De mensenetende moloch Europa

Nee, als de Vlaamse regering op één post absoluut niet mag besparen dan is het op de post Brusselse gemeenschapscentra. Én op onderwijs. Én op … maar nee, ik wijk af. Daarbij, de Vlaamse regering heeft een tekort op haar begroting. Wat we zelf doen, doen we beter, zoals een oud Vlaams regeringsspreekwoord het zegt. Of neem dit eeuwenoude spreekwoord, ook Vlaams, maar niet van de regering: wie met zijn neus in de wind loopt, trapt in een drol.

Ter zake.    
Waarom niet lekker thuis blijven? Ik schurkte tegen een griepje aan en blafte als een kettinghond. Waarom zat ik niet in mijn behaaglijke leunstoel, kuchend, snuivend, lurkend aan een hete grog (rum, suiker, kokend water) en denkend aan niets in het bijzonder?
Nee, ik moest zo nodig een gezelschap van een veertigtal actievoerders opzoeken en hun met een versterkend betoog moed inpompen. Actievoerders!?! Ik schuw toch actie! De beschouwende levenswijze is mij lief, mijn inborst is contemplatief, wat een dure manier is om te zeggen: ik ben lui.  
Trouwens, actie waarvoor? Of liever waartegen?
Ach, het ging voor de zoveelste keer over de mensenetende moloch Europa.

Europa ontneemt onze verkozenen hun allerelementairste democratische recht: de controle op wat gebeurt met de centen van de burgers die zij vertegenwoordigen.

Ik heb er in deze kolommen al over geschreven: een groep dappere Belgen, horum omnium fortissimi, weet je wel, heeft collectief een vordering ingesteld, dit wil zeggen, is een juridische procedure begonnen omdat deze Belgen vinden dat het verdrag dat ons land en alle lidstaten wordt opgedrongen, het verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in de Europese economische en monetaire unie, indruist tegen onze grondwet. Europa ontneemt namelijk onze verkozenen hun allerelementairste democratische recht: de controle op wat gebeurt met de centen van de burgers die zij vertegenwoordigen, dit wil zeggen, met de centen van de hoogste instantie in onze democratie, zijnde wij allen, u en ik dus. De rest kunt u lezen in mijn stuk van 12 september 2014. Ik ben het nogal tamelijk hevig gloeiend eens met die dapperen en heb me dus bij hen aangesloten.

Sindsdien is er nog een element bijgekomen en dat element heet: Griekse verkiezingen. Die zijn, zoals bekend, gewonnen door de centrumlinkse formatie Syriza en die overwinning deed de ruiten aan het Schumanplein rammelen en de harten van de eurocraten en dito commissarissen roffelen. Van angst. Woede. Ongeloof. Haat.

Ha ja. Wie nog altijd mocht denken dat Syriza een extreem links geval is omdat nu eenmaal al onze kranten, weekbladen, radiostations, tv-zenders en wat dies meer zij dat weken aan een stuk unisono hebben getoeterd, die leze mijn mening op maandag van 5 januari 2015. Er staat onder meer een samenvatting in van Syriza’s partijprogramma. Oordeel zelf.    

Ik trok dus naar dat Gemeenschapscentrum. Het was vooral mijn bedoeling te luisteren naar wat anderen zouden zeggen. Ik hoopte stiekem dat er afwijkende meningen te horen zouden zijn, want als er iets is waaraan ik een hekel heb, dan is het aan een stel beate gelovigen (van welk geloof dan ook) die elkaar zitten te aaien en te bewieroken omdat ze allemaal samen toch zo zalig overschot van gelijk hebben. Consensus, of ze nu van links komt of van rechts, consensus is principieel te wantrouwen. Altijd. Dat is één van de hoofdredenen waarom ik weiger geloof te hechten aan de hautaine refreinen die de gepolijste woordkramers van het Schumanplein eenstemmig blijven herhalen.

Hier een staalkaart van wat ik vorige zaterdag hoorde:

• Griekenland heeft gediend als laboratorium om een draconisch soberheidsbeleid uit te testen. De Griekse crisis is wetens en willens gemaakt, zeg maar geproduceerd, niet door de Grieken zelf zoals het officiële Europa ons probeert wijs te maken, maar door de instanties die de trojka naar Athene hebben gestuurd en natuurlijk ook door de trojka zelf. De crisis in Griekenland moet niet alleen dienen als afschrikwekkend voorbeeld voor andere landen die misschien zouden willen afwijken van de staalharde neoliberale consensus, de maatregelen die de jongste jaren Griekenland tot de bedelstaf hebben gedwongen, dienen te worden uitgebreid naar andere landen van de eurozone. Met andere woorden, alle lagen van de bevolking moeten op ieder moment gedwongen kunnen worden tot de bedelstaf.

• Het is de bedoeling om bezit van arme landen te verschuiven naar rijke landen. Dat is één en het gebeurt onder onze ogen. Ten tweede dient in iedere lidstaat bezit van de brede massa te verschuiven naar een kleine groep superrijken. Dat alles is volgens de eurocratie onvermijdelijk als we willen dat Europese bedrijven kunnen concurreren op de wereldmarkt.

Als je een half miljard potentiële consumenten op zwart zaad zet, is het onvermijdelijk dat je je eigen Europese bedrijven ruïneert.

• Mijn voetnoot: de Europese Unie heeft een half miljard inwoners. Dat is meer dan de Verenigde Staten of Rusland en meer dan één derde van de Chinese bevolking. Niet kwaad, zeg nu zelf. Maar nu dit. De Europese bedrijven zetten het allergrootste deel van hun producten af op de Europese interne markt. Als je echter dat half miljard potentiële consumenten op zwart zaad zet, is het onvermijdelijk dat je je eigen Europese bedrijven ruïneert, behalve misschien het handvol transnationale giganten dat zij centen haalt uit andere markten.

• Het woord crisis is uiteraard van Griekse oorsprong (κρίσις). De eerste betekenis is oordeel of beslissing, verder ook nog meningsverschil en nog verder keerpunt. Het was een Belgisch-Griekse professor die daar uitleg bij gaf. De uitkomst van een crisis is redding of ondergang. Maar wat nu gebeurt, is van een andere orde. Vroeger had je systemen die in crisis verkeerden en daar dan uit raakten of kapot gingen. Wat we nu meemaken is dat de crisis zelf tot systeem wordt verheven. Dat is in de geschiedenis iets wat nog nooit werd vertoond. Het is volkomen nieuw en de gevolgen zijn verwoestend. De toekomst wordt afgesneden. Toekomst wordt gelijk gesteld met crisis.

• Historische vergelijkingen zij altijd bloedlink, maar over een paar cijfers kunnen we altijd nadenken. In Duitsland werden in de jaren 1929-1930 achtennegentig wetten door het parlement goedgekeurd en daarnaast kwamen negen decreten van de president, buiten het parlement om dus. In 1932 kwamen achtennegentig decreten van de president en nog drie wetten van de Rijksdag (het Duitse parlement). In Griekenland werden in 2012 achtentwintig decreten uitgevaardigd, zonder stemming in het parlement. Dit wijst erop dat we aan het verglijden zijn naar een post-democratisch of meta-democratisch politiek systeem. Daarover wordt trouwens bij het Schumanplein openlijk gesproken. De goeie, ouwe democratie zou de gigantische uitdagingen van deze tijd niet aankunnen.

• Mijn voetnoot en alweer met voorbehoud voor historische vergelijkingen: in de jaren ’20 en ’30 van vorige eeuw werd eveneens gezegd dat de democratie de gigantische uitdagingen van díé tijd niet aankon. Dictaturen waren daartoe veel beter uitgerust. We weten hoe dat uitgedraaid is.

• Na de overwinning van Syriza was in kringen van de Europese Commissie te horen dat de uitslag van de verkiezingen niet ter zake deed. Deze dames en heren zijn er dus van overtuigd dat democratie in Europa niet langer ter zake doet. Hun hersenkooksels vinden zij belangrijker dan de stem des volks.

• De reactie op de verkiezingsoverwinning van Syriza vertoont opvallende gelijkenissen met de reactie die het officiële Europa liet horen toen de Fransen en de Nederlanders de heilloze poging tot Europese Grondwet bij referendum verwierpen. Ze waren verouderd en gescleroseerd, de kaaskoppen en de pétanque-spelers. Iedereen die het niet eens was met de verdedigers van de geweigerde grondwet werd weggezet als populist, demagoog, volksverlakker, zo niet als idioot of analfabeet.

Beweren dat de burgers in twee van de oudste, meest ervaren democratieën van Europa plotseling collectief lijden aan verstandsverbijstering, getuigt van arrogantie.

• Mijn voetnoot: ik herinner me die reacties levendig. Iedereen die niet gedwee de zogezegd verlichte euro-elite volgde, was met ideologische achterhoedegevechten bezig. De euro-elite had en heeft nog steeds totaal niet in de gaten dat ze zelf een smalle en voor Europa dodelijke ideologie propageert, waaraan niets zakelijks of evidents te bespeuren valt, tenzij door henzelf. Beweren dat de burgers in twee van de oudste, meest ervaren democratieën van Europa plotseling collectief lijden aan verstandsverbijstering, getuigt van een arrogantie, laat ik het Griekse woord maar gebruiken, van een ὕβρις zoals je die aantreft in de tragedies die uit de Griekse oudheid tot ons zijn gekomen. Lees Aischylos, Sofokles en Euripides maar eens na om te weten hoe die afliepen. Een andere naam voor tragedie is treurspel.

• Het is de bedoeling om de economische sfeer helemaal te onttrekken aan de politieke sfeer. Met andere woorden, het economische mag géén voorwerp meer zijn van democratische besluitvorming. Het economische moet worden geadministreerd volgens zogezegd neutrale principes. Wat daar niet aan beantwoordt is onmogelijk omdat het ingaat tegen de economisch logica en niemand kan de economische logica betwisten.

• Mijn voetnoot: dat is een door en door onwetenschappelijke houding. Wetenschap bestaat bij gratie van de betwistbaarheid van geponeerde stellingen (het principe van falsificeerbaarheid).                

Er is in dat gemeenschapscentrum nog veel meer gezegd, bijvoorbeeld over de geniepige, sluipende gevolgen van het bezuinigingbeleid voor de allerarmsten. Dat kwam van een Waalse meneer die de dagelijkse werking van de OCMW’s door en door kent. Maar ik stond te slap op de benen om de discussie nog bij te wonen. Dus, metro in, naar huis. Uithijgen, slapen.

Het gaat nu al wat beter. Anders had u deze mening op maandag nooit te lezen gekregen.