Ebola: zout, pastoors en oplichters

Op 23 maart 2014 bevestigde het WHO een ebola-uitbraak in het Zuidoosten van Guinea. De epidemie heeft zich, volgens rapporten, verder verspreid via begrafenisrituelen waarbij nauw lichamelijk contact plaatsvindt. Op de begrafenissen waren ook mensen uit Liberia aanwezig, die het ebolavirus mee naar Liberia namen. Van Liberia is het virus meegenomen naar Sierra Leone waar eerste patiënten in mei werden gesignaleerd.

In juli zijn er patiënten gemeld in Lagos, Nigeria. Ze waren allemaal betrokken bij de hulpverlening aan een Liberiaan die naar Nigeria reisde. In augustus werden er in Enugu en Port Harcourt (honderden kilometers van Lagos) nog patiënten besmet.

Zowat zeventig procent van de mensen die ziek worden, overlijden uiteindelijk aan de gevolgen van deze virale aandoening. Het is dan ook begrijpelijk dat mensen er een gezonde dosis angst voor hebben. In Nigeria noemen sommigen ebola “het kleine broertje van AIDS.”

Een komiek stuurde een boodschap rond op Blackberry mobile waarin hij vertelt hoe Ebola verschilt van AIDS qua temparement: volgens hem is ebola kwader dan AIDS.

In Nigeria neemt de overheid normaal gezien zijn tijd om te reageren. Denk maar aan de meisjes van Chibok die nog altijd vermist zijn. Na die ontvoering duurde het minstens een maand voordat President Jonathan een perscommuniqué de wereld instuurde.

Deze keer wordt er echter snel gereageerd: er wordt geld vrij gemaakt voor tests, en mensen worden voortdurend aangemaand hun handen te wassen en ontsmetters te gebruiken. Scholen blijven gesloten en het publiek wordt voortdurend gewaarschuwd hoe gevaarlijk ebola wel is.

Maar er zijn ook mensen die misbruik maken van de ebolacrisis. Enkel dagen na het ontdekken van de eerste patiënten in Lagos ging er een tekst viraal in Nigeria met het advies om water met veel zout te drinken om ebola te voorkomen.
Op Facebook melde een vriend van mij dat zijn stiefmoeder is overleden door dat zoutadvies te volgen: ‘Ze leed aan hoge bloeddruk maar ze was ook bang van ebola. Mijn vader heeft ook zout water gedronken. Hij was boos dat ik niet meedeed.’

TB Joshua, een van de populairste pinksterpastoors in Afrika, heeft – zo beweert hij toch - Heilig Water dat het ebolavirus kan genezen. Hij heeft flesjes met het water naar Liberia en Sierra Leone gestuurd. In Nigeria is zijn water ook verkrijgbaar.

In een land waarin zulke Mannen van God veel volgelingen hebben, zal het niet verbazen dat er veel mensen zijn die liever in de genezende “kracht” van TB Joshua geloven dan in de slecht voorziene ziekenhuizen.
Op 20 september gaat een andere “pastor” een ebola kruistocht houden. Er is een “arts” die ebolavaccinaties aanbiedt, tegen een mooie prijs natuurlijk. Het is frusterend om dit allemaal te zien en om te beseffen dat die oplichters net zo’n success zullen hebben als de rattenvanger van Hamelen.

Nigeria is een land waar de mensen die het kunnen veroorloven naar het buitenland trekken voor medische behandelingen. Voormalige president Yaradua overleed in een Saoedi-Arabisch ziekenhuis; de voormalige First Lady Obasanjo in een Spaans ziekenhuis en de voormalige parlementsvoorzitter, Ume-Ezeoke, in een Indiaas ziekenhuis.

President Jonathan en zijn familie hebben een voorkeur voor Duitse ziekenhuizen. Kan het dan verbazen dat de gewone mensen weinig vertrouwen hebben in de Nigeriaanse ziekenhuizen?
Dat is dubbel spijtig op een moment dat de overheid onder druk gezet kan worden om voor betere ziekenhuizen te zorgen. Onze leiders zijn immers zelf ook bang van ebola.