Wordt de toekomst beheerst door groeiende ongelijkheid en een onhoudbaar groeimodel?

Een eerste bijkomende factor is de groeiende ongelijkheid. Deze vormt een ernstige bedreiging voor economie en maatschappijopbouw en wordt nu algemeen erkend, zelfs door IMF, Wereldbank en OESO. Dat blijkt toch uit hun onderzoek, maar de multilaterale politieke wil ontbreekt om daar ook het gepaste beleid naast te zetten. In hun aanbevelingen voor regeringen blijven zij de eenzijdige besparingen en structurele hervormingen opleggen, die de ongelijkheid enkel verhoogt. 

Loongroei stokt

Niemand betwist het vrij recente rapport van Oxfam, waaruit blijkt dat 62 mensen evenveel bezitten als de helft van de wereldbevolking. Het Wereld Loonrapport van de IAO (ILO Global Wage Report) leert ons dat in de economisch ontwikkelde landen de groei van de productiviteit niet meer gevolgd wordt door reële loongroei. Het deel van het nationaal inkomen dat naar werk gaat via lonen, daalt. Bijvoorbeeld: de belangrijke loongroei in Latijns-Amerika tijdens het eerste decennium van deze eeuw verlaagde tot + 0,3 procent en stopt nu de armoededaling van de laatste 10 jaar die er het gevolg van was. 

Herverdeling

Evenwichtige en vredevolle samenlevingen hebben een sterke middenklasse.

Evenwichtige en vredevolle samenlevingen hebben een sterke middenklasse. De huidige situatie leidt echter tot een verzwakte middenklasse en dat leidt op zijn beurt onvermijdelijk tot sociale en politieke onrust. Het ‘Future of Work’-initiatief van de IAO moet ongelijkheid aanpakken door het promoten van een beleid van herverdeling via waardig werk en sociale bescherming (sociale zekerheidssystemen).

Wantrouwen groeit

Vele van de huidige samenlevingsproblemen zijn in hoge mate terug te brengen tot ongelijkheid. Het gevolg is dat het wantrouwen in de instellingen alleen groeit. In werkgeverskringen wordt vaak gezegd: “Een sociaal paradijs kan je niet bouwen op een economisch kerkhof”. Maar dat mag ook omgekeerd worden: “Een duurzame economie kan je niet bouwen op een sociaal kerkhof”. Of laat het ons zeggen met de woorden van het Verdrag van Versailles (1919) en van de grondwet van de IAO: “Universele en duurzame vrede kunnen enkel worden uitgebouwd op basis van sociale rechtvaardigheid”. Dat was honderd jaar geleden zo en dat is nu niet anders.   

Twee planeten

Als we blijven vasthouden aan ons huidig economisch groeimodel, dan hebben we in 2050 twee planeten nodig

Een tweede sleutelfactor is duurzame ontwikkeling. Als we blijven vasthouden aan ons huidig economisch groeimodel, dan hebben we in 2050 twee planeten nodig. In de ‘Future of World’ speelt de consequente uitvoering van het Klimaatakkoord van Parijs een belangrijke rol. Duurzame productie en consumptie zijn een must. De transitie naar groene jobs loopt niet van een leien dakje en de overgang van ons huidig ontwikkelingsmodel naar een duurzame economie moet op een rechtvaardige manier gebeuren. Dit wil zeggen dat er geen generatie werknemers moet aan opgeofferd worden wegens zogenaamd ‘onoverkomelijk’. Zij moeten en kunnen begeleid worden naar nieuwe types jobs.

Een kernvraag is of we voldoende jobs zullen hebben met voldoende leefbare lonen en hoe zullen werknemers beschermd worden in een wereld die steeds meer beheerst wordt door wereldnetwerkbedrijven. Dat is materie voor een derde korte blog.