Chinese goudkoorts in Congo

5 juli 2016. Global Witness brengt een sluitend onderzoek uit over goud dat uit Oost-Congo verdwijnt. Alweer hetzelfde verhaal: werknemers worden afgeperst door gewapende milities en corrupte ambtenaren zetten zelf een mooi goudpotje opzij. Opbrengst voor het land? Nihil. De spin in het net blijkt de Chinese mijnfirma Kun Hou Mining te zijn.

  • Enough Project (CC BY-NC-ND 2.0) Soldaten wandelen over het terrein van een goudmijn in Zuid-Kivu. Enough Project (CC BY-NC-ND 2.0)

Het is ondertussen genoegzaam bekend dat er goud en andere mineralen uit de oostelijke Congolese provincie Bukavu verdwijnen. In het 32 pagina’s tellende rapport River of Gold, bewijst Global Witness dit nog eens opnieuw.

Het onderzoek focust zich op het dorpje Shabunda. Daar ontstond de laatste twee jaar een goudkoorts die in 2014 en 2015 haar hoogtepunt bereikte, maar nog steeds aan de gang is. Door dat kleine dorpje stroomt de snelstromende Ulindi rivier, waarin veel goud te vinden is. Deze plaats werd echter nog niet opgenomen in de lijst van legale mijnen in Congo, waardoor alle activiteiten daar illegaal gebeuren.

Ook de gevolgen klinken bekend in de oren: Congolezen gaan met zelfgemaakte vlotten op pad om naar het gegeerde goud te duiken. Elke maand sterft er wel iemand bij dit werk, waarbij de doodsoorzaken gaan van verdrinking tot een slag van een drijvende boomstam in het water.

Aan het einde van de dag worden de werknemers nog eens afgeperst door gewapende groeperingen

Bovendien worden deze werknemers aan het einde van de dag nog eens afgeperst door gewapende groeperingen met de naam Raia Mutomboki, Kiswahili voor “razende burgers”. Dit zijn verschillende, los gegroepeerde bendes met wapens, oorspronkelijk opgericht tegen Rwandese rebellen. Maar de meeste groepen zijn dat doel uit het oog verloren.

Een zeventigtal van deze groepen, met telkens verschillende namen, opereren in deze regio. Er is geen overkoepelend leiderschap en elke groep wil zijn graantje meepikken van de goudproductie. Uiteindelijk houdt de goudzoeker, na het betalen van de Raia Mutomboki, nog maar een fractie over van wat hij heeft binnengehaald.

Een ander bekend gevolg is de corruptie van ambtenaren op verschillende niveaus. Ten eerste kon Global Witness aantonen dat ambtenaren uit Bukavu met opzet documenten hebben vervalst om de afkomst van het goud te verduisteren. Al het goud uit de provincie Zuid-Kivu kwam, nadat een officieel exportrapport werd aangepast, plots uit Walungu. Dit is de enige plaats in Zuid-Kivu waar de goudmijnen legaal zijn.

Een tweede vorm van corruptie werd gepleegd door ambtenaren van SAESSCAM, een regeringsorgaan dat instaat voor de hulp aan artisanale kompels. In plaats van hen bij te staan, belastten zij de mijnwerkers nog eens op de illegale mijnplaats, in samenwerking met de Raia Mutomboki-groeperingen.

Opnieuw hetzelfde verhaal

Dit alles is weinig nieuws. Oost-Congo wordt al jaren leeggeroofd door rebellengroepen. In veel gevallen is de band met Rwanda en Oeganda zelfs bewezen. In 2009 berekende het Enough project hoeveel winst de rebellengroepen in Oost-Congo in 2008 per econde in hun zakken staken:

Dit is het bedrag dat reeds het land werd uitgesmokkeld sinds u deze pagina opende. Het mag dan hoog lijken, maar uit een ander rapport van het Enough project van 2014 blijkt dat bijna 98% van het artisanaal opgedolven goud illegaal het land wordt uitgesmokkeld, voornamelijk naar buurlanden Oeganda en Rwanda. Dat er sindsdien weinig veranderd is, blijkt uit het rapport van Global Witness. Volgens hun schatting verliet in 2014 nog altijd 94% van Congo’s artisanale goud illegaal het land.

Chinese betrokkenheid

Sinds 2014 was, naast de artisanale mijnwerkers, ook Kun Hou Mining actief op de Ulindi. Dit bedrijf wordt door de Chinees Michael Wang bestuurd en schuimt met een vlot van 25 meter, bemand door Chinese technici, de rivier af. Dit op zich is reeds een schending van Congolees mijnrecht. Het leeuwendeel van het opgedolven goud verdween zonder officieel geëxporteerd te worden.

Bovendien lieten de Congolese autoriteiten het bedrijf er nog eens mee weg komen. Voormalig Congolees minister van Mijnen bevestigde Kun Hou’s verklaring dat heel de voorraad goud van de Ulindi die klaar gemaakt werd voor de export, op twee kilogram na, zou gestolen zijn door de lokale bevolking die in opstand kwam na de dood van een lokale mijnwerker.

Rai Mutomboki groepen bevestigden dat ze 4000 dollar en 2 AK-47’s ontvingen voor hun “medewerking”

Maar de provinciale autoriteiten hielden geen voet bij stuk. Begin 2016 veranderden ze hun verhaal. Opeens vertelden ze dat Muka, een partner van Kun Hou, twaalf kilogram goud verkocht aan Alfa Gold, een firma voor de ruil en export van goud in Bukavu, de hoofdstad van de provincie. Alfa Gold exporteerde enkel naar Dubai.

Daar komt nog eens bovenop dat het bedrijf de plaatselijke groeperingen bewapende. In een brief die Global Witness vastkreeg, bevestigden Raia Mutomboki groepen dat ze $4000 en twee AK-47 geweren ontvingen van de Fransman Franck Menard, een medewerker van Kun Hou Mining, voor de ‘samenwerking en installatie van hun machines.’

Waar belandt het goud uiteindelijk?

De vraag die onbeantwoord blijft in het rapport, is waar het goud uiteindelijk belandt. Een berekende gok zou zijn dat dit uiteindelijk via de zwarte markt in China terechtkomt. Dat China immers op grote schaal goud inslaat, staat buiten kijf. China is immers al sinds een tiental jaar de grootste goudproducent ter wereld.

In 2015 haalde de Chinese mijnsector maar liefst 450 ton goud uit de grond, goed voor 14% van de wereldwijde productie. Desondanks is dat te weinig om aan de binnenlandse vraag te voldoen: het land importeert jaarlijks nog eens honderden tonnen goud uit het buitenland.

Maar niet alleen in China leeft er goudkoorts, ook landen als India en Rusland zijn gretige afnemers van goud. Waar het goud uiteindelijk terechtkomt, blijft dus een raadsel.

Congo besteedde in 2013 26$ per persoon/per jaar aan gezondheidszorg. Ter vergelijking: in hetzelfde jaar gaf België 4526$ uit per persoon

Wat vast staat is dat de wereld op zoek is naar goud. De grootmachten beslechten met andere woorden hun strijd op de kap van onstabiele landen als Congo dat niets profiteert van haar goudvoorraden.

Om slechts één voorbeeld aan te halen: Congo besteedde in 2013 26$ per persoon/per jaar aan gezondheidszorg. Ter vergelijking: België gaf in hetzelfde jaar 4526$ per persoon uit. Het zegt echter meer als we kijken naar hoeveel procent van het bruto binnenlandse product twee van haar buurlanden uitgeven aan gezondheidszorg, namelijk Rwanda en Oeganda. Twee landen die ook hun graantje meepikken van de illegale goudtrafiek uit Congo.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.