Vrede op Aarde

Het wordt steeds donkerder, en dus is iedereen met licht bezig. Chanoeka, Diwali, Kerstmis: steek de kaarsen aan, dat verdrijft de angst dat de wereld nooit meer zal ontwaken uit de diepe duisternis die zelfs de korte dagen overheerst. De winterse rituelen zijn, zelfs in hun gecommercialiseerde vorm, geruststellend voor wie rond deze breedtegraad opgroeide en verhelderend woor wie elders zijn of haar jeugd beleefde. Het ritme van dagen en seizoenen bepaalt onze kijk op de wereld en de vorm die we aan onze relaties geven, zelfs voor wie zich tegen het komen en gaan en de eeuwenoude omgang ermee verzet.

***

Er gebeuren echter ook echt verontrustende zaken in Sabbatistan. Dinsdagavond was ik te gast bij Howard Gutman en vrouw. De ambassadeur van de Verenigde Staten stuurde een uitnodiging voor een “Holiday Celebration” -de geseculariseerde geheimtaal om te zeggen dat het over een kerstfeestje gaat, maar dat de Amerikaanse staat strikt gescheiden is van elke kerk en dat de overheid dus geen religieuze feesten mag vieren. Dat belette het gelegenheidskoor uiteraard niet om de hele tijd kerstliederen te zingen. Niets vreems aan de hand, dus. Alleen koos de VS-ambassadeur wel voor een opvallend thema voor zijn eindejaarsfeestje: “Welcoming Home the Belgian Military returning from Afghanistan”.

Worden de Belgische militairen dan uitgestuurd door de Verenigde Staten? Komt het niet toe aan de Belgische minister van Oorlog en Vrede om zijn jongens en meisjes een hartelijk welkom thuis te bereiden? En is het wel politically correct om midden de zorgvuldig geconstrueerde gezelligheid en al die impliciete Vrede op Aarde net de aandacht te richten op een van de meest uitzichtloze oorlogen van vandaag?

Onze gedecoreerde jongens -er waren geen meisjesvliegeniers aanwezig- bleken zich wel degelijk bewust van de uitdagingen en tegenstellingen waarin hun missie zich bevindt. En al vliegen ze vanuit Kandahar dagelijks door het Afghaanse zwerk, niemand beschouwt zichzelf als de vergulde engelen die dezer dagen allerlei licht en stichtends voor de mensheid ophouden. Godzijdank, zei een van de piloten -al gebruikte hij die pre-seculiere uitdrukking niet op het terrein van de Amerikaanse overheid, hebben we bij al onze missies nog geen burgerslachtoffers gemaakt. Als dat waar is -en er zijn geen documenten gekend die het tegendeel beweren of bewijzen- dan is dat inderdaad een ongelooflijk geluk. En, in dat geval, wellicht ook een bewijs van de doordachte manier waarop onze militairen in Afghanistan te werk gaan.

Dat verdient een lamsgebraadje in een korst van honing, of een Belgische wafel met warme chocolade. Maar het vermindert natuurlijk op geen enkele manier de moorddadigheid van de aan de gang zijnde oorlog in Afghanistan en zeker niet de weinig omzichtige manier waarop de troepen van mijnheer Gutman door het stoffige moeras ploeteren. Vorige maand las ik in de New York Times dat de Amerikaanse troepen begonnen waren om leegstaande huizen en erven op te blazen. Vrede op Aarde. Veel succes verder met het winnen van harten en overtuigingen, maar de kans dat het in Afghanistan zal lukken, lijkt me klein op die manier.

***

De wandeling van De Residentie naar de trein herinnerde me er overigens aan dat de winterse gezelligheid waaraan we ons warmen steeds meer een privilege wordt van wie voldoende hoog boven de armoedegrens leeft. Voor de vijftien procent inwoners van het Wankele Koninkrijk aan de Noordzee smaakt de wijn dit Holiday Season ongetwijfeld een stuk biiterder dan de fijne selectie die ambassadeurs maar ook middenklassemensen als wijzelf ontkurken. In de lange gang die naar het Centraal Station leidt vond net een voedselbedeling plaats voor daklozen.

Deze noodzakelijke liefddadigheid stond niet alleen in schril contrast met de overdadige gastvrijheid op de ambassade, ze was vooral ondraaglijk in het licht van de militaire uitgaven die het Westen -en ook België- noodzakelijk achten om de oorlog in Afghanistan te blijven voeren, terwijl sociaal beleid in eigen land onbetaalbaar geacht wordt.

Vluchtelingen, daklozen, mensen zonder wettige verblijfspapieren en armen moeten hun plan trekken in deze donkere dagen voor de Wintervakantie, want het geld gaat al naar de banken en de Navo. Als ze een beetje nadneken, zullen ze dat zelf ook wel begrijpen zeker?