Het ligt in onze handen om een solidair Europa te creëren

Solidariteit in Valencia in tijden van corona

© Reuters

Een oudere man wordt door de politie aangemaand om zijn wandeling door de verlaten La bolastraat stop te zetten.

Het regent in de Spaanse stad Valencia, al meer dan tien dagen. Een ideaal moment om thuis te blijven en even te reflecteren over de situatie hier en weer te geven hoe de Valencianen vandaag de dag functioneren tijdens de lockdown in de marge van een kapot bespaarde staat. Een getuigenis.

Het regent in Valencia, al meer dan tien dagen. Geen overstromingen. Geen kapotte wagens die meegesleurd worden door de regens, geen uitgerukte sinaasappelbomen, zoals de laatste keer in september. Neen. Het is die miezerige typisch Belgische regen. Grijze lucht, vochtig, koud, net te nat om nuttige dingen te doen op het veld. Want lock-down of niet, de groenten blijven verder groeien en de boeren ploegen verder.

Een ideaal moment om thuis te blijven en even te reflecteren over onze situatie hier in Valencia en weer te geven hoe de Valencianen vandaag de dag functioneren tijdens de lock-in in de marge van een kapot bespaarde staat. Een staat die niet in staat is borg te staan voor de veiligheid van zijn burgers. Een staat die slechts 3 ziekenhuisbedden heeft per 1000 inwoners, in vergelijking met de 6 bedden in België.

Een staat die zijn werkende bevolking heeft laten verpauperen sinds de crisis van 2008. In die crisis moesten Portugal, Italië, Griekenland en Spanje, ook de PIGS genoemd, (what’s in a name, maar dit acroniem heeft toch een behoorlijk pejoratieve lading) door de verlaging van hun rating zware besparingen doorvoeren.

De “S” van de PIGS, Spanje, heeft zijn banken gered voor een totaal van 58 miljard euro, waarvan 60% afkomstig was van belastingsgeld van de gewone burger. Dit geld is niet terugbetaald aan de samenleving, het was de ‘prijs om de chaos te vermijden’. In ruil heeft de gewone bevolking moeten inboeten aan onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid.

De precaire situatie heeft ervoor gezorgd dat de werkcondities zwaar verslechterd zijn. Momenteel is het al een hele prestatie om als millenial 1000 euro per maand te verdienen (de zogenaamde mileurista).

Verpleegkundigen raakten geïnfecteerd en liggen nu op intensieve zorgen, iets wat had kunnen vermeden worden indien ze toegang hadden gehad tot mondmaskers.

Daarnaast zijn de huurprijzen de laatste jaren enorm gestegen. Er wordt in verschillende artikels (El País, El Diario) met de vinger gewezen naar AirBnB. Het internetplatform dat particulieren toelaat hun woonst te verhuren aan toeristen, zou – afhankelijk van de bron – verantwoordelijk zijn voor een stijging van 7 tot 14 procent van de huurprijzen in kustgebieden. Toen de protesten hiertegen in de Spaanse media kwamen, werd hun het label “turismofobo” toegekend (iemand die lijdt aan toeristenvrees), want de toeristische sector bracht de nodige inkomsten en de ongemakken moeten er maar bij genomen worden.

En nu zitten we in het midden van een nieuwe crisis. Met 85.195 geïnfecteerden op maandag 30 maart (getest, want geld voor uitgebreide testing is er niet, dus vermoedelijk ligt dit aantal nog hoger). Er is een schrijnend tekort aan maskers, aan beademingstoestellen, aan verpleegkundigen, aan ziekenhuisbedden…. Verpleegkundigen raakten geïnfecteerd en liggen nu op intensieve zorgen, iets wat had kunnen vermeden worden indien ze toegang hadden gehad tot mondmaskers.

Een zorgwekkend en wraakroepend scenario, een scenario dat de gemiddelde Belg terecht zorgwekkend zou vinden. Een reden te meer om te hamsteren en angstvallig thuis te blijven voor wanneer de absolute chaos komt. En toch. Toch blijf ik optimistisch. Want tijdens de moeilijke 12 jaren na de crisis hebben verschillende groeperingen geleerd om zich op snelle en efficiënte wijze te organiseren. Verschillende initiatieven worden genomen vanuit onverwachte hoeken en laten het warme hart van de Valencianen zien tijdens deze gecompliceerde tijden. Ik beperk me enkel tot Valencia, aangezien ik enkel mijn directe bronnen kan vertrouwen tijdens deze tijden van ongecontroleerde informatiestromen.

Verboden te joggen

Vanaf de eerste dag van de “Cuarentena” werd “Quédate en casa” (“Blijf in uw kot”) de strijdkreet voor een hele bevolking om thuis te blijven (ondanks het feit dat je eigenlijk geen financiële reserves hebt om niet te gaan werken). Valencianen krijgen hun buitencultuur met de paplepel ingegoten. Met de straat als woonkamer, zijn appartementen hier geen paleizen. Zij zijn eerder een postzegel groot en niet voorzien op dagdagelijks intensief gebruik. Laat dit nu net zijn wat mijn stadgenoten met deze lockdown op hun bord krijgen.

Joggen is verboden. Je kan enkel naar de dichtstbijzijnde winkel gaan om je inkopen te doen. En de politie controleert dit ook.

Ik ken veel werkende volwassenen die zich geen eigen appartement kunnen veroorloven. Ze delen hun woonst met drie of meer huisgenoten. Onder normale omstandigheden is zoiets dankzij onze buitencultuur leefbaar, maar met collectief huisarrest is dit allesbehalve een evidentie.

Iedereen die op straat komt wordt argwanend bekeken. Blijf in je huis! Soms op het randje van het totalitaire. Iedereen moet thuisblijven, zodat we onze ziekenhuizen niet overbelasten en de dokters en verpleegkundigen hun werk kunnen doen. Het gaat zelfs zover dat sommigen de politie bellen als ze personen zien die zich zonder duidelijke reden buitenshuis bevinden.

Joggen is verboden. Je kan enkel naar de dichtstbijzijnde winkel gaan om je inkopen te doen. En de politie controleert dit ook, of je je tussen je huis en de dichtstbijzijnde winkel bevindt. Indien niet dan krijg je een boete van 600 euro’s op je deksel. Je mag ook niet per twee op straat wandelen.

Ook de mensen die momenteel naar het afhaalpunt gaan om hun ecologisch groentepakket af te halen, worden verhinderd dit te doen. De bioboeren zijn deze groentepakketten momenteel huis per huis aan het afleveren, vooral ook omdat de afhaalpunten zich in de (nu gesloten) bars en restaurants bevonden.

De collectieven die opgezet werden tijdens de crisis van 2008 laten nu hun ware sterkte zien.

Uit solidariteit blijven de mensen in huis, knuffelen ze hun vrienden niet meer, bezoeken ze hun ouders niet meer, twijfelen ze of ze hun zwangere vriendin (die op dit ogenblik in een andere wijk woont) al dan niet laten inwonen want dan ben je de gouden regel, Quédate en casa, aan het overtreden (echt gebeurd).

De vader van een goede vriend is landbouwer en heeft dus een vrijgeleide om zijn groenten in de stad af te leveren. Hij verlegt zijn route lichtjes om zijn zoon een tupperware doos te geven met paella van de vorige dag. Ze geven elkaar geen knuffel, blijven op veilige afstand op straat en volbrengen de transactie zo snel mogelijk. Maar ze voelen zich beiden schuldig aangezien ze de gouden regel doorbreken. Schuld, schrik of solidariteit? Ik veronderstel dat het een combinatie van de drie is.

Solidariteit

In de marge van de (al dan niet terechte) totalitaire ophokplicht, blijven de solidaire Valencianen wegen zoeken om zorg te dragen voor de personen die het snelst vergeten worden door de regering: de ouderen, zieken en armen. De collectieven die opgezet werden tijdens de crisis van 2008 laten nu hun ware sterkte zien.

El Cabanyal is een kustwijk die jarenlang was verwaarloosd om de huizenprijzen te laten zakken om op goedkope wijze grootschalige projecten te kunnen ontwikkelen. De wijk moest de laatste jaren daarnaast ook nog eens een proces van gentrificatie (een typisch stadsfenomeen, waarbij speculatie en investeringen een volkse wijk transformeren in een hippe wijk, waardoor de huurprijzen stijgen en als gevolg deze onbetaalbaar worden voor de oorspronkelijke bewoners) ondergaan , waarbij ondanks alles nog steeds vele kansarmen in de wijk gebleven zijn. Een buurtorganisatie is momenteel voedselpakketten aan het samenstellen om ze te doneren aan de armsten.

bron: Googlemaps

El Cabanyal is een kustwijk die jarenlang was verwaarloosd om de huizenprijzen te laten zakken om op goedkope wijze grootschalige projecten te kunnen ontwikkelen.

Ook in het oude stadscentrum El Carmen zitten ze met een bijzondere situatie. De bedelaars die leefden van het toerisme en de volle straten, blijven onder de radar van het beleid. Toen pijnlijk duidelijk werd dat de politie enkel de taak op zich nam om de mensen te verplichten om in hun zelfde hoek te blijven en niet uit te zwermen naar andere wijken, zijn de buurtbewoners op spontane wijze eten en dekens beginnen doneren (uit solidariteit of uit schrik voor een nog grotere chaos, ik laat het in het midden).

In een andere wijk zijn mensen zich aan het organiseren om inkopen te doen voor zieken en ouderen. Want door de regel dat je minstens aan 30 euro inkopen moet doen (om te vermijden dat mensen onnodig naar buiten gaan voor een pak rijst), wordt het lastig voor mensen die moeilijk te been zijn om grote aankopen vijf verdiepingen (zonder lift, want niet ieder appartement heeft een lift) naar boven te sleuren.

Andere bijzondere voorbeelden zijn de technologie geeks die momenteel massaal ziekenhuismateriaal drukken met hun 3D printers. En niet te vergeten de mensen met naaimachines die nu volop maskers produceren en ze laten afleveren aan de ziekenhuizen.

Laat ik het nu eens specifiek over Marta hebben (fictieve naam). Zij had het ongelooflijke geluk om net voor de lockdown samen met een aantal vrienden in een huisje in de Pyreneeën hun weekend door te brengen. Ze was één van de geprivilegieerden, die, in plaats van een veel te krap appartement met 4 andere flatgenoten te moeten delen, de lockdown in de natuur met uitzicht op de bergen kon doorbrengen.

Verschillende vrienden van mij kwamen op hetzelfde idee en zijn net op tijd de stad ontvlucht om de lockdown vanuit het platteland te beleven. De laatste keer dat ik Marta contacteerde liet ze me weten dat ze terug in Valencia was. Het stadsbestuur heeft beslist om in samenwerking met een cultuurcentrum een extra herberg te openen voor daklozen (coronadaklozen, die nu al geen reserves meer hadden om hun huishuur te kunnen betalen) en ze gaat meewerken aan het initiatief. Haar paleis ruilt ze in voor een krappe flat, uit solidariteit.

Mag het iets meer zijn?

Wie niet uit zijn paleis komt, is de koning. Meer nog. In het begin van de Corona heisa kwam aan het licht dat de voormalige koning Juan Carlos I (de perfecte timing blijft bij mij vragen oproepen) in 2012 60 miljoen euro doneerde aan Corinna Sayn Wittgenstein, zijn “pareja sentimental” (sentimentele partner, letterlijke vertaling uit de krant OKDiario).

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Dit geld was afkomstig van de Saudische koning, Abdalah bin Abdulaziz en werd in 2008 (in het midden van de economische crisis, waarbij mensen zelfmoord pleegden toen ze het allemaal niet meer zagen zitten) op een offshore bankrekening geplaatst. De huidige koning heeft intussen publiekelijk verklaard dat hij het zwart geld van zijn vader niet wil erven (de advocaten zijn het er momenteel niet over eens of dit wettelijk kan, de kroon erven maar het zwart geld niet). Het enige wat de bevolking heeft kunnen doen als protest tijdens de speech van de koning, was op hun potten en pannen rammelen (de zogenoemde cacerolada) vanop hun balkon.

Een andere illustere figuur, Amancio Ortega Gaona, de eigenaar van de Spaanse confectieketen Zara heeft zijn solidariteit betoond door 300.000 mondmaskers te doneren. Het feit dat Zara voor 600 miljoen euro aan belastingen heeft ontdoken via ingewikkelde financiële constructies en ondertussen (als reactie op de lock-down) zijn 37.000 winkelbedienden op de (tijdelijke) werkloosheidsloonlijst van de staat geplaatst heeft, komt niet echt aan bod in de Spaanse media. Het gaat over een tijdelijke, technische werkloosheidsuitkering die uitgekeerd wordt door de staat. Sommigen willen zelfs een straatnaam voor Amancio Ortega. De bevolking is hem dankbaar voor de mondmaskers. Want allen samen dragen we ons steentje bij. Of mag het iets meer zijn?

Politieke verschuivingen

De laatste jaren kent Spanje een aantal politieke verschuivingen. Waar het bipolaire politieke systeem de norm was, zijn de laatste jaren nieuwe partijen op het toneel verschenen. Één van die partijen is Podemos. De partij is het resultaat van de fameuze 15M protesten, waarbij de Spanjaarden massaal protesteerden tegen de drastische besparingen van de regering Zapatero. De protesten startten op 15 mei (vandaar 15M) en doofden beetje bij beetje uit (normaal wanneer een repressieve oproerpolitie zijn matrakken bovenhaalt om rake klappen uit te delen aan studenten, vakbonden, kinderen en gepensioneerden).

wanneer er meer mensen zijn dan jobs, eroderen de sociale rechten snel

Maar na de laatste verkiezingen is Podemos er in geslaagd om een regering te vormen met de centrumlinkse PSOE. Op 26 maart heeft Podemos voorgesteld om een “solidariteitstaks” in te voeren. Een mooi woord om miljonairs te verplichten om verder te gaan dan de symbolische acties tot nu toe. Vermoedelijk zullen deze extra inkomsten het mogelijk maken om de coronacrisis aan te pakken.

Zal het verder leiden tot de invoering van een universeel basisinkomen? Ook dit wordt momenteel onderzocht. Want de harde economische omstandigheden na 2008 hebben ook een schaduweconomie gecreëerd waarbij zwartwerken de enige manier was om brood op de plank te krijgen (wanneer er meer mensen zijn dan jobs, eroderen de sociale rechten snel). Hierdoor zullen er veel mensen uit de boot vallen bij sociale uitkeringen en kan de ongelijkheid tussen diegenen binnen het systeem en erbuiten tot een even grote chaos leiden. De toekomst zal het uitwijzen.

Een andere partij die er ook in geslaagd is om zetels te krijgen in het Spaanse parlement, is het racistische en extreemrechtse VOX (die in dezelfde fractie van het Europees parlement als de N-VA zit, by the way). Deze partij is nu zwaar oppositie aan het voeren tegen de huidige regering en dit zou best wel eens tot een electorale winst leiden. Want een groot succes kan je de Spaanse strijd tegen het coronavirus niet noemen. Vooral wanneer de mainstream media de context van de jarenlange besparingen niet als één van de oorzaken benoemt, is het niet moeilijk om de schuld van de huidige chaotische toestand in de schoenen te schuiven van een “onbekwaam” links bestuur.

Het laatste succes van VOX volgt de trend van de stijging van xenofoob en neoliberaal rechts in Europa. En één zaak is duidelijk: het coronavirus kan het huidige gepolariseerde Spanje verder verdelen.

Solidariteitstaks en een basisinkomen

En laten we nu tot de kern komen. Waarom zou ik je lastig vallen met nieuws uit Spanje? Misschien heb je na het lezen van de tekst en na de nieuwsberichten op tv meewarig het hoofd geschud over die chaotische Spanjaarden. Inderdaad, in de Spaanse ziekenhuizen is er chaos alom. De tekorten zijn nijpend. Maar laten we in het achterhoofd houden dat dit deels te wijten is aan de harde besparingen uit het verleden. Vanuit de basis proberen ze er alles aan te doen om samen uit de crisis te geraken, maar er zijn limieten. Ik ben op de hoogte van de hartverwarmende burgerinitiatieven in België om de minderbedeelden te helpen. Deze initiatieven komen niet op de buitenlandse nieuwskanalen. Ik kan je dus verzekeren dat hetzelfde gebeurt in Spanje.

Het ligt in onze handen om een solidair Europa te creëren. Een Europa dat zorg draagt voor het milieu en zijn mensen.

Maar laten we nog een stap verder gaan. Laten we nu druk zetten op de Belgische regering om samen te werken op hoger niveau. Steun de Spaanse poging om een solidariteitstaks en een basisinkomen in te voeren. Start een petitie op. Teken ze. Contacteer je vroegere Erasmusvrienden uit Spanje om andere solidaire netwerken op te zetten. Laat de 3D printers draaien. Produceer mondmaskers. Doneer geld voor de Spaanse voedselbanken. En maak Spaanstalige persberichten (want de taal is een grote barrière in de berichtgeving). Laat het de Spanjaarden weten dat we ze niet laten verkommeren. Spanje kan dit niet alleen oplossen.

De aanpak van het coronavirus en zijn economische consequenties zal internationaal en sociaal zijn of zal er niet zijn… Hetzelfde geldt natuurlijk voor Italië en andere landen die slachtoffer zijn van een jarenlang neoliberaal beleid van besparingen op het algemeen goed. Laten we niet dezelfde fout maken van 2008 en laten we een Europa construeren in plaats van terug te plooien op de aloude natiestaat. Uit eigen ervaring weet ik dat je, om de vrucht te eten, je eerst de boom moet planten. Het ligt in onze handen om een solidair Europa te creëren. Een Europa dat zorg draagt voor het milieu en zijn mensen. Iedereen die op reis geweest is in Spanje kan zich de gastvrijheid van de Spanjaarden herinneren. Wees maar gerust dat de solidaire acties nog lang zullen herinnerd worden. Of krijgt de turismofobo een extra argument in de toekomst?

Een hartelijke groet uit Valencia!

De schrijver is een Belgische biolandbouwer in Valencia en wenst anoniem te blijven

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.