Wantrouwige Berbers en onbekwame antiracisme-experts

Mijn wantrouwen heeft veel te maken met de verkeerde personen op belangrijke posities. Onbekwaamheid en onwetendheid over racisme lijken bij belangrijke functies soms een vereiste. In de sociale sector, de jeugdsector, de media en overheden kom ik geregeld mensen tegen die bijvoorbeeld nog steeds denken dat ze zomaar mensen met een donkere huidskleur met het n-woord mogen benoemen en het probleem daarvan niet erkennen.

Soms beweren ze zelfs dat er geen racisme of discriminatie is in hun omgeving. Ze strijden dan ook nergens tegen en hebben enkel wensen voor een harmonieuze samenleving.

Met dergelijke inschattingsfouten kan je je terecht afvragen of we deze personen nog ernstig kunnen nemen.

Bij diegenen die wel zeggen dat racisme bestaat is er een gebrek aan inzicht in wat racisme is. Ik noem hier enkele namen die tonen hoe het mis gaat. Jozef De Witte weet niet waarom het aspect van blackface in de traditie van Noirauds problematisch is. Hij zag ook geen dringende reden om Filip De Winter aan te klagen toen die laatste een spel promootte dat aanzette tot geweld tegen mensen die moslim zijn of geen Vlaamse afkomst hebben. Toch wordt hij al jaren door media behandeld als een expert in racisme. Het zou me niet verbazen als hij nu geen problemen ziet met de uitspraken van Bart De Wever die denkt ineens iets te weten over het wantrouwen van Imazighen, die hij het liefst Berbers noemt.

Die onbekwaamheid voor racismebestrijding is ook te vinden bij het Minderhedenforum, meer bepaald bij de directie. Ondanks de weigering van Bart De Wever om van racismebestrijding een serieus beleidsthema te maken, is er een directeur van het Minderhedenforum die in De Wever een bondgenoot ziet. Met dergelijke inschattingsfouten kan je je terecht afvragen of we deze personen nog ernstig kunnen nemen.

Maar ik wil het eigenlijk niet over Van Bellingen, De Witte of De Wever hebben. Wel over hoe racisme werkt en waar we best op letten als we ertegen willen reageren.

1)Zonder institutionele veranderingen is er geen echte bestrijding tegen racisme

Een voorbeeld: Dat ik met enkele Genkenaren in 2009 vrijwillig gesprekken organiseerde met stadsgenoten om te bespreken hoe we het samenleven aangenamer kunnen maken is niet voldoende. Zonder een evaluatie en bijsturing van de manier waarop racisme bij de politie en bij het aanwervingsbeleid van bedrijven aangeklaagd kan worden, zetten we geen stappen vooruit.

Ander voorbeeld: Dat ik met een vriendin in januari in Marokko een ring met een teken uit het alfabet van de Imazighen kocht bij een Joodse Marokkaan zal in mijn geboorteland niets veranderen aan het antisemitisme dat mede door de Marokkaanse staat verspreid werd. Dat een gearabiseerde Marokkaan bij ons zijn respect uitte voor de Amazigh-cultuur maakt het niet ineens mogelijk om in het Marokkaanse parlement alle landstalen te gebruiken. De enkele goede banden die vooruitkomen uit een respectvol gesprek, een etentje of een winkelbezoek zijn waardevol, maar beleidsproblemen hebben een een beleidsaanpak nodig.

2) Huidig slachtoffer kan toekomstige onderdrukker worden

Racisme heeft te maken met macht. Een witte Vlaming heeft met de aanspreking van een Franstalige Marokkaan als ‘sale Flamand’ nog geen racisme meegemaakt. Dat is vandaag zo. Een Vlaming kon vroeger niet racistisch zijn tegen een Franstalige. Intussen is de situatie enorm veranderd. Daarom heb ik als Amazigh wel sympathie voor de vroegere Vlaamse beweging, maar een afkeer van het huidige Vlaamsnationalisme waarin de dominante toon racistisch geworden is. Ik hoop dat de Amazighbeweging in Afrika uit de negatieve verandering in de Vlaamse beweging leert om nooit de rol van de onderdrukker op te nemen. Vandaag is de positie van de Imazighen gelukkig niet te vergelijken met die van Vlamingen, maar het blijft belangrijk om dit in het achterhoofd te houden.

3)We mogen ons niet laten verzwakken door een verdeel-en-heers-tactiek

Dat De Wever nu ineens over Imazighen spreekt, doet me denken aan de verdeel-en-heers politiek van Westerse kolonialisten in Afrika. Gegarandeerd zullen er onder Marokkanen die zich identificeren als Arabier een aantal zijn die blij zijn dat ze de racistische vinger naar Marokkanen kunnen inruilen voor een vinger naar de Imazighen. Andersom fluisteren Marokkaanse Imazighen mekaar nu toe dat De Wever zich wellicht liet inspireren door een elitaire Arabier die neerkijkt op Imazighen. Maar het is belangrijk dat we in onze afwijzing van racisme gemotiveerd blijven door de principiële overtuiging dat racisme nooit goed te keuren is, ook al behoren we tijdelijk niet direct tot de geviseerde groep. Daarom is een collectief als Together For Dignity broodnodig.

Het gaat hierbij trouwens niet enkel om een poging om verdeeldheid te zaaien of te vergroten tussen Arabieren en Imazighen. Ook de verwijzing naar de Aziatische gemeenschap is een klassieker. Beleidsmakers profiteren graag van de mythe over Chinezen en andere Aziaten die geen racisme zouden ervaren en betere migranten zouden zijn. De beheerders van de Nederlandse Facebookpagina tegen racisme gericht op mensen van Aziatische afkomst reageerden al op de uitspraken van De Wever: ‘Weer worden Aziaten weggezet als de model minority die geen racisme kunnen ondervinden, wat pijnlijk onwaar is.’

Met dergelijke reacties durf ik te hopen dat we ons niet tegen mekaar zullen laten opzetten. Dat hoop ik ook door de inspanningen van bewegingen zoals de eerder vermelde Together For Dignity, maar ook van individuen als Bleri Lleshi die meermaals een politicus als De Wever ontmaskerd hebben. Van hun acties zoals #DailyRacism verwacht ik vooral dat slachtoffers van racisme zien dat ze niet alleen zijn en best solidair blijven. Want wie weet verklaart Bart De Wever straks ineens dat we hem verkeerd begrepen en toont hij sympathie met mijn strijd als Amazigh tegen het racisme van Arabieren. Dat zou ook duidelijk een verdeel-en-heers poging zijn. Ook dan blijven mijn mede-Imazighen best wantrouwig en zien ze in hem geen bondgenoot.