Waar staan vrouwen anno 2015?

We herstellen nog steeds van een globale economische crisis – maar dat herstel heeft geen vruchten in de vorm van jobs afgeworpen. We hebben de grootste troep geschoolde vrouwen ooit, en toch moeten vrouwen overal zwoegen om aan werk te geraken. In vele landen scheert de werkloosheidsgraad historisch hoge toppen – en dan gaat het om landen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika, uit Latijns-Amerika, de Caraïben alsook uit Zuid-Europa.

Waar vrouwen dan wel werk hebben, worden ze gemiddeld zo’n 24 procent minder betaald dan mannen. Vrouwen ter wereld oefenen grotendeels slechtbetaalde, onzekere beroepen uit, zoals op het domein van kleinschalige landbouw of in het huishouden – en dat laatste is de sector waarin vrouwen instaan voor 83 procent van de beroepsbevolking.

Waarom is de globale economie toch niet geschikt voor vrouwen?

In ons rapport (lees: paradepaardje), getiteld Progress of the World’s Women 2015-2016: Transforming Economies, Realizing Rights, onderzoeken we wat dat fiasco betekent – en stellen we voor hoe het anders kan.

We onderwerpen het sociaal en economisch beleid, alsook de gevolgen van dat beleid voor de gehele economie, aan onze vernieuwde, allesomvattende blik. In het bijzonder kijken we naar de “verborgen” economie van onbetaalde zorg en huishoudelijk werk dat verankerd zit in alle economieën en maatschappijen.

Onze overheidsmiddelen zetten geen koers naar de domeinen die er het meest nood aan hebben.

Vanuit historisch opzicht is een traditionele maatstaf zoals het BNP steeds blind geweest voor het leeuwendeel van het werk dat vrouwen en meisjes doen. De stemmen van diegenen die overheidsmiddelen willen reserveren om vrouwen te helpen, bijvoorbeeld door te investeren in bereikbaar water en schone energie, worden niet gehoord.

Wij wijzen op de noodzaak van een humaan perspectief dat het economisch probleemoplossend denken naar mensenrechten toe kan sturen. We stellen concrete, op feiten gebaseerde oplossingen voor zodat zowel de overheid als de private sector krachtig kan optreden. Ons doel? Fatsoenlijke jobs voor vrouwen, met een gelijkwaardig loon, zonder seksuele intimidatie of geweld op de werkvloer, én ondersteund door kwaliteitsvolle sociale diensten.

Onze overheidsmiddelen zetten geen koers naar de domeinen die er het meest nood aan hebben, zoals gezond water en waterzuivering, kwaliteitsvolle gezondheidszorg of behoorlijke kinder-en ouderenopvang. Nochtans is water essentieel, hebben families nog steeds nood aan voedsel, moeten zieke mensen nog steeds verzorgd worden, kinderen grootgebracht, en verdienen ouderen een goede verzorging.

Waar overheidsmiddelen ontbreken, ontberen vrouwen en meisjes dat in de eerste plaats. Op die manier worden vrouwen zeer onterecht gestraft voor het feit dat ze ingrijpen waar de Staat dat niet doet, en het heeft een invloed op miljarden vrouwen overal ter wereld. Gegevens uit Frankrijk, Duitsland, Zweden en Turkije tonen aan dat vrouwen tussen 31 en 75 procent minder verdienen dan mannen gedurende hun leven. We hebben nood aan een beleid dat vrouwen én mannen in staat stelt om voor hun geliefden te zorgen zonder afstand te doen van hun eigen economische zekerheid, succes en onafhankelijkheid.

Onze geglobaliseerde economie lijkt langs elkaar heen te werken met onze universele visie op vrouwenrechten: het beperkt vrouwen in plaats van hen een sterkere positie te geven. Waar er geen keuze is, zijn er minder rechten voorhanden.

Desalniettemin bestaan er oplossingen. Het rapport stelt een aantal specifieke manieren voor om middelen te mobiliseren die kunnen betalen voor publieke diensten en sociale overdracht – zoals het handhaven van al bestaande belastingsregels, nieuwe prioriteiten stellen wat uitgaven betreft, en de totale belastingsgrondslag uitbreiden. Ook internationale leningen en ontwikkelingshulp komen daar in beeld.

Vooruitgang voor vrouwen is vooruitgang voor iedereen.

Als werkgevers die een gelijkwaardig loon en gelijke kansen bieden, hebben ook bedrijven wereldwijd een sleutelrol te vervullen. Aandeelhouders kunnen en moeten bedrijven vragen om op een verantwoordelijke manier om te gaan met de landen waarin ze werken. Jaarlijkse belastingsinkomsten die ontwikkelingslanden mislopen doordat verhandelde goederen verkeerd geprijsd worden – een van de vele strategieën die bedrijven hanteren om belastingen te ontlopen – worden geschat op tussen 89 en 96 miljard euro. Dat is zo’n 18 miljoen euro meer dan wat landen jaarlijks nodig hebben om universele water- en waterzuiveringskosten te dekken.

Met het goede evenwicht van economisch en sociaal beleid kunnen overheden echt transformerende verandering brengen: ze kunnen waardig werk voor mannen en vrouwen creëren en ervoor zorgen dat onbetaalde zorg erkend en ondersteund wordt. Doordachte maatregelen zoals kinderbijslag en universele pensioenen kunnen de financiële standvastigheid van vrouwen verbeteren, net als hun vermogen om hun potentieel te realiseren en hun pakket aan levenskeuzes uit te breiden. Tot slot kunnen en moeten macroeconomische beleidsmaatregelen ondersteunen dat vrouwenrechten verwezenlijkt worden. Dat door dynamische en stabiele economieën te creëren, waardig werk te ontwikkelen en middelen vrij te maken om broodnodige publieke diensten te financieren.

Uiteindelijk zal het handhaven van vrouwenrechten niet enkel een economische impact hebben voor vrouwen; het is de gehele maatschappij die baat heeft bij een eerlijkere en meer duurzame toekomst. 

Vooruitgang voor vrouwen is vooruitgang voor iedereen.

Phumzile Mlambo-Ngcuka is Uitvoerend Directeur van UN Women. Dit opiniestuk werd vertaald uit het Engels door Sarah Vandoorne en Lien Stas, communicatiemedewerkers op de Beneluxdesk van UNRIC.