Van oorverdovende eensgezindheid tot kakafonie van meningen

Emna Mechrgui (23), studente Business English aan de faculteit Letteren van Manouba Universiteit in Tunis: ‘We moeten geduldig zijn. De eisen van de werklozen zijn gerechtvaardigd, maar de regering kan niet alles onmiddellijk veranderen. Het vorige regime heeft zoveel schade aangericht. Als Tunesiërs echt democratie en vrijheid willen, zullen ze offers moeten brengen. Maar tegelijkertijd moet de politie dringend een nieuwe cultuur kweken om beter om te gaan met betogingen. Als de minister van Binnenlandse Zaken het bevel gaf om geweld te gebruiken, heeft hij een grote vergissing begaan. Hij werd lang zelf in de gevangenis gefolterd, en nu laat hij de politie andere mensen slaan. Als Tunesische schaam ik me daarvoor.’

‘Maar ik zou niet elke keer op straat voor mijn rechten vechten. Als de regering voor elke demonstratie toestemming zou geven, zou je hier elke dag een massa mensen voor het ministerie zien staan. Zo geraken we nooit vooruit en zal de economie uitdraaien op een ramp. Ik heb gehoord dat betogers geweld hebben gebruikt en dat ze geen toestemming hadden gekregen. Trouwens, wat denk je van het politiegeweld tijdens de Occupy Wall Street betogingen en de betogingen tegen werkloosheid in Spanje en Griekenland? Deze landen zijn zogezegd democratieën.’

Farah Samti (23), journaliste voor onafhankelijke nieuwssite Tunisia Live: ‘De mensen die de revolutie startten, zijn de werkloze en gefrustreerde burgers die het onrecht en het gebrek aan gelijke kansen beu zijn. Ik geloof oprecht in gelijkheid. Dat geloof put ik uit de Islam. Die mensen kwamen op 9 april uit het zuiden, te voet! Zij verdienen respect!’ 

‘Ik erger me aan Tunesiërs die deze problemen niet hebben en die durven zeggen dat we moeten wachten en dat de economie lijdt onder protesten enzovoort. Dat is Ben Ali talk, wat het oude regime zei in de eerste dagen van de revolutie, om ons het zwijgen op te leggen. Vrijheid is veel kostbaarder. Ik voel me treurig. Als de regering dom doet, dan zou tenminste nog de bevolking verandering kunnen brengen. Maar als zowel de regering als de bevolking dom doen, dan hebben we pas een grote crisis.’ 

Emna, die de regering vooral verdedigt, voelde na de revolutie een even explosieve bevrijding als Farah, die kritischer reageert. Het is opvallend hoe iedereen hetzelfde gevoel van bevrijding deelde, maar hoe mensen en hun meningen  over de toekomst van het land steeds meer uit elkaar drijven. 

‘Veel Ennahda (islamistische partij) supporters zijn met pro-revolutie, en verdedigen nu de islamistische partij in de regering zit. Mijn eigen vader is pro-Ennahda en hij ging mee demonstreren op 14 januari 2011. Maar hij gaf gelijkaardige argumenten als de minister van Binnenlandse Zaken (Ennahda) over 9 april 2012. Zij zijn verward omdat de regering de mensen niet gelijk behandelt. Als het zou gaan om een protest van salafisten, God verbiede dat de regering geweld zou gebruiken. Ze zouden oproepen tot dialoog en nationaal debat. Onze school werd verdorie gesloten na hun protesten en daar deden ze niets aan. Maar als het niet om salafisten gaat, dan gebruikt politie plots geweld in demonstraties. Dit is belachelijk en erg frustrerend. Weet je wat me nog het meest bang en woedend maakt? Ik hoor steeds meer mensen – seculieren die de salafisten vrezen – zeggen dat Ben Ali had moeten blijven! Zij denken dat Ben Ali de salafisten controleerde.’

‘Mensen zijn boos omwille van het verbod op demonstraties in avenue Bourguiba. Je kan toch niet verwachten dat mensen niet meer demonstreren in het theater van de revolutie? De regering heeft dat verbod gewoon gebruikt om geweld te verantwoorden. De politie is begonnen met geweld. Ons eigen team van journalisten was getuige van de misbruiken. Dit zou niet mogen gebeuren in postrevolutionair Tunesië.’

Een algemeen verbod op demonstraties op een bepaalde plaats is tegen de mensenrechten, het recht op vrije meningsuiting wordt dan geschonden. Het ministerie kan enkel aanvraag per aanvraag beoordelen en eventueel een toestemming weigeren. Als mensen dat illegaal verbod uitdagen en toch naar avenue Bourguiba trekken, dan voelt de politie zich waarschijnlijk uitgedaagd. 

‘President Marzouki weet dit allemaal, maar hij is dom zich te wagen in dit systeem waarin hij geen enkele macht heeft. Ik houd de politie en de regering verantwoordelijk. Regeringsleden zijn ook Tunesiërs die onderdrukt waren onder Ben Ali, en zij gebruiken nu onderdrukking tegen hun medeburgers. Dat is onaanvaardbaar.’

Na een lange periode van verwaarlozing en onderdrukking van elke kritische stem tegen die verwaarlozing, en een wansmakelijke verrijking van een kleine elite tegenover een arme massa, voelden mensen een explosie van vrijheid. Zij gebruiken die vrijheid dan ook om eindelijk die onderdrukte stem te laten horen. Dat is zeker niet makkelijk voor een postrevolutionaire regering. Maar moet een dergelijke regering geen begrip tonen voor de wanhoop onder het Ben Ali regime en op zijn minst niet opnieuw geweld gebruiken tegen die mensen? De ademruimte van protest – zo lang gewurgd – kan niet worden weggenomen met het argument van geduld en de oproep om nog langer te lijden. De ademruimte is het enige dat mensen hebben, de vrijheid om zich uit te drukken. Die vrijheid is kostbaar. Een kleine man die jarenlang werd onderdrukt onder een dikke duim en die dan een onvoorstelbare bevrijding meemaakt, zal woedend reageren als hij na die bevrijding nog steeds niet behandeld wordt als held van de verandering waaraan de nieuwe regeringsleden hun positie danken.

Wiem Melki (24), journaliste voor onafhankelijke nieuwssite Tunisia Live: ‘Het is treurig en verwarrend, wat er gebeurd is. Ik denk dat die protesten niet helemaal spontaan waren, maar sterk gepolitiseerd. Ik denk dat de oppositie de mars van 9 april organiseerde en wanhopige, werkloze mensen gebruikte als kanonnenvlees. De oppositie wist goed genoeg hoe de politie die mensen zou behandelen, want de regering had verboden om te demonstreren in avenue Bourguiba (waarom protesteerde de oppositie niet tegen dat verbod onmiddellijk nadat het afgekondigd werd?). Politici van de oppositie hebben dit gepland om achteraf schande te kunnen roepen, zich voor te doen als vervolgde helden, zich te tonen als slachtoffers van brutaal politiegeweld, en hun populariteit te doen groeien. Ik ken politici, geloof me, ik weet hoe zij redeneren. Burgers schreeuwden oprecht verontwaardigd hun ziel uit hun lijf, maar spijtig genoeg beseften ze niet dat anderen hen aan het gebruiken waren voor politieke doeleinden. Normaal haat ik samenzweringstheorieën, en ik kan de bal volledig misslaan, maar dit is wat ik denk.’

‘Weet je, de situatie in Tunesië is zo ingewikkeld en fluïde dat je simpelweg niet één waarheid kan vinden. Alles verandert zo snel en er zijn zoveel kanten aan elk verhaal. Maar wat me echt ergert is het gebrek aan kritisch denken bij vele Tunesiërs. Ze zijn zo snel meegesleurd door hun emoties en sympathieën, dat ze de feiten niet meer willen zien. Ze zijn makkelijk manipuleerbaar via facebook en media. Dit alles is uiteraard geen excuus voor het brutale en genadeloze politiegeweld. Ik denk dat de meerderheid van onze politieagenten gestoord is, omdat ze zo lang gewerkt hebben onder een repressief regime. Dat is achtergebleven in hun gedrag.’ 

‘Het is gezond en normaal dat we door deze fase gaan. Ondanks alles ben ik optimistisch. Ik heb zoveel projecten in mijn hoofd om al deze kwesties – intolerantie, vooroordelen, mensenrechten, conflict, leiderschap, ondernemerschap – aan te pakken. Projecten die het land concreet vooruit kunnen helpen. Ik hoop dat ik de kans krijg om ze te realiseren.’

Refka Bouallagui (26), activiste bij de Communistische Partij en Amnesty International Tunesië: ’Ze hebben niet het recht om ons de toegang tot avenue Bourguiba te ontzeggen. Zelfs Ben Ali kon ons niet tegenhouden om daar te demonstreren! Ik ben al lang aan het wachten op het moment van een nieuwe opstand. Die tweede opstand zal alles moeten recht trekken. We hebben het gehad met de islamisten!’ 

Emna Mechrgui (eerste van links) spreekt ook in onderstaande video.



Pieter Stockmans

Achtergrondinformatie
Foto’s van de chaos op Avenue Bourguiba (c) Tunisia Live, facebook
Foto’s van de chaos op Avenue Bourguiba (c) Tunisia Live, flickr
Civilians and journalists assaulted by police
Ennahda’s Ghannouchi: ‘We are not for closure of Habib Bourguiba for good, we are for dialogue’

Dit artikel is onderdeel van het project “Tussen vrijheid en geluk”.
Dit project komt tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos. Info: www.fondspascaldecroos.be

Volg ons op en nodig ook je vrienden uit om mee te volgen!