Boek 'Mentaal Kapitaal': kan ons brein mee met de moderne tijd?

Real-time, morgen geleverd, snel.  Multitasken, tijdswinst, de wereld een dorp dankzij sociale media en slimme technologie. Neuropsychologe Elke Geraerts stelt zich in haar nieuwste boek de vraag_ ‘Kan ons brein mee met de moderne tijd’?

De psychologe ziet het aantal mensen met burn-out sterk toenemen, maar blijft positief, want recent intensief breinonderzoek wees uit dat we ons weerbaar kunnen maken door het gebruik van een aantal technieken_ zelfcontrole, bewuster omgaan met bewustzijn, een sterke focus en optimisme. Zo verhogen we onze mentale veerkracht, de mentale variant van spierkracht. Deze valt te trainen door én een actieve rol te spelen in ons eigen leven én zelf verantwoordelijkheid te voelen en nemen.

Zelfcontrole

Niet opgeven bij tegenslag en niet steeds op zoek gaan naar nieuwe uitdagingen noemt de auteur ‘grit’, sterk verwant aan zelfcontrole. Het is het vermogen om op lange termijn uitdagingen vol te houden. Grit heeft niet enkel invloed op het eigen leven, maar ook op de mensen in onze omgeving.  Bedrijfsleiders zouden bij sollicitaties kunnen kijken naar grit in een persoon, boven diploma’s en ervaringen. Deze kandidaten leggen misschien een minder diverse ervaring voor, maar hebben meer grit dan iemand die alle drie jaar een nieuwe uitdaging zoekt.

Bewustzijn

[caption id=”” align=”alignnone” width=”703.0”] Elke Geraerts, Watou 2015[/caption]

Waar was je deze morgen?  Psychologen buigen zich al eeuwen over het vraagstuk van bewustzijn. Bewustzijn is niet iets dat automatisch aanspringt, maar een modus die we kunnen aan- en uitschakelen. Door de mobiele telefoon, e-mail, nieuws en entertainment is onze geest een ongeleid projectiel dat heen en weer wordt geslingerd tussen alle magneten van aandacht. Om daaraan te ontsnappen komt onze geest in een toestand van onbewust bewustzijn. Mindfulness kan ons helpen onze gedachten te controleren. Ons onbewust en bewust bewustzijn beter op elkaar afstemmen is de sleutel om mentale sterkte te verhogen.

Focus

Nog nooit hadden we zo weinig aandacht als vandaag, ook al zijn we door techniek meer verbonden dan ooit. Dit heeft gevolgen voor ons geheugen, want informatie gebruikt de aandacht van haar ontvangers. In een informatierijke wereld kan het dus niet anders dan dat er aandachtsarmoede ontstaat. Focussen kan hierbij helpen, maar is niet evident. Focus vinden en vasthouden is in deze tijd een hele uitdaging. Een techniek om te werken aan afleiding bestaat uit drie stappen_ make it short, werk met tijdsdoelen en stel de zitvraag. Met de zitvraag bedoelt Elke Geraerts dat een geconcentreerde houding kan bijdragen tot focus. Denken we maar aan Aristoteles die met zijn studenten rondstapte tijdens zijn hoorcollege’s.

Optimisme is ook een eigenschap die bijdraagt tot mentaal kapitaal. Optimisten leven langer, hebben betere overlevingskansen bij ziekte en minder last van dementie.  Ze zijn succesvoller en gelukkiger en kunnen dit ook op hun omgeving afstralen. Positivisme valt aan te leren via het PERMA-model met vijf essentiele onderdelen voor geluk_ P voor positievere emotie, E voor engagement, R voor relaties , M voor meaning en A voor achievement.

Mentaalkapitaalbeleid, breinbeleid

“indien Steve Jobs als kind een iPad had gehad, had hij er nooit één uitgevonden. Jobs zelf was hier ook van overtuigd_ zijn eigen kinderen mochten zijn toestellen niet gebruiken en hij limiteerde hun internetgebruik.”

Het nieuwe werken met voortdurende informatiestromen is een uitdaging voor ons mentaal kapitaal. Ons brein, op zoek naar een manier om dit alles te verwerken, gaat multitasken. Multitasken is heel slecht voor ons mentaal kapitaal.  We hebben het gevoel dat we met multitasken succesvoller zijn, maar de werkelijkheid toont dat dit vooral zorgt voor meer blokkades in onze hersenen en minder efficiëntie. Nu blijkt ook dat de huidige generatie minder goed taken kan combineren dan de generatie die het analoge tijdperk heeft meegemaakt. Zo is er de bekende uitspraak_ indien Steve Jobs als kind een iPad had gehad, had hij er nooit één uitgevonden. Jobs zelf was hier ook van overtuigd_ zijn eigen kinderen mochten zijn toestellen niet gebruiken en hij limiteerde hun internetgebruik. Het is geen pleidooi om alle technologie te bannen, wel om ze verstandiger te gaan gebruiken. Ook pleit Geraerts ervoor om in de privésfeer ‘schermrust’ in te bouwen. Momenten waarop we onze gedachten de vrijheid kunnen geven om af te dwalen. Het veerkrachtiger maken van ons brein is op lange termijn de belangrijkste stap die we kunnen nemen in een crisis. Het maakt ons slagvaardiger en geconcentreerder. Zo kunnen we de huidige breincrisis overleven en verder groeien. Laten we dit moment grijpen en werk maken van ons mentaal kapitaal.

Elke Geraerts, Mentaal kapitaal. Versterk je mentale veerkracht en vermijd burn-out. Lannoo, 2015. 208 p.