Begrafenis

We schrijven 2061. De live beelden van de begrafenis van Antonius Wurrie, de beroemdste Afrikaanse president, branden op ons netvlies. We zijn aangeslagen. Allemaal heel erg aangeslagen. Dat Wurrie tegenstanders had, was geen verrassing; dat hij zou doodgeschoten worden, wel.

Sloppenkind

Antonius Wurrie – beter gekend als Toontje Wurrie – groeide op in de sloppenwijken van zijn land. Ouders had hij niet, misère des te meer. Dankzij een mecenas kon hij zijn middelbare en universitaire studies afronden. Sociaal engagement was hem toen al niet vreemd. Geen enkele van zijn vrienden keek dan ook raar op toen hij in 2021 zijn kandidatuur voor de lokale verkiezingen aankondigde. Welgeteld zeven stemmen haalde hij, niet eens genoeg voor een eervolle vermelding. Maar Wurrie kon tegen een stootje en stortte zich vanaf dan op het uittekenen van een nieuw Afrikaans model voor ontwikkeling. Wurries politieke ster rees razendsnel en in de loop der jaren vergaarde hij tonnen aanzien en respect; zelfs van wie politiek geen moer interesseerde. Wederom keek geen enkele van zijn vrienden raar op toen hij in 2058 op indrukwekkende wijze de presidentsverkiezingen won.

UN XL

Ondertussen kamperen we met z’n allen voor de buis. Zelfs de vertegenwoordigers van Israel en Palestina zitten tijdens de plechtigheid broederlijk naast elkaar. Hadden die kort daarvoor niet gezworen elkaar nooit meer te willen zien?

Respect, dames en heren, is makkelijk te krijgen. Weinigen echter verdienen het. Wurrie was zo iemand. Hij had Afrika, zijn Afrika, eindelijk op het rechte pad gezet. Hij had verregaande ideeën, klopt, maar hij was er als eerste in gelukt de internationale gemeenschap te overtuigen van een gezamenlijke aanpak van Afrika’s ontwikkeling. Gedaan dus met bilaterale hulp, weg met schenkingen door ngo’s. Schluss damit, sprak hij ooit, voortaan was alleen multilaterale hulp van tel. Over het geld dat Afrikanen jaarlijks en masse naar hun thuisland stuurden of over particuliere initiatieven, zweeg hij wijselijk. Het had weinig zin dit van bovenaf te regelen en dat hoefde eigenlijk ook niet. Talrijke hulporganisaties kwamen voor zijn ideeën op straat; betogen voor je eigen ondergang, faut le faire.

Wat moest er dan in de plaats komen? Simpel, vond hij: één centraal VN-orgaan dat nadacht over het Westen en Afrika én dat de bevoegdheid en de middelen kreeg om maatregelen te nemen. Een orgaan met daarin niet alleen de afzonderlijke lidstaten, maar ook vertegenwoordigers uit de belangrijkste economische sectoren en de academische wereld. Een orgaan met de focus niet op landen, maar op thema’s (zoals onderwijs, gezondheidszorg, cultuur) en op regio’s binnen Afrika. Een orgaan dat door Wurrie de UN XL gedoopt werd. Één rapgroep uit zijn land was zo slim die naam te adopteren; ze hebben maandenlang de hitlijsten aangevoerd.

Wurrie besefte dat zijn model voor ontwikkeling nooit mogelijk zou zijn geweest als het vetorecht binnen de VN-Veiligheidsraad nog had bestaan. Hij was dan ook maar wat blij dat de VN zich na de wereldzondvloed van ’39 stevig had heruitgevonden en komaf had gemaakt met dat onding. Dat ze daarbij een addendum aan de Conventie van Genève hadden toegevoegd, over klimaatvluchtelingen, was mooi meegenomen. Afrika had al genoeg te lijden onder natuurgeweld.

Break-the-braindrain

We zien hoe onze eigenste koning Gabriël I plaatsneemt achter het spreekgestoelte. “Antonius Wurre, beste aanwezigen, was ook een visionair op het vlak van onderwijs. Uit eigen ervaring had hij ondervonden hoeveel geluk je in zijn land moest hebben om een opleiding te kunnen volgen. Daarom liet hij in de grondwet opnemen dat 10 procent van de begroting aan onderwijs besteed moest worden. Zijn mobiele scholen (kleine, rondtrekkende onderwijsteams die kinderen op het platteland onderrichten) getuigen niet alleen van creativiteit maar betekenden ook dat de Afrikaanse leerlingen niet hoefden te verkommeren in een anonieme stad en dat ze zo niet vervreemdden van hun lokale gemeenschap en minder vaak van het buitenland droomden. Deze fameuze break-the-braindrain was één van zijn stokpaardjes”. We knikken instemmend maar trekken een wenkbrauw op. Ons Gabriëlleke over onderwijs… Hij heeft zelf nooit een diploma behaald. Ironie o ironie.

Eensgezindheid

Dat onderwijs, dixit het wurrianisme, moet mensen klaarstomen die de Afrikaanse economieën en samenlevingen echt nodig hebben: ingenieurs, dokters, technici… ‘want als we die blijven invoeren zoals we nu doen’, zei hij, ‘leren we nooit op eigen benen staan. Alleen zo blijven de knowlegde en de power binnen de grenzen van ons continent, alleen zo kunnen we onze infrastructuur eindelijk opknappen, en alleen zo kunnen we onze talrijke, over de hele wereld gegeerde grondstoffen gaan diversifiëren’. Cruciaal hierbij was dat Wurries charisma zijn medepolitici wist te overtuigen van dat wat bij ons het algemeen belang heet: de machthebbers van zijn land schoven zelfs hun etnische agenda en kortetermijndenken aan de kant.

Met het Westen overlegde hij geregeld, onder ander over hun extreme en dringende nood aan een gezondere bevolkingspiramide. Wurrie wist dat een aanhoudende demografische discrepantie in het Westen de begrotingen er onder druk zou blijven zetten, en er intern dus twijfel zou groeien over hun bijdragen voor het UN XL. En net dit geld had Afrika nodig, want mensen waren er genoeg en de kennis was het ondertussen zelf aan het produceren; eigen kapitaal had het in deze fase nog steeds met moeite. Vandaar zijn vurige pleidooi bij zijn overzeese collega’s voor een verandering in hun sociale en migratiebeleid.

Het schot

We zitten nog steeds aan het scherm gekluisterd als de vrouw van Wurrie het woord neemt. “Mijn man had het beste voor met zijn land en de wereld. Alles deed hij voor de ontwikkeling van Afrika”. Ze stopt even met spreken. Daarna haalt ze Wurries meest controversiële idee aan, dat hij jammergenoeg met zijn leven had moeten bekopen. “Mijn man vond dat we in Afrika met te veel zijn. Veel te veel. Vaak legde hij me uit dat een volwaardige ontwikkeling onmogelijk was met zo’n aantallen. Ook het Westen zou wel varen bij minder Afrikanen: een kleinere maar koopkrachtigere afzetmarkt is beter dan een massa zonder geld”. We krijgen het moeilijk nu. “Vandaar voerde hij de geboortebeperking in; nochtans met goede bedoelingen. Ik hoop dan ook dat die religieuze fanatiekeling die de trekker overhaalde, snel veroordeeld wordt”. We schakelen de televisie uit en staan op. Toontje Wurrie.