Het islamitische vasten in tijden van corona

Ramadan tijdens de lockdown: ‘Een hoogst individuele beleving’

© @Geniuschild

Kunstenaar Mounir Eddib (@geniuschild) maakte een portret bij dit verhaal van Onur over zijn beleving van de vastentijd.

Samen zijn, bidden en het vasten breken zijn belangrijke elementen van de ramadan. Hoe beleven moslims de ramadan in tijden van lockdown? Voor Onur, die alleen van Turkije naar België migreerde, blijkt de beleving van ramadan in België een hoogst individuele ervaring te zijn geworden, wat alleen maar versterkt wordt onder de huidige crisismaatregelen.

‘Mijn eerste herinnering van de ramadan is eigenlijk de eerste keer dat ik mee vastte. Ik was ongeveer zes jaar oud. Natuurlijk deed ik niet de hele maand mee, alleen maar een dag. Mijn moeder vroeg of ik er klaar voor was. Ik zat in het eerste jaar van de lagere school, wat toch jong is om mee te doen. Maar ik wou het dolgraag proberen.' Hier is Onur aan het woord.

'Mijn zus, die drie jaar ouder is, deed al mee, al kan ik me niet herinneren of ze de hele maand vastte. ’s Avonds kregen we familie over de vloer: ooms, tantes, neefjes en nichtjes. We hadden een grote maaltijd voor hen bereid. Op een bepaald moment begint iedereen me te feliciteren omdat ik mijn eerste vastendag succesvol had doorstaan. Het was een mooi en onvergetelijk moment waarbij ik me verbonden voelde met iedereen.’

Onur, een twintiger, komt uit Turkije. Dankzij de mystieke werking van algoritmes hebben Onur en ik elkaar leren kennen via Instagram. Na een kop koffie ging onze virtuele vriendschap algauw over in een echte.

‘Ik migreerde eigenlijk naar België tijdens de ramadan. Dat was jammer, want ik kon Eid (het feest op het einde van de ramadan) niet met mijn ouders vieren. Ik had een tijdelijke kamer gekregen in het huis van een vriend. Al mijn kamergenoten waren moslim, wat het makkelijker maakte: we vastten samen, hadden samen iftar en kwamen uit bed voor suhur (de laatste maaltijd voor de dageraad van de volgende vastendag aanbreekt).’

‘Hier in België duren de dagen veel langer, dus dat is wel een uitdaging.’

‘Mijn eerste Eid in België voelde dan wel anders aan, toch had ik geen heimwee. Ik ging naar een Turkse moskee voor het gebed. Die moskee was eigenlijk hetzelfde als de moskees in Turkije. Ik zag er taferelen die ik ook tijdens Eid in Turkije meemaakte. Zo ontdekte ik dat er een klein stukje Turkije in deze stad bestaat.’

Onur woont in een flat die op de rand van de Turkse buurt ligt van de stad waar hij woont. ‘Misschien is dit niet de juiste vergelijking, maar ik heb Belgische vrienden die elk jaar een marathon lopen. De ramadan is vergelijkbaar. Je moet jezelf voorbereiden, je moet klaar zijn, want het is niet makkelijk. Op het einde voelen je lichaam en geest fantastisch. Het is een speciale maand met een aparte sfeer waar ik elk jaar naar uitkijk.’

De heilige maand vraagt allerhande voorbereidingen. ‘Toen ik nog bij mijn ouders in Turkije woonde, kochten we veel voedsel in om ons voor te bereiden. Gedroogd fruit, zoals dadels, abrikozen en walnoten. Speciaal brood of desserts, zoals güllaç, dat gemaakt wordt met melk, granaatappel en een soort baklava-achtig deeg. Die voorbereiding doe ik nu in mijn eentje.’

Met andere woorden, je keuken en voorraadkast moeten in orde zijn. Maar niet alleen dat. ‘Natuurlijk moet je je mentaal voorbereiden. Hier in België duren de dagen veel langer, dus dat is wel een uitdaging. Vorig jaar had ik problemen met mijn dieet. Ik at te lichte maaltijden waardoor ik duizelig en misselijk werd. Dus daar probeer ik extra op te letten. Je maakt meer tijd vrij voor religie, je focust op je persoonlijke spirituele reis. Je zorgt er nog meer voor dat je niemand kwetst of dat je zonden begaat. Een paar weken op voorhand probeer ik meer te sporten, want tijdens de ramadan maak ik enkel wandelingen.’

‘Je kan uiteraard niemand bezoeken en de moskee is dicht. Dus dit jaar is mijn beleving van de ramadan nog meer solitair.’

Het is dus een aparte periode voor Onur: van voeding tot lichaam en op spiritueel en mentaal vlak. De verschillen tussen Onurs beleving van de ramadan in het land van aankomst en herkomst zijn opvallend groot. Zijn huisgenoot is geen moslim, dus vast Onur alleen. De ramadan is zo een hoogst individuele aangelegenheid geworden. ‘Ik eet op compleet andere momenten, dus eigenlijk zouden we geen maaltijden delen, wat we normaal wel doen. Dat vooruitzicht voelde vreemd aan, dus stelde mijn huisgenoot om ’s avonds toch te proberen samen te eten. Vorig jaar schoof ik op de universiteit niet aan bij de lunch met mijn collega’s.’

‘Of er nu lockdown is of niet, in de straten hangt geen speciale ramadansfeer in de lucht. Enkel wanneer ik samen met Turks-Belgische vrienden het vasten breek, krijg ik een ramadan vibe. In Turkije breek ik het vasten elke avond met een andere groep mensen, bij hen thuis of op restaurant. Het is een bijzonder levendig en sociaal gebeuren.’

De huidige lockdown heeft die belangrijke sociale kant van de ramadan ook in België volledig weggenomen. ‘Je kan uiteraard niemand bezoeken en de moskee is dicht. Dus dit jaar is mijn beleving van de ramadan nog meer solitair.’

In normale omstandigheden gaat Onur in de vroege uurtjes van de eerste dag van Eid – de feestdag die het einde van de ramadan markeert – naar de moskee voor het gebed. ‘Daar zie ik veel Turkse Belgen, ook al ken ik weinig van hen persoonlijk. In de moskee zetten we onze politieke verschillen aan de kant, zeker tijdens de ramadan. Na het gebed schudden we de hand of geven elkaar zelfs een knuffel. Zo voel ik me toch deel van de gemeenschap.’

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
‘Mijn Turks-Belgische vrienden hebben slechts een verlofdag voor Eid. Het eigenlijke feest duurt drie dagen. Soms ga ik naar hen toe om samen te eten, maar niet altijd, want ze vieren meestal met hun familie. In Turkije ga je bij iedereen op bezoek – vrienden, familie, kennissen, maakt niet uit. Je gaat tijdens Eid langs bij iedereen thuis en eet samen. Maar hier is dat niet het geval, zo lijkt het.’

Vrienden en collega’s stellen zich respectvol op. ‘Een collega was zo geïntrigeerd dat hij informatie over ramadan opzocht en besloot zelf ook te vasten, omwille van de gezondheidsvoordelen. Dat vond ik wel grappig.’ Na Eid koopt Onur Turkse lekkernijen. Hij vraagt vrienden zelfs deze mee te brengen uit Turkije. ‘Ik deel die dan uit aan vrienden en collega’s. Het is mijn manier om hen te tonen dat de ramadan is afgelopen. Ik neem mijn gewone routine weer op.’

Kunstenaar Mounir Eddib (@geniuschild) maakte het portret bij dit verhaal.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.