Europese Commissie wil niet luisteren naar burgers

Niet eerder kreeg een publieke consultatie van de Europese Commissie zoveel respons als in het geval van ISDS, de controversiële clausule uit vrijhandelsverdrag TTIP. Maar wat doet de Commissie nu duidelijk is dat de burger ISDS niet wil? Het antwoord: meer consultaties.

Cecilia Malmström is als Europees commissaris voor Handel verantwoordelijk voor het TTIP-verdrag

Er werd in Brussel reikhalzend naar uitgekeken: de reactie van de Commissie op de resultaten van de publieke consultatie over ISDS (Investor-State dispute Settlement). Vanwege de controverse rond de ISDS-clausule van TTIP besloot de Commissie een jaar geleden het publiek te raadplegen. Aan belangstelling geen gebrek: 150.000 Europeanen lieten van zich horen. Ter vergelijking: eerdere consultaties over EU-handelsbeleid kregen nooit meer dan 1000 reacties. Maar ondanks de overweldigende betrokkenheid, en het feit dat 97% verklaarde tegen te zijn, blijft ISDS voorlopig gewoon op tafel.

‘De Commissie is voornemens om in het eerste kwartaal van 2015 verder te gaan met het consulteren van alle belanghebbenden’, valt in het 140 pagina-tellend rapport te lezen waarmee de Europese Commissie twee weken terug reageerde op de consultatie. ‘Hieronder ook de lidstaten en het Europees Parlement.’ De Commissie liet op haar website weten dat pas in ‘de laatste fase van de onderhandelingen’ de knoop over ISDS zal worden doorgehakt.

ISDS ligt steeds vaker onder vuur. Met ISDS-bepalingen kunnen bedrijven staten aanklagen vanwege geleden schade door nieuwe wetgeving of nadelig beleid. Een recent voorbeeld is het Zweedse energiebedrijf Vattenfall dat €3.7 miljard eist van de Duitse staat vanwege veronderstelde schade door het besluit om na Fukushima kernenergie uit te faseren. Critici menen dat ISDS leidt tot “regulatory chill”, een drempel voor overheden om in het publieke belang te reguleren.

‘Als de Commissie hen negeert, bevestigt ze diegenen die zeggen dat de EU er alleen voor het bedrijfsleven is.’

Groen Europarlementslid Bart Staes verwacht dat de Europese commissie “nee” zal zeggen tegen de ISDS. ‘Ruim 1,2 miljoen mensen hebben het burgerinitiatief tegen TTIP ondertekend en tienduizenden namen de moeite om hun afkeer van ISDS te beargumenteren. Als de Commissie hen negeert, bevestigt ze diegenen die zeggen dat de EU er alleen voor het bedrijfsleven is.’

Uiteindelijk zal het aan de Nederlandse “supercommissaris” Frans Timmermans zijn om de knoop door te hakken. ‘Er zal geen ISDS in TTIP komen als Frans niet akkoord is’, zei Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker tegen het Europees Parlement oktober vorig jaar. Ook beloofde Juncker dat ‘de jurisdictie van rechtbanken in lidstaten niet zal worden ingeperkt door ISDS’, een verwijzing naar het feit dat ISDS-arbitrage plaatsvindt in besloten tribunalen.

De vraag is of de Amerikanen, die kenbaar hebben gemaakt voor een robuuste ISDS-clausule te zijn, zullen instemmen met de inperkingen die Juncker voorstaat. Tegenstanders van de clausule vrezen een herhaling van wat met CETA, het vrijhandelsverdrag tussen de EU en Canada is gebeurd. De onderhandelingen daarover werden afgerond in de commissie en het verdrag goedgekeurd met als argument dat er al zoveel werk in werd gestoken.

‘Het is letterlijk wat Cecilia Malmström [EU-Commissaris Handel, VH] zei. Het Europees Parlement kreeg te horen dat het proces al zo ver was gevorderd dat men niet meer terug kon naar de onderhandelingstafel om een akkoord zonder ISDS te eisen’, zegt de Nederlandse Europarlementariër Anne-Marie Mineur (SP). Het CETA-verdrag, inclusief ISDS-clausule, is klaar, maar moet nog worden goedgekeurd door de Europese Raad en het Europees Parlement. Wanneer wordt gestemd is nog niet bekend.

Volgens Mineur zit in de ratificatie van CETA een gevaar waar de hele discussie over ISDS in TTIP aan voorbijgaat. ‘Het merendeel van de Amerikaanse bedrijven heeft een aanmerkelijk belang in Canadese bedrijven. Met CETA zullen zij in Europa al gebruik kunnen maken van ISDS.’

Lobbygroepen op het strijdtoneel

De komende maanden zal het echter ISDS in TTIP zijn dat de klok slaat in Brussel. Met de aanstaande consultaties van de Commissie maken actiegroepen en bedrijfslobbyisten zich op voor een volgende slag in de strijd. Ook Brusselse denktanks mengen zich in het debat.

Zo verscheen op EurActiv.com, een veelgelezen EU-nieuwswebsite, een vurig pleidooi vóór ISDS in TTIP. De auteur is Diego Zuluaga van EPICENTER, een Brusselse denktank die naar eigen zeggen de “principes van een vrije samenleving” nastreeft. EPICENTER wordt gefinancierd door “een mix van individuen, stichtingen en bedrijven”, maar publiceert niet wie dat precies zijn.

Uit de consultatie blijkt dat alleen grote bedrijven enthousiast zijn over ISDS; kleine ondernemers zijn ‘kritischer’.

Zuluaga licht zijn standpunt graag toe. ‘ISDS gaat er over dat buitenlandse investeerders eerlijk worden behandeld. En dat zij, wanneer zij schade ondervinden als gevolg van willekeurig overheidsbeleid, mogelijk compensatie krijgen.’ Zuluaga stelt dat met name kleine en middelgrote bedrijven profiteren van ISDS. ‘Zij hebben geen juristen die weten hoe je effectief gebruikmaakt van buitenlandse rechtbanken.’ Uit de consultatie blijkt echter dat alleen grote bedrijven enthousiast zijn over ISDS; kleine ondernemers zijn “kritischer” aldus het rapport van de Commissie.

Maar Zuluaga trekt de resultaten van de consultatie als geheel in twijfel. Hij wijst op het feit dat het merendeel van de inzendingen is gedaan via websites van actiegroepen; via reeds ingevulde formulieren. ‘Het aantal negatieve reacties laat zeker zien dat er zorgen bestaan over ISDS in TTIP”, zegt hij. ‘Maar het is mij niet duidelijk in welke mate ISDS is gebruikt door activistische groepen om te protesteren tegen het vrijhandelsverdrag TTIP als geheel.’

Dat neemt niet weg dat Staes wil dat de Europese Commissie het ISDS-mechanisme uit de handelsverdragen met de VS en Canada haalt. ‘Investeringsarbitrage geeft multinationals een krachtig instrument in handen om zich te weren tegen wetgeving die hun belangen schaadt. Uit angst voor gigantische schadeclaims zeggen wetgevers in Europa straks “laten we die strengere milieunormen voor auto’s maar niet doen want dan krijgen we General Motors of Ford op ons dak”. Die uitholling van de democratie om multinationals te beschermen moet worden gestopt.’

Dit artikel verscheen eerder op Oneworld.nl

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.