Portugal gaat door met commerciële herovering Brazilië
Mario de Queiroz
17 april 2003
Portugese ondernemers zijn over hun schrik voor de nieuwe linkse Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva heen en zien het zakenklimaat in Brazilië dit jaar verbeteren. Na de VS en Spanje is Portugal de grootste investeerder in Brazilië. De grote brouwer Antonio Sousa Cintra, die meer dan 200 miljoen euro geïnvesteerd heeft in Braziliaanse brouwerijen en een restaurantketen, zegt dat Lula de ondernemers positief verrast. Investeerders zijn nu eerder terughoudend omdat de real nog verder aan warde kan verliezen.
Portugal is sinds 1999 de op twee na grootste investeerder in Brazilië. Dat is opvallend, want de voormalige koloniale grootmacht is het armste land van de EU en is wat bevolking en oppervlakte aangaat een dwerg in vergelijking met Brazilië. De Portugese economie is ongeveer vijf keer kleiner dan de Braziliaanse. Portugese politici en ondernemers benadrukken het economisch belang van de sterke aanwezigheid in de grootste van de voormalige Portugese kolonies; naast de Europese markt ligt ook Latijns-Amerika daardoor open voor Portugese ondernemers
De jaren 1999 en 2000 vormden het voorlopige hoogtepunt van de Portugese investeringsgolf in Brazilië - die jaren stuurden Portugese ondernemers bijna 28 miljard euro de Atlantische Oceaan over. Vanaf 2001 verminderde de geldstroom: de aantrekkelijkste Braziliaanse bedrijven zijn geprivatiseerd, en ook de wereldwijde groeivertraging laat zich voelen. Maar het aantal Portugese bedrijven in Brazilië neemt nog wel steeds toe: van 250 in 1999 tot ongeveer 400 vandaag.
De voorbije decennia werd het Portugese ondernemerschap in Brazilië geassocieerd met kleine bakkers, restaurantuitbaters en taxichauffeurs, maar de laatste jaren zijn grote Portugese bedrijven hun stempel beginnen te drukken op de transatlantische activiteiten.
Het Portugese Portugal Telecom controleert samen met het Spaanse Telefónica de helft van de mobiele telefoniemarkt in Brazilië, en is ook aanwezig in de financiële sector en in de internetsector. Telecom heeft 5,7 miljard euro in Braziliaanse projecten gepompt en is daarmee de grootste Portugese investeerder in het land.
Andere grote Portugese investeerders komen uit de elektriciteitssector, de wegenbouw, de distributiesector, de cementindustrie, de brouwerijwereld en de petroleumsector. Sommige bedrijven zijn allianties aangegaan met ondernemingen uit andere Latijns-Amerikaanse landen om sterker te staan op de grote Braziliaanse markt.
In 1995 leefden er 1,3 miljoen Portugezen in Brazilië - een onbetekenend aandeel in de totale Braziliaanse bevolking van 172 miljoen mensen, maar meer dan een achtste van de Portugese bevolking. De 400 Portugese bedrijven die actief zijn in Brazilië, hebben daar 50.000 arbeidsplaatsen geschapen.
Van eenrichtingsverkeer is overigens al lang geen sprake meer in de economische relaties tussen Portugal en Brazilië. De voormalige kolonie overspoelt het oude machtscentrum bijvoorbeeld al een kwarteeuw met telenovelas - soapseries die het ook in andere landen goed doen. Er leven ook meer dan 60.000 Braziliaanse migranten in Portugal.