Vluchtelingen en migranten: een solidariteitscrisis

In september zal de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties wereldleiders samenbrengen om een van de belangrijkste hedendaagse uitdagingen aan te pakken: een antwoord bieden op de massale migranten- en vluchtelingenstromen.
 
Sinds we over betrouwbare gegevens beschikken, werden nooit eerder zoveel mensen gedwongen hun huis achter te laten als gevolg van oorlog, mensenrechtenschendingen, ontwikkelingsachterstand, klimaatverandering en natuurrampen. Meer dan 60 miljoen mensen, waarvan de helft kinderen, zijn geweld of vervolging ontvlucht en zijn nu vluchtelingen of binnenlandse ontheemden. 225 miljoen anderen zijn migranten die hun land hebben verlaten op zoek naar betere kansen of gewoonweg om te overleven.
 
Dit is echter geen crisis over aantallen, maar over solidariteit. Bijna negentig procent van alle vluchtelingen wereldwijd worden opgevangen in ontwikkelingslanden. Acht landen vangen samen meer dan de helft van alle vluchtelingen op. Slechts tien landen leveren 75 procent van het VN-budget om deze situatie te verlichten en te verhelpen.     
 
Als we de verantwoordelijkheid op een rechtvaardige manier zouden verdelen, dan zou er geen crisis zijn in de opvanglanden. Wij kunnen het ons veroorloven te helpen en we weten wat we nodig hebben om deze massale migranten- en vluchtelingenstromen aan te pakken. Toch laten we ons te vaak leiden door angst en onwetendheid. Menselijke behoeften worden overschaduwd en xenofobie wint het van ons verstand.
 
De landen in de vuurlinie van deze crisis worstelen dagelijks met deze situatie. Op 19 september zal de Algemene Vergadering een bijeenkomst op hoog niveau houden om onze inspanningen op lange termijn te versterken. Om de internationale gemeenschap te helpen deze kans te grijpen, heb ik het verslag ‘In Safety and Dignity’ uitgebracht, met aanbevelingen over hoe de wereld op een doeltreffendere manier collectieve actie kan ondernemen.
 
Om te beginnen moeten we onze gemeenschappelijke menselijkheid erkennen. Miljoenen mensen op de vlucht kregen te maken met extreem lijden. Duizenden stierven in de Middellandse Zee, de Andamanse Zee, de Sahel en Centraal-Amerika. Vluchtelingen en migranten zijn geen ‘anderen’: ze zijn even divers als de mensengemeenschap zelf. Migratiebewegingen van mensen zijn een typisch mondiaal fenomeen dat een gedeelde verantwoordelijkheid vereist.
 
Ten tweede zijn vluchtelingen en migranten absoluut geen bedreiging. Integendeel, ze dragen bij tot de groei en ontwikkeling van zowel de opvanglanden als hun land van herkomst. Hoe beter nieuwkomers geïntegreerd worden, hoe groter hun bijdrage aan de samenleving. We hebben extra maatregelen nodig om de sociale en economische integratie van vluchtelingen en migranten te bevorderen.
 
Ten derde hebben politici en gemeenschapsleiders de verantwoordelijkheid zich uit te spreken tegen discriminatie en onverdraagzaamheid en in te gaan tegen zij die stemmen willen vergaren door angst en verdeeldheid te zaaien. In deze tijden moeten we geen muren maar bruggen tussen mensen bouwen.
 
Ten vierde moeten we meer aandacht besteden aan het aanpakken van de oorzaken van gedwongen ontheemding. De Verenigde Naties intensiveert haar inspanningen om conflicten te voorkomen, geschillen op een vreedzame manier op te lossen en mensenrechtenschendingen aan te pakken voor ze uit de hand lopen. Met de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling beschikken we over een krachtig nieuw instrument. Dit actieplan, dat vorig jaar door alle 193 VN-lidstaten werd goedgekeurd, zet sterk in op rechtvaardigheid, instellingen en vreedzame samenlevingen.
 
Ten vijfde moeten we de internationale systemen versterken die massale mensenstromen beheren zodat ze de mensenrechten respecteren en de nodige bescherming bieden. Staten moeten internationale wettelijke verplichtingen, waaronder het Vluchtelingenverdrag van 1951, nakomen. Landen waar vluchtelingen eerst aankomen, mogen niet aan hun lot worden overgelaten. Mijn verslag biedt een “global compact voor gedeelde verantwoordelijkheid met betrekking tot vluchtelingen”.
 
We moeten dringend meer inspanningen leveren om mensensmokkelaars en -handelaars te bestrijden, mensen op de vlucht te helpen en te beschermen en hun veiligheid en waardigheid aan de grenzen te verzekeren. De voorziening van beter gereguleerde en wettelijke trajecten voor migranten en vluchtelingen is cruciaal om te vermijden dat wanhopige mensen verplicht worden zich in hun zoektocht naar veiligheid te richten tot criminele netwerken.
 
Verwacht wordt dat het aantal migranten zal blijven stijgen als gevolg van handel, tekorten aan arbeidskrachten en vaardigheden, de verbeterde vervoers- en communicatiemogelijkheden, toenemende ongelijkheid en klimaatverandering. Mijn verslag stelt belangrijke maatregelen voor om het wereldwijd bestuur op dit vlak te verbeteren, onder meer door een “global compact voor veilige, georganiseerde en geregulariseerde migratie”.
 
Migranten- en vluchtelingencrisissen zijn zeker niet onoverkomelijk, maar ze kunnen niet aangepakt worden als staten afzonderlijk optreden. Vandaag worden miljoenen vluchtelingen en migranten beroofd van hun basisrechten en berooft de wereld zichzelf van alle voordelen die vluchtelingen en migranten te bieden hebben.
 
De World Humanitarian Summit die ik op 23 en 24 mei zal bijeenroepen in Istanbul wil ervoor zorgen dat lidstaten en andere actoren nieuwe verbintenissen aangaan en samenwerken om mensen te beschermen en weerbaarheid te vergroten. Ik verwacht dat de bijeenkomst van de Algemene Vergadering op 19 september zal leiden tot oplossingen voor de meest acute vluchtelingen- en migrantenbehoeften en wereldleiders zal engageren tot intensievere samenwerking met betrekking tot deze kwesties.
 
Al millennia lang trekken mensen, uit vrije wil of onder druk, van de ene naar de andere plaats, en dat zullen ze ook in de nabije toekomst blijven doen. Alleen als we voldoen aan onze plicht om zij die vluchten voor vervolging en geweld te beschermen en de kansen die vluchtelingen en migranten bieden aan hun nieuwe samenlevingen omarmen, kunnen we voor iedereen een eerlijkere en meer welvarende toekomst bouwen.