Fair Fashion is in de mode

In Gent opent nu zondag, op 1 maart, het Museum voor Industrie, Arbeid en Textiel (MIAT) tussen 13h en 18h zijn deuren voor het Fair Fashion Fest, een gratis festival in thema met de Gentse Belmundo Noord-Zuid maand. Belmundo focust dit jaar op grondstoffen, zoals het katoen waarmee onze T-shirts gemaakt zijn. Dienst Noord-Zuidsamenwerking Stad Gent en Oxfam Wereldwinkel Gent-Centrum namen die thematiek onder handen en kwamen op het idee om, na succesvolle edities in Nederland, een Fair Fashion evenement te organiseren en zo consumenten bewust te maken van de weg die hun kledij heeft afgelegd.

‘Fair fashion is de mode van de toekomst.’

‘Het stopt niet bij shoppen’, zegt Inez Louwagie van de Dienst Noord-Zuidsamenwerking van Stad Gent. ‘Op Fair Fashion Fest vind je de mode van de toekomst. Maar het is nog maar de eerste keer dat zoiets georganiseerd wordt in België. We hadden eigenlijk geen idee wat de reactie zou zijn en mikten op zo’n driehonderd bezoekers. Als we facebook mogen geloven, zal er zondag veel meer volk zijn dan we durfden dromen.’

‘De hartverwarmende respons en de vele aandacht in de pers toont aan dat veel mensen toch wel bezig zijn met waar hun kledij vandaan komt’, aldus Louwagie. ‘Eerlijke mode leeft. Die boodschap willen we overbrengen aan de aanbieders. We willen dus zowel de bevolking als de bedrijven sensibiliseren.’

Revolutionair

Het festival betekent eveneens het startschot voor de Belgische variant van de Fashion Revolution. ‘Vorig jaar veroorzaakte Fashion Revolution een twitterstorm over de hele wereld’, legt Louwagie uit. ‘Maar in België waren er enkel kleine acties. Stad Gent zet in op een duurzame modeketen: van hieruit willen we de moderevolutie in België duidelijk op de kaart zetten.’

Die revolutie houdt concreet in dat iedereen aangespoord wordt om een foto van zichzelf te (laten) trekken met een binnenstebuiten gedraaid kledingsstuk en een bordje ‘Who made my clothes?’.

‘De vraag ‘Wie heeft mijn kledij gemaakt?’ is belangrijk omdat ze oproept tot transparantie. Dat is een van de grootste hindernissen op de weg naar betere arbeidsomstandigheden. Grote merken ontlopen hun verantwoordelijkheid: ze verschuilen zich achter onderaannemingen en weten zelf niet eens waar de kledij vandaan komt die ze in hun rekken hangen.’

Op Fair Fashion Fest kan je beroep doen op professionele fotografen. ‘Na afloop krijg je de foto in je mailbox en zal je gevraagd worden die te delen op de sociale media’, aldus Louwagie. ‘Ook willen we gebruik maken van een thunder clap, wat wil zeggen dat je onze organisatie de toestemming geeft om binnen een bepaalde periode iets te laten posten op hun facebook. Als je daarmee akkoord gaat, zullen wij daar gebruik van maken om 24 april om de oproep tot transparantie te verspreiden.’

Rana Plaza indachtig

De datum, 24 april, is niet willekeurig gekozen. Op het hoogtepunt van de Fashion Revolution zal het exact twee jaar geleden geweest zijn dat Rana Plaza ingestort is. De fabrieksramp in Bangladesh was met 1138 doden en meer dan 2000 gewonden het op een na grootste industriële drama ooit. Enkel in Bhopal, India, vielen er meer doden na een gaslek in een pesticidenfabriek.

‘Fashion Revolution was pas vorig jaar aan zijn eerste editie toe’, duidt Louwagie. ‘Het heeft zo veel succes gekend omdat het klanten, mensen in de mode-industrie en ngo’s een uitlaatklep gaf. Een jaar na de ramp was er nog bijna niets veranderd. Dat wekt frustratie op.’

Benetton is het enige grote merk dat nog geen vergoeding betaald heeft. ‘Het zijn hypocrieten.’

‘Ook nu is de foto-actie de ideale overbrugging van de periode tussen 1 maart en de herdenking van Rana Plaza’, vindt Louwagie. Dat zou wel eens kunnen kloppen. Bijna twee jaar na datum hebben de slachtoffers amper een vergoeding gekregen en zijn er nog steeds merken die hun steentje niet hebben bijgedragen. Vooral Benetton Group krijgt veel kritiek over zich heen. Het is de enige van de grote merken die nog geen financiële steun gegeven heeft.

Deze week werd er in heel Europa tegen Benetton Group geprotesteerd. In België hebben de Vlaamse en Waalse afdelingen van de Internationale Schone Klerencampagne dinsdag 24 februari (opnieuw, geen toevallige datum) de handen in elkaar geslagen om actie te voeren voor de deuren van het United Colors of Benetton-filiaal in Brussel Nieuwstraat.

Naar analogie met een actie van het Franse Peuples Solidaires, besloten ze een die-in te organiseren, wat zoveel betekent als samen met een tiental anderen op de grond te gaan liggen en te doen alsof je dood bent. Een ietwat lugubere actie, maar het dodentol van Rana Plaza was dan ook hoog.

‘Binnen exact twee maanden is het zover’, luidt het. ‘Op 24 april zal de grootste ramp in de textielindustrie ooit twee jaar geworden zijn. En Benetton heeft nog altijd geen cent betaald.’ Het merk ging vorige week (eindelijk) akkoord om een vergoeding te voorzien, maar daar geloven de actievoerders niet veel van. Ze noemen het een ‘hypocriete’ belofte. Benetton heeft namelijk niet aangekondigd hoeveel ze zullen storten.

‘Dit is geen overwinning voor ons’, zegt Sara Ceustermans, coördinator van de Schone Klerencampagne. ‘Benetton heeft in het verleden al veel beloftes gemaakt, maar deze nooit gehouden. We voeren actie tot we de exacte omvang van hun belofte te weten komen, en we willen dat hun tegemoetkoming minstens vijf miljoen dollar (4,4 miljoen euro) bedraagt.’

Uit onderzoek van de Internationale Schone Klerencampagne blijkt dat Benetton Group genoeg winst maakt om die vijf miljoen op te hoesten. In totaal zou er 40 miljoen dollar (35 miljoen euro) moeten gestort worden aan het Rana Plaza Compesatiefonds, dat beheerd wordt door de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Dat bedrag is al naar beneden gehaald tot 30 miljoen dollar (27 miljoen euro) en intussen is er nog steeds negen miljoen dollar (8 miljoen euro) te kort. ‘Benetton draait zelfs genoeg omzet om de volledige acht miljoen euro te doneren’, zegt Jean-Marc Caudron van Achact, de Waalse tegenhanger van de Schone Klerencampagne.

‘4,4 miljoen euro is een peulenschil voor hen’, vindt ook Achact-collega Carole Crabbé. ‘Het is trouwens niet toevallig dat Benetton net nu zijn imago wil oppoetsen. De tijd dringt en het merk heeft nood aan positieve aandacht.’

‘Benetton heeft beloofd ten laatste tegen 24 april een vergoeding te betalen’, aldus Crabbé. ‘Maar eerder verklaarde het merk niets te maken te hebben met de ingestorte fabriek, terwijl we daar bewijzen van hebben. We geloven dus niet zomaar alles wat ze zeggen.’

De ene spijkerbroek is de andere niet: het alternatief van Fair Fashion Fest

Op Fair Fashion Fest zijn geen grote merken met bedenkelijke standaarden te vinden. ‘Analoog met onze filosofie willen we enkel pioniers aan het woord laten’, zegt Louwagie. ‘We werken samen met organisaties die eerlijke en transparante mode als hoogste punt op hun agenda staan hebben.’

Alle activiteiten staan in teken van die pioniersfilosofie. In totaal zal Fair Fashion Fest meer dan dertig organisaties huisvesten in het MIAT. MO* lijstte de vijf meest baanbrekende initiatieven voor u op.

WORKSHOP Spijkerbrij

Afval weggooien? Daar doen Leonie en Lois niet aan mee. In Nederland studeerden de dames samen Productdesign, maar op stage in Zuid-Afrika werden ze pas echt gestimuleerd om creatief met afval om te gaan. ‘We spelen ermee, zien wat we ermee kunnen doen en maken er dan iets nieuws van, zoals een vlinderdasje’, aldus Leonie Vlaar.

De bal ging pas echt aan het rollen toen uit onderzoek bleek dat er een groot jeansoverschot is in Nederland. De stof is lastig om te verwerken vanwege de sterke vezelstructuur, maar dat houdt Leonie en Lois niet tegen. ‘Met de hand knippen we oude spijkerbroeken in kleine stukjes. We stoppen dat in onze Mobiele Fabriek, waar we al fietsend de stukjes vermorzelen. Het resultaat? Spijkerbrij!’

Dat persen ze dan tot een nieuw product. Zondag kan je het volledige proces gadeslaan: van jeans tot originele vlinderdasjes. ‘We maken en verkopen ze ter plekke.’

ACTIE Retouchbar

Aan de Retouchbar van Femma kan je voor een prikje je kapotte kledij opnieuw laten opknappen. De opbrengst gaat rechtstreeks naar de NGWF, de grootste vakbond in Bangladesh. NGWF werkt nauw samen met de Internationale Schone Klerencampagne en probeert zo de textielarbeidsters in Bangladesh te ondersteunen.

‘Ieder jaar opnieuw organiseren wij een fondsenwervende actie ten voordele van Wereldsolidariteit’, zegt Katrien Claes van Femma, een vrouwenbeweging die al haar naaisters in actie laat schieten ten voordele van Bangladesh. ‘De Schone Klerencampagne, die onder Wereldsolidariteit valt, was natuurlijk de ideale inspiratie voor ons.’

‘Onze actie loopt nog tot 30 april 2015’, concludeert Claes. Tot net na de verjaardag van Rana Plaza dus.

CINEMA Prijzenslag in Bangladesh

Meer weten over Rana Plaza? Moe van het vele winkelen en zin om je neer te ploffen in de cinemazaal (verdieping 4) van het MIAT? Op Fair Fashion Fest worden er drie films vertoond. Onze voorkeur gaat uit naar een film om 16h. ‘Prijzenslag in Bangladesh komt recht uit het hart van de Bengalese textieljungle. Die was danig opgeschrikt na de fabrieksramp, maar wat is er eigenlijk veranderd na Rana Plaza? Hoeveel impact heeft het Bangladesh Accord, het Akkoord over Brand- en Gebouwveiligheid? En brengt die veiligheidsregulering ook betere loonsvooruitzichten met zich mee? Roland Duong en Teun van de Keuken zochten naar antwoorden.

MARKT Today is a good day!

Op het Fair Fashion Fest vind je veel markten en eentje eruitkiezen is geen sinecure. MO* kiest voor Today is a good day!, dé Belgische pionier op vlak van eerlijke mode.

‘Onze winkel is echt een conceptstore’, zegt Candice Nuyttens van het Today is a good day!-filiaal in Antwerpen. ‘Wij bieden enkel ecologische en eerlijke producten aan. In België waren wij de eerste winkel die zo’n totaalaanbod bracht en zelfs in Europa zijn we pioniers.’

Op zondag brengt Nuyttens ‘een impressie uit de collectie’ mee met enkel kledij en schoenen, maar in de winkel zijn ook accessoires te vinden. Die winkels trekken vooral de aandacht door een grote zebra. Zowel in Gent als in Antwerpen staat er eentje vlak buiten het pand. ‘Dat is onze mascotte’, legt Nuyttens uit. ‘Het valt op en voorziet de winkel tegelijkertijd van een knipoog, een vrolijke toets. Ons concept komt niet zomaar uit het hippietijdperk. Fair is leuk.’

INFOSESSIE Kledingmerken op de rooster

Op Fair Fashion Fest een volledig nieuwe garderobe inslaan is mogelijk, maar niet meteen evident of realistisch. Wat kan je als consument meer doen? Welke winkels ga je binnen als je de veldstraat inslaat en voor welke moet je opletten?

Rank A Brand weet raad. Door en voor consumenten achterhaalt de ngo de waarheid achter de grote merken. Geen makkelijke klus, want transparantie vormt zoals Inez Louwagie al zei grote hindernis. Tijdens de infosessie ‘Kledingmerken op de rooster’, die doorgaat om 13h15 op de vijfde verdieping, kan je merken vergelijken en kom je meer aan de weet over de werking van Rank A Brand.

‘Het verhaal begint bij de consument’, verklapt Niels Oskam alvast. ‘Zes jaar geleden liep ik door de grootste winkelstraat van Amsterdam op zoek naar een verantwoorde spijkerbroek. Niet enkel vond ik helemaal niets naar mijn smaak, maar er waren niet eens aanwijzingen over wat nu meer of minder duurzaam zou zijn. Ook het winkelpersoneel kon me daar niet bij helpen.’

‘Al snel liep mijn zoektocht naar een duurzame spijkerbroek uit de hand.’

‘Daar is het begonnen en al snel liep het uit de hand. Ik ben lijstjes beginnen maken, en nu doen we dat met een heel team consumenten. Allemaal vrijwilligers, allemaal intelligente mensen. We zijn een heel erg kleine organisatie en voeren onderzoek van thuis uit, als een soort van wikipediamodel.’

Iets anders waar Oskam over wil spreken tijdens de infosessie, is greenwashing. Als een merk zich groener, duurzamer of verantwoorder voordoet in reclamespots of elders, maakt het zich daaraan schuldig. Oskam zal advies geven over hoe je met een kritisch oog naar reclame kunt kijken en achter welke spots greenwashing schuilgaat.

‘Tijdens de infosessie werk ik met concrete voorbeelden’, aldus Oskam. ‘Maar het gaat vooral heel interactief worden.’