen, werd een modus vivendi gevonden.  Met een opvallend rustig verloop deze keer.  Zij het slechts voor 23 landen, omdat Samoa zich niet geregistreerd had voor de conferentie en dus afwezig bleef.

Europees bekeken was Griekenland een uitschieter.  Dat moest zich komen verantwoorden voor schending van de Conventie 98 (recht op collectieve onderhandelingen).  Dit omwille van de hervorming van het stelsel van collectieve onderhandelingen dat na de financiële crisis onder druk van Europa en het IMF was doorgevoerd, gericht op decentralisering, op lokaal overleg buiten de erkende vakbonden om, op verplichte arbitrage ook bij collectieve geschillen.  Dat laatste werkte vooral de werkgevers op de zenuwen.  Omdat die arbitrage naar eigen zeggen vooral in hun nadeel uitviel.  

De commissie erkende hun argument dat verplichte arbitrage slechts in uitzonderlijke gevallen kan, wegens strijdig met het recht op vrije collectieve onderhandelingen. Maar de commissie tikte tegelijk de regering op de vingers voor andere interventies in en belemmeringen voor het vrije collectieve overleg. Of hoe de IAO ook meer en meer in Europees verband het laatste redmiddel is voor het respect voor de fundamentele arbeidsrechten. 

Internationaal sprong Brazilië er bovenuit.  Dat moest ook op het matje komen wegens schending van Conventie 98, met zijn recente hervorming van het arbeidsrecht van eind 2017.   Met de regimewissel daar kreeg je nu werkgevers die pal achter de regering staan.  En met vakbonden in rep en roer, vooral ook door de wijze waarop de voormalige president en ex-vakbondsman Lula, politiek wordt gedefenestreerd.  Uiteindelijk bleef de impasse bestaan.  De hervorming is te recent voor een grondig oordeel.  En dus besliste de Commissie vooral de zaak verder op te volgen, met de vraag aan de regering de nodige informatie over te maken.

Internationale arbeidstijden tegen het licht gehouden

De Commissie voor de Toepassing van de Normen wijdt elk jaar ook een thematische bespreking aan de toepassing van een samenhangende set van IAO-normen , op basis van een expertenrapport (general survey).  Dit keer ging over het arbeidsduur en werktijden. 

Niet onbelangrijk: de allereerste IAO-conventie beoogde de arbeidsduur in de industrie te beperken tot 48 uren per week.  Wat gebeurt 99 jaar later? Werkgevers en overheden beginnen oreren dat arbeidstijdregelingen passé zijn, omdat de economie vandaag agility (wendbaarheid) van doen heeft en de digitalisering en thuiswerk de grenzen tussen arbeid en privéleven doen vervagen.

Met de nieuwe generatie werkgevers was niet teveel te verwachten van dit debat.  Al erkenden de werkgevers wel dat dit voorwerp moet blijven van sociale dialoog, ook voor een goede balans tussen arbeid en gezin.  Dit zal gebeuren in een tripartiete expert meeting.  Om van daaruit te bekijken hoe het verder moet. 

 

Wie meer wil weten verwijzen over de conferentie verwijzen we naar de recente bijdragen van Stijn Sintubin, Piet van den Bergh, Gijs Justaert en Chris Serroyen op de Wereldblog van MO*. 

Alle conferentiedocumenten vind je op de website van de Internationale Arbeidsconferentie, gegroepeerd per commissie.

 

 

 

 

 

 

 

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.