Een fietser uit het evenaarswoud

Het moet iets na de millenniumwende zijn geweest. Terwijl wij begonnen te Facebooken en probeerden te tweeten, arriveerden in de Congolese evenaarsprovincie de eerste fietsen.

Niet uit duurzaamheidsoverwegingen, om het aantal auto’s en moto’s te verminderen. Wel omdat die brandstofvreters voor veel mensen te duur waren om zich van stad naar dorp of tussen dorpen te verplaatsen.

De fiets was dus een upgrade voor wie anders tientallen kilometers te voet aflegde langs de rode, hobbelige zandwegen.

Toleka!

Wie mee wil op de fiets, roept toleka! toleka! en doet teken.

De fietstrend waaide over uit de nabijgelegen provincie Oriental. En de Chinezen zagen commercieel hun kans. Wie vandaag genoeg geld heeft, rijdt met een Kinga rond. Le vrai faux, als we onze gids Serge geloven.

De fietsen dienen niet enkel voor persoonlijk gebruik, maar ook als publiek transportmiddel. Die dienst wordt aangeboden door de zogenaamde tolekisten.

Zij vervoeren personen en goederen tegen betaling van de ene naar de andere plaats. Toleka betekent letterlijk ‘laat ons vertrekken’. Wie mee wil op de fiets, roept toleka! toleka! en doet teken. Ook in Mooto staan de tolekisten voor je klaar. Wij willen een van hen voor de camera. Een jonge fietser uit het evenaarswoud.

Selectieronde

Wie dat wordt, hebben we zonet beslist, tijdens een officiële selectie. De meeste van onze interviewees liggen al langer vast. Maar in Mooto was dat nog niet het geval. Dus zocht onze gids Serge vanmorgen drie potentiële kandidaten uit. Hoe hij die zoektocht precies aanpakte? Daar hebben we voorlopig het raden naar. In ieder geval verliepen de ‘selectiegesprekken’ een beetje verward. De eerste kandidaat deed het niet slecht, maar we wilden ook graag even met spreken met de rest. De tweede viel met zijn 39 jaar ver buiten de aangegeven leeftijdscategorie.

Toen we Serge erop aanspraken, prevelde hij iets over ‘leeftijd op het eerste zicht’. Maar - geluk bij een ongeluk - nummer twee had nog een vriend die wel aan onze criteria voldeed. Dat geloofden we, tot die vriend een halfuur later arriveerde en helemaal geen tolekist bleek te zijn. Op die manier was de selectie snel voorbij. We besloten voor onze eerste - en enige goede - kandidaat te gaan. Maar net toen die beslissing was gevallen, kwam er nog een vierde fietser aan. Na een tocht van zeven kilometer in de blakende zon, stond hij daar, uit Samba, een nabijgelegen dorp.

Hij had gehoord dat we drie fietsers selecteerden en dat hij bij de gelukkigen was. Straks misschien toch even met Serge evalueren hoe hij de kandidaten precies rekruteerde. Over onze uiteindelijke ‘winnaar’ Dieudonné vertellen we jullie later meer.

De journalistieke reis van Goele en Katrijn werd mogelijk gemaakt door het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.