Argentinië stuurt aan op verstandshuwelijk met China

President Cristina Fernández noemde de nieuwe relatie met China begin deze maand, na ondertekening van 22 akkoorden met de Chinese leider Xi Jinping in Peking, een “integrale strategische alliantie.” De akkoorden liggen op het gebied van ruimtetechnologie, mijnbouw, energie, financiën, vee en culturele zaken. Het gaat onder meer om de bouw van twee kerncentrales en twee waterkrachtcentrales, die gezien worden als essentieel voor de energievoorziening in het land.

“Hoewel ze belangrijk zijn, zijn de nieuwe overeenkomsten en eerder getekende overeenkomsten onvoldoende om het bilaterale engagement te meten”

“Hoewel ze belangrijk zijn, zijn de nieuwe overeenkomsten en eerder getekende overeenkomsten onvoldoende om het bilaterale engagement te meten”, zegt Jorge Castro, directeur van het Instituto de Planeamiento Estratégico (Strategisch Planningsinstituut) en China-expert. “Voor Argentinië heeft de relatie met China elementen die van belang zijn voor de plaats in het internationale systeem van de 21ste eeuw, samen met andere landen uit het Zuiden, aangevoerd door Brazilië. Deze banden gaan over de nieuwe pijler van de wereldwijde economie, China en Azië, en Argentinië als land en regionale eenheid.”

Castro wijst erop dat China door de aankoop van grondstoffen momenteel de belangrijkste handelspartner is van Zuid-Amerika. Dat betekent dat er sprake is van een wederzijdse afhankelijkheid, gezien het feit “dat China de voedselzekerheid van zijn bevolking in de handen van de Zuid-Amerikaanse landen heeft gelegd.”

In het geval van Argentinië is China de grootste handelspartner na buurland Brazilië. China zet daarmee oude partners zoals de Verenigde Staten en Europa op afstand. In 2014 bedroeg de export naar China 5 miljard dollar en de import uit China 10,8 miljard dollar. Een bilateraal record dat goed was voor 11,5 procent van de handelsbalans van het land, blijkt uit cijfers van de Argentijnse Kamer van Koophandel.

Risico

Voor het bezoek van Fernández aan China hadden de twee landen al investeringsovereenkomsten getekend in strategische sectoren zoals een overeenkomst tussen het Chinese Sinopec en het Argentijnse YPF, twee staatsoliebedrijven. De bedrijven gaan samenwerken bij de exploitatie van olie- en gasvoorraden in Vaca Muerta in het zuiden van Argentinië.

Ook beloofde China al eerder 2,5 miljard dollar voor de aanleg van een spoorlijn die Argentijnse en Braziliaanse landbouwproducten naar Chileense havens aan de Grote Oceaan moet transporteren. “De investeringsovereenkomsten met China zijn belangrijk in de zin dat ze de voorwaarden scheppen om de infrastructuur te blijven ontwikkelingen die Argentinië nodig heeft, als er een gebrek is aan buitenlandse valuta”, zegt econoom Fernanda Vallejos.

In juli 2014 kwam Argentinië met China een valutaswap overeen ter waarde van 11 miljard dollar, bedoeld om de verzwakte buitenlandse reserves op te schroeven. Eén miljard daarvan kwam in december binnen. De valutaswap is volgens Vallejos een krachtig instrument naast andere maatregelen van de regering en de Centrale Bank om koersstabiliteit te bevorderen en de inflatie af te remmen.

Niet evenwichtig

In sommige sectoren wordt kritisch gereageerd op de alliantie met China. De Argentijnse Industriële Unie (UIA) en de Exportkamer waarschuwen voor het asymmetrische karakter van de relatie. De Argentijnse export naar China is maar ongeveer de helft van de import uit het Aziatische land. De export bestaat voornamelijk uit grondstoffen en landbouwproducten, waaronder veel soja.

De import valt daarentegen voornamelijk in de categorie machines en elektronica, zoals computers, telefoons, motorfietsen en onderdelen voor huishoudelijke apparaten. De UIA stelt dat de overeenkomst over economische samenwerking en investeringen uit juli vorig jaar clausules bevat “die een enorm risico opleveren voor de Argentijnse ontwikkeling.”

“In de afgelopen tien jaar heeft China twee doelen nagestreefd: het consolideren van transnationale bedrijven in wereldwijde waardeketens en het verkrijgen van grondstoffen met weinig toegevoegde waarde, voor de groeiende productie in het land”, schrijft de UIA.

“In vrijhandelsakkoorden in dit tijdperk van globalisering, ligt de essentie niet in handel maar in investeringen”

“In vrijhandelsakkoorden in dit tijdperk van globalisering, ligt de essentie niet in handel maar in investeringen”, zegt Castro, die zich achter de overeenkomst met China schaart. De China-expert zegt dat de relatie beschouwd moet worden in een bredere context. In de komende tien jaar, stelt hij, zullen de directe buitenlandse investeringen van China naar schatting groeien naar 1,1 biljoen dollar. “De vraag is hoe ervoor te zorgen dat een deel van die Chinese investeringen in de komende tien tot twintig jaar hier terecht komt.”

De UIA erkent dat het belangrijk is om mee te profiteren van die investeringsgolf, maar dat moet plaatselijke diensten en producten die geen kans maken op Chinese financiering, niet ondermijnen. De UIA en sommige vakbonden vrezen ook dat de Chinese arbeidskrachten die bij diverse projecten worden ingezet, de plaats van Argentijnse werknemers zullen innemen.