'Geen verkiezingen met Wade'

Tijdens een persconferentie dinsdag in het hoofdkwartier van zijn coalitie in de wijk Sacre Coeur 3 van Dakar spreekt hij de pers toe over de ongrondwettelijkheid en illegaliteit van wat het regime Wade nu aan het doen is. Zelf een jurist en professor is er volgens hem geen enkel grondwetspecialist de kandidatuur van Wade grondwettelijk verklaart.

Het manifestatieverbod is volgens hem ook illegaal. ‘De wet zegt dat er op heel het grondgebied, dus ook de Place de l’Indépendence, mag betoogd worden. De teller van de doden in deze politieke crisis staat intussen op tien. De toestand in het land is ernstig, ernstig moet onze houding zijn’, zegt hij plechtig. Later op de dag komt daar spijtig genoeg nog een elfde persoon bij: Ousseynou Seck, 38, neergeslagen door de politie tijdens een manifestatie in de wijk Pat d’Oie.

Geen campagne

Terwijl andere oppositiekandidaten zoals Tanor Dieng van de PS en ex-PDSer (partij van Wade) Sally Macky lustig het land rondtoeren met hun verkiezingskaravaan is Ibrahim Fall een van de weinige presidentskandidaten van de M23 die zich gehouden heeft aan de afspraak: geen campagne voeren zolang Wade zijn kandidatuur niet intrekt. Ook in zijn betoog tijdens de persconferentie rept hij met geen woord over zijn eigen programma.

Uit de gesprekken met verschillende mensen in de afgelopen dagen blijkt dat velen het er over eens zijn dat ze van Wade af willen, maar niet weten op wie dan wel te stemmen. ‘Wat doet u als de verkiezingen toch doorgaan en u geen campagne heeft gevoerd?’ vraag ik Fall. ‘Ik heb geen gebrek aan een programma’, antwoord hij stellig. ‘Ik heb dat al heel duidelijk naar de Senegalezen gecommuniceerd. Andere kandidaten hebben er zich zelfs op geïnspireerd’, vervolgt hij. En met een ingehouden gevoel voor humor: ‘Dat heb je als je met goede ideeën zit.’ 

Ibrahima Fall is een kandidaat die tot enige tijd niet erg bekend was onder de Senegalezen. In de jaren tachtig was hij wel minister in Senegal, maar sindsdien was hij vooral het land uit en werkzaam bij de VN. ‘Fall heeft wel goede ideeën, en een reputatie van recht in zijn schoenen te staan, maar hij is te lang weggeweest en te laat in de race gestapt’, zegt iemand me. Met zijn consequente houding in de politieke crisis wint hij echter aan credibiliteit en respect. ‘Het is ook een tactiek van de kandidaten die sowieso wisten dat ze geen kans maakten om te winnen’, weet iemand anders me te vertellen.

Chargeren tijdens gebedstijd

Later op de middag verschijnt Fall samen met Youssou N’Dour en presidentskandidaat Idrissa Seck op de manifestatie van de dag, gedistingeerd waaiend naar de massa. ‘We zijn moe’, hoor ik een betoger op de eerste rij aan de politie uitleggen. De toegang tot de Place de L’Indépendence wordt de betogers opnieuw ontzegd, maar dinsdag laat de politie de mensen toch samenstromen in de straat. Voor een tijdje toch.

Er hangt bijna een uitbundige festivalsfeer, tot Bob Marley even voor gebedstijd uit de boxen schalt en de politie om onduidelijke reden opnieuw traangas de massa inschiet. De betogers, omstaanders en pers zetten zich pijlsnel in beweging en verspreiden zich in de omliggende straten. Na een tiental minuten kat en muis, vuurtjes die worden aangestoken, stenen en molotov cocktails die door de lucht vliegen, keert de rust snel weer. Er is het vermoeden dat de politie de opdracht kreeg om precies tegen gebedstijd aan te chargeren.

Als ik terug loop op mijn passen ligt de grond waar eerder de massa nog relatief vrolijk bijeenstond bezaaid met haastig achtergelaten schoenen en slippers. Even haastig verschijnen er kinderen om de achtergelaten schatten op te rapen en mee te nemen.

Wanneer ik langs de moskee Malick Sy loop, waar op vrijdag een traangasbom werd binnen gegooid, lopen er twee jongens buiten die er weer helemaal klaar voor zijn. ‘Wij komen elke dag betogen’, zegt een van hen me. ‘Vrijdag toen ze met traangas gooiden zaten wij binnen.’ Geen van hen is te spreken over het regime. ‘Ze moeten mensen laten betogen, het is tegen de wet om een manifestatie te verbieden.’

Obasanjo

Eerder op de dag is Nigeria’s oud-president Olusegun Obasanjo gearriveerd in Senegal. Officieel is hij er als hoofd van de delegatie van Afrikaanse verkiezingswaarnemers maar er wordt gehoopt dat hij de oude Wade kan overtuigen om zich terug te trekken uit de verkiezingen, zoals Wade ooit bij hem deed.

Op enkele dagen van de geplande stembusslag blijft het onduidelijk of de verkiezingen er al dan niet komen. Indien Wade zich niet terugtrekt zal de protestbeweging M23 er alles aan doen om ze niet te laten doorgaan. Als hij de handdoek wel in de ring werpt zullen ze uitgesteld moeten worden om een nieuwe PDS-kandidaat naar voor te schuiven.

In het geval de verkiezingen gewoon door gaan is het helemaal af te wachten wat de reactie van de bevolking zal zijn. Tot dan zullen de betogers dagelijks proberen de Place de l’Indépendence in te nemen.