Kwart Europeanen mentaal niet in evenwicht
Stefania Bianchi
09 mei 2003
Bijna een kwart van de Europeanen heeft last van
psychische aandoeningen. De meeste zieken lijden in stilte en doen geen
beroep op de gezondheidszorg. Goede hulp is daar immers erg moeilijk te
vinden: de gemeenschap faalt deerlijk in haar opvang van mentaal
hulpbehoevende patiënten. De feiten blijken uit een onderzoek dat eind vorig
jaar in de vijftien EU-lidstaten werd gevoerd.
Gisteren (donderdag) kwamen medische specialisten, commissieleden en
ngo-vertegenwoordigers in Brussel bijeen voor een conferentie over
‘Geestelijke gezondheid en schizofrenie: open geesten, open deuren’. De daar
voorgestelde onderzoeksresultaten zijn onthutsend: van zestienduizend
ondervraagde Europeanen verklaarde 23,4 procent problemen te hebben met de
geestelijke gezondheid. Slechts een kwart van de zieken was het voorbije
jaar met die problemen naar de dokter gestapt. De aandoeningen gaan van
depressie en alcoholverslavingen tot schizofrenie. Volgens dokter Shekhar
Saxena, onderzoekscoördinator bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO),
lijdt bovendien nog eens twintig procent van de Europeanen aan de slopende
zorg voor die geestelijk zieken.
Finnen en Zweden lijden het minst aan geestelijke kwalen; Italianen en
Portugezen het meest. Ook vrouwen hebben het niet onder de markt: 27,6
procent van hen voelt zich mentaal niet in orde, terwijl dat voor de mannen
‘maar’ 18,9 procent is. Bij verdeling volgens leeftijdscategorie blijken
vooral de mensen tussen 45 en 64 jaar het kwetsbaarst.
Volgens het rapport ontbreekt het heel wat landen - waaronder ook
verschillende EU-kandidaat-lidstaten - aan een gedegen beleid voor de
geestelijke gezondheid. Er is geen expertise voor behandeling en geen
opleiding voor eerstelijnszorg. Het VK scoort het best in haar houding
tegenover patiënten met psychische problemen, maar in zowat de helft van de
EU-landen blijft het budget voor ‘geestelijke gezondheidszorg’ beperkt tot 1
tot 4 procent van de totale gezondheidszorg. Veel geestelijke zieken worden
ook gewoon weggestopt in instellingen; zij vinden geen plaats in de normale
gezondheidszorg.
Beleidsadviseur John Henderson noemt dat een regelrechte schande: hij
vindt dat de gemeenschap haar verantwoordelijkheid moet opnemen. Horst
Kloppenburg, Directeur-generaal Gezondheids- en consumentenbescherming
spoort de EU-landen aan mentale en fysieke gezondheid meer als een geheel te
zien.
Er is dus heel wat werk aan de winkel. De WGO-doelstellingen voor de komende
jaren zijn duidelijk: meer eerstelijnszorg, meer opvang in de gemeenschap,
meer aandacht voor de geestelijke gezondheid in het nationale beleid,
ontwikkeling van hulpprogramma’s en nieuwe wetgeving, en een moderner
personeelsbeleid. In de EU werd vorig jaar in september door het Europees
Parlement het raamakkoord Public Health Framework (2003-2008) ingevoerd.
Strijdpunten daarin zijn de uitbouw van de openbare gezondheidszorg, de
verbetering van informatieverstrekking en preventie, de bevordering van een
gezonde levenswijze en de oprichting van een alerte gezondheidsbewaking.
2003 is uitgeroepen tot het ‘Europese Jaar van mensen met een handicap’, en
de EU plant binnen dat kader ook een bewustmakingscampagne over problemen
van psychische aard. Dr Saxena hoopt dat een nauwere samenwerking tussen de
WGO en de EU vruchten zal afwerpen.