'Fiets 63x keer zo gevaarlijk!' Klopt dat wel?

Met de krantenkop ‘Fiets 63 keer zo gevaarlijk als meerijden in auto van ouders’ jaagden de media vele fietsers in het harnas. Onze algemene reactie lees je in “Auto is gevaarlijkste vervoermiddel”. Ook de Fietsersbond reageerde verbaasd met ‘Laat kinderen meer fietsen!’.

Enkele dagen later lezen we grondig het BIVV rapport door. Genoeg voer voor twee extra blogposts rond dit onderwerp. In een andere post trekken we onze eigen conclusies, maar hier gaan we op zoek naar de cijfers waarop volgende boodschap werd gebaseerd:

Kinderen die met de fiets naar school rijden, hebben 63 keer meer kans op een ernstig verkeersongeval dan kinderen die meerijden met mama of papa, blijkt uit een onderzoek van het BIVV.

Vanwaar komt die ’63 keer zo gevaarlijk’?

Niet de opzet van het onderzoek

Eerst en vooral, in het rapport is nergens, maar dan ook nergens, sprake van schoolgaande kinderen. Niet met de fiets, niet met de auto. Het rapport is eigenlijk een bijzonder algemeen overzicht van slachtoffercijfers in België. Het is relatief kort en werkt met slechts drie verschillende variabelen_

  • Leeftijdsgroep van het slachtoffer.
  • Vervoermiddel van het slachtoffer.
  • Totaal afgelegde afstand (of reistijd) per vervoermiddel.

Het is niet duidelijk of het BIVV de vermelde titel zelf communiceerde of Belga de human interest invalshoek verzon in hun berichtgeving.

Hoe relevant is die 63x dan?

In deze studie worden alle soorten verplaatsingen op een grote hoop gegooid en uitgemiddeld. Data van autostrades, gewestwegen en bebouwde kom. Data van woon-werk-verkeer en recreatieve verplaatsingen. Data van snelle en trage fietsers.  Je kan dus ernstige vragen stellen hoe relevant deze statistieken zijn om een oordeel te vellen over een heel concreet geval zoals kinderen die pendelen van thuis naar de schoolpoort. Nu goed, daarover later meer.

Verder maakt het rapport gebruik van ongelooflijk veel rekenwerk om zijn werkdata te bekomen. Naast correctiefactoren bij het berekenen van de slachtoffers was er een pak kunst- en vliegwerk nodig om de afgelegde kilometers en reistijden per leeftijdsheidsgroep te berekenen. Dit wordt in het rapport zelf onderstreept.

Ten slotte neemt men de verplaatsingsdata van één jaar (2009) en de slachtoffercijfers van vijf jaar (2007-2011).

Klopt het cijfer überhaupt wel?

Het is wel duidelijk waar het getal vandaan komt. Onderstaande tabel uit het rapport vergelijkt namelijk de risico’s per leeftijdsgroep per voertuig (Rode 63x door Zeronaut.be aangebracht).

Als je de cijfers vergelijkt, kom je inderdaad aan een factor 63. Nu deze tabel brengt de relatieve risico’s t.o.v. autobestuurders (1.0) in beeld. Bizar genoeg zijn er nog twee andere tabellen (slachtoffers/km en km/slachtoffer) gebaseerd op dezelfde data waar het verschil enerzijds een factor 30 en anderzijds 55 is.

Het is duidelijk dat de zeer ruwe afrondingen van gedetailleerde getallen tot totaal andere conclusies leiden. Toevallig of niet verschijnt net het grootste verschil in de pers. We hebben de cijfers er dan maar even bijgenomen waaruit blijkt dat het werkelijke verschil een factor 55.7x is.

Per kilometer die je als jonge fietser aflegt met de fiets is de kans 55,7 keer hoger op een zwaar ongeval dan met als passagier in de wagen.

Hoezo per kilometer?

Inderdaad, we spreken hier over een risico per afgelegde kilometer, wat de risicofactoren toch vertekent, gezien de hogere gemiddelde snelheid van de wagen. Nu het rapport wijst erop dat dit de internationale standaard is, maar ons lijkt het niet gepast om deze zeer algemene cijfers te gebruiken voor een heel specifiek scenario. Bovendien loop je als bestuurder ook een risico om zwaargewond of gedood te worden. En dit in de heen- en terugweg, maar dat negeren we even.

Als je nadenkt over de situatie pendelen naar school, spreek je vaak over een relatief korte afstand (bebouwde kom) voor kinderen tussen 6 en 14 jaar. In zo’n scenario is het verschil in verplaatsingsduur tussen wagen en fiets niet bijzonder groot. Misschien ben je zelfs sneller met de fiets.

Laten we dus een kijken naar het risico dat je neemt per minuut dat je deelneemt aan het verkeer in plaats van het aantal kilometers dat je je verplaatst. Vergelijken we het zogenaamde aanwezigheidsrisico tussen kinderen die zelf fietsen en zij die passagier zijn in de wagen, dan spreken we niet over een factor 55,7, maar een factor 15,7. Nog altijd hoog, maar toch al een pak lager.

Nu je kan niet ontkennen dat in de huidige Belgische context, je als jonge fietser een risico loopt. Het risico om slachtoffer te worden althans… om als fietser slachtoffers te maken. Dat is een ander verhaal.

Conclusie

Cijfers zijn wat ze zijn. Maar de boodschap die er mee wordt gebracht, is vaak een subjectieve keuze. Tijd dus om eens zelf een lezing te doen van het rapport in een volgende post.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.