Zijn onze Vlaamse 'Opinies & beloftes' zoveel beter dan Amerikaanse 'Thoughts & Prayers'

Verkeersveiligheid stond deze week weer helemaal bovenaan de agenda. Een tragisch fietsongeval in Gent en enkele boude uitspraken van een acteur over alcohol in het verkeer zorgden voor heel wat deining. Toch verliep het allemaal volgens een al te herkenbaar stramien. Oude opinies werden afgestoft. Radio- en TV-programma’s rakelden allerlei oplossingen op. Politici recycleerden enkele persberichten. De optelsom was een ware stortvloed van voorspelbare opinies en beloftes.

Misschien is het een toevallige samenloop van omstandigheden, maar het viel op hoe dit Vlaamse ritueel een akelige parallel vertoonde met de reacties op de ‘school shooting’ in Florida. Ook daar verliep het maatschappelijke en politieke debat volgens een klassiek scenario. Na elke dramatische schietpartij laait er een discussie over de wapenwetgeving op. Vanuit Europa kijken we dan wat meewarig naar die schertsvertoning, want op het einde leidt de verontwaardiging er zelden of nooit tot echte verandering. Maar zijn onze afgestofte opinies en gerecycleerde beloftes dan zoveel beter dan de ondraaglijke lichtheid van de vele Amerikaanse ‘Thoughts & Prayers’?

Kwaad bloed

Vorige week zette de uitspraken van acteur Sam Louwyck veel kwaad bloed. Alcohol en rijden stonden toen vol in de kijker. Ideeën als rijbewijs met punten, geen alcohol in stations, strengere straffen, alcoholslot of een het verhogen van de pakkans kwamen weer allemaal boven. Deze week gaat het debat dan weer over fietsveiligheid na een fataal fietsongeval in Gent. Het vond plaats op een kruispunt dat al vijftien jaar op de zwarte lijst staat, maar nog steeds niet is aangepakt. Het brengt akelige herinneringen boven van een dodelijk ongeval dit najaar in Antwerpen. Toen ging het over een - nog steeds onveranderd - kruispunt dat al twintig jaar gekend staat als levensgevaarlijk. En volgende week debatteren we misschien over gebrek aan handhaving in zone 30’s. Enzovoort enzoverder. Van de ene opinie naar het andere, van de ene belofte naar de andere, en terug.

Een andere parallel met de V.S. is de argumentatie die ook hier opduikt: dat een tragisch ongeval niet het moment is om over zo’n zaken te beslissen. Dat het niet kies is zo’n gebeurtenissen te politiseren. Dat we beter wachten tot de storm is gaan liggen om objectief te kunnen beslissen. Terwijl die momenten net burgers mobiliseren en een enorm - zij het kortstondig - draagvlak voor actie creëren.

Déclic

Het burgersignaal was het laatste jaar dan ook niet miniem. Bijna 2000 fietsers die lieten van zich horen in Antwerpen vorig jaar. Er is het Mobiliteitspact dat deze maand werd voorgesteld. Ouders verenigden zich en verzamelden handtekeningen voor conflictvrije kruispunten. Net zoals in de V.S. zijn deze opstoten van verzet aanzienlijk en beroeren ze het maatschappelijke debat. Maar één ding is zeker, een echte déclic zal er wederom niet komen. Het verhaal geldt trouwens niet enkel voor verkeersveiligheid. Echte actie tegen luchtvervuiling of klimaatopwarming zijn in hetzelfde bedje ziek: te traag, te laks en veel te veel lippendienst.

Wat moed geeft is dat de stem van jongeren aan kracht wint. Misschien is het ook hier broodnodig dat jongeren, als groep, meer en meer een vuist maken.

Hoe we uit dit vastgeroest ritueel geraken is natuurlijk de hamvraag. In de V.S. kijkt men halsreikend uit naar de verkiezingen eind 2018. Onder het motto ‘Vote them out’ hoopt men een kanteling te realiseren. Of dat voldoende is om voorbij de ‘Thoughts & Prayers’ te geraken is maar de vraag. Wat moed geeft is dat de stem van jongeren aan kracht wint. Misschien is het ook hier broodnodig dat jongeren, als groep, meer en meer een vuist maken. Een warme oproep dan ook om ruimte te creëren hiervoor en te luisteren. Maar het grootste obstakel het gebrek een stabiele, kritische massa waardoor thema’s als verkeersveiligheid, gezonde lucht, klimaatverandering, … ook tijdens de ‘dalperiodes’ op de agenda blijven. De intense pieken gaan immers vaak te snel weer liggen. De camera’s richtten zich dan elders. De verantwoordelijken halen opgelucht adem. De goede ideeën gaan weer in de kast. Wanneer je de volgende keer nog eens verontwaardigd bent. Vertaal je woede dan in iets structureels. Door een organisatie te steunen, je te organiseren of te engageren.