Ze zien me weer vliegen

Het was lang geleden dat ik nog eens een binnenlandse vlucht had kunnen nemen in Congo. Dat had alles te maken met de Directie-Generaal Migratie, die me een jaar geleden had aangekondigd dat als ik nog een voet in de luchthaven van Goma zou durven zetten zonder een verblijfsvergunning, ik stante pede het land zou worden uitgezet. Dat in mijn reispas een geldig visum, afgeleverd door de rechtmatige ambassade van Congo in België kleefde, kon hen worst wezen.

Of het erom te doen was om me wat groene briefjes te laten ophoesten of niet, zal ik nooit weten. Om dat te weten had ik het immers moeten proberen. Dat was in ieder geval de raad die een Belgische koffie-opkoper me gaf: voor 50$ was hij er iedere keer doorgeslibberd. Maar hoe zal Congo ooit veranderen als je dat spel meespeelt? Deze jongen is dus een jaar lang consequent via de weg naar Goma gereisd om de luchthaven te ontwijken. Ook al is dat één van de gevaarlijkste wegen van het Oosten. Hier ben ik het dus die – touchons du bois – doorheen alle gevaren ben geslibberd.

Maar nu ben ik dus eindelijk de trotse bezitter van een echte verblijfsvergunning, die dan bovendien ook nog drie jaar geldig is. Niet evident om daar vanuit Butembo aan te geraken, want enkel Kinshasa kan die afleveren. Maar in Congo is, mits een flinke dosis geduld, alles mogelijk, zelfs zonder groene briefjes.

Vlieg-abstinentie

Het aeronautisch landschap is tijdens mijn jaar vlieg-abstinentie wel grondig veranderd. CETRACA, dat beroep deed op Oekraïense piloten en met Tsjechische Led 410 toestellen vloog, is intussen definitief aan de grond genageld. Hun beide toestellen staan half ingepakt geparkeerd op de luchthaven van Beni. Menig passagier zal zich de uitgestane angsten in hun vliegende doodskisten nog lang herinneren.

Mango Airlines heeft dan enkele maanden de dienst uitgemaakt, maar ook zij werden door Kinshasa al snel weer uit de lucht gehaald. Als reiziger krijg je nooit een officiële reden te horen. Hebben ze geweigerd smeergeld te betalen of was er een echt veiligheidsprobleem? Geen flauw idee.

En dan is er nu Buzzy Bee airlines. Wat een contrast! Een slanke Dornier 280 met 17 zitjes en een veel grotere stabiliteit in de lucht. Een co-piloot die de mensen aan boord verwelkomt. Je krijgt zelfs een maaltijd aangeboden op deze korte vlucht van 40 minuten, ook al duurde het even eer ik kon identificeren wat precies bedoeld werd met “oeuf caché”.

Meer nog dan van het vliegtuig ben ik onder de indruk van de piloot.

Rechtvaardige piloot

Het was lang wachten op de aerodroom van Butembo eer het vliegtuig eindelijk boven het verlengde van de piste hing om zich neer te zetten en ons op te pikken. Gelukkig waren er intussen verschillende bekenden opgedoken. Een babbeltje slaan helpt altijd om de tijd te verdrijven. Maar toen het vliegtuig naar beneden zakte om te landen, gebeurde het allemaal ineens bliksemsnel.

“ER IS EEN FIETSER OP DE LANDINGSBAAN”, brulde een geel hesje dragende luchthavenmedewerker in paniek. De hoofden van alle passagiers, die het landende vliegtuig net de grond hadden zien raken, draaiden zich met een ruk naar de andere kant van de piste. Een knaap van een jaar of twaalf, de fiets aan de hand, was nietsvermoedend de landingsstrook aan het oversteken en niemand had dit zien aankomen. Zijn ogen openden zich wijd van angst als hij het aanstormende vliegtuig op slechts enkele tientallen meter afstand in een stofwolk razendsnel zag naderen. Mijn keel snoerde dicht van machteloosheid.

In paniek gooide hij zijn fiets neer net aan de rand van de laterietpiste. Zelf dook hij weg tussen het gras. De piloot kon hem makkelijk ontwijken. Een zucht van opluchting ontsnapte uit de wachtende passagiers. Incident gesloten.

Zo leek het maar. Tien minuten later stond de rijzige piloot te keuvelen met kennissen wanneer hij de luchthavenbediende in het vizier kreeg. Hij onderbrak zijn gesprek.

“Meneer! Ja, jij daar, luister eens vriend, ik wil niet dat je de fiets van die jongen vasthoudt. Denk nu niet dat ik het niet gezien heb. Dat kind heeft niets verkeerd gedaan. JIJ bent in de fout gegaan. Het is JOUW verantwoordelijkheid er voor te zorgen dat er geen obstakels op de piste zijn. Bovendien vertikken jullie het om de radioverbinding vanuit de controlepost te repareren. Wij moeten hier op het zicht landen. Onmogelijk voor ons om die obstakels zelf tijdig te kunnen zien. Niets geeft jou het recht om die fiets achter te houden. Ik wil dat je die NU teruggeeft. METEEN”.

De verbouwereerde bediende roerde zich eerst niet. Hij bleef de piloot uitdrukkingloos aanstaren. “Ik verwittig je, ik weiger op te stijgen zolang je die fiets niet hebt vrijgegeven. Jij zal aan je bazen mogen uitleggen waarom er vertraging is!”

De jonge knaap reed even later op zijn tweewieler met een brede glimlach weg van de luchthaven.

Ik hoorde de piloot zijn uitleg verderzetten aan zijn toehoorders: “dan moet je weten dat ikzelf een hele stapel houten staken heb gekocht – zijn arm zwaaide in de richting – om een afspanning te maken, maar denk je dat ze er iets mee doen? Geloven ze nu echt dat ik ook hun salaris ga betalen? “

Valse start

Nog tien minuten later taxiede de Dornier met zijn nieuwe lading passagiers aan boord, mezelf inbegrepen, naar het begin van de piste, draaide zich 180° ter hoogte van het militair kamp met zijn 5 pantserwagens, hield even halt terwijl de piloot het vertrek aankondigde, waarop hij het toerental van de propellers de hoogte in joeg.

Zoals altijd begon ik automatisch te tellen zodra het toestel in beweging kwam. Dat is een gewoonte die ik aan het vele vliegen heb overgehouden. Als de wielen van het vliegtuig (klein of groot, dat doet er niet toe) na 35 seconden nog steeds niet van de piste zijn losgekomen, weet je dat er iets fout zit.

Deze keer kwamen we zover niet. Ik was amper aan 12 seconden wanneer de piloot alles weer dicht gooide, zwaar afremde en verder taxiede naar het einde van de startbaan, rechtsomkeer maakte, en opnieuw terug taxiede naar het begin.

Ding dong. “Dames en heren, gelieve ons te verontschuldigen voor dit incident. We hebben het opstijgmanoeuvre moeten afbreken wegens de aanwezigheid van geiten op de startbaan”.

Had de veiligheidsbediende van de luchthaven de geiten de startbaan opgejaagd? Had hij vertikt ze tijdig weg te jagen? Of had hij voordien al boos zijn post verlaten? Ook dit zal ik nooit weten. Maar ik begin me eerlijk gezegd wel af te vragen of ik voortaan toch niet beter opnieuw via de weg naar Goma zou reizen. Misschien is die, ondanks alles, toch nog een ietsje veiliger…