Slavernij en kinderarbeid heel gewoon in Indiase granietgroeves

Dat de Indiase textielindustrie vaak onder schrijnende arbeidsomstandigheden gebukt gaat, was al langer geweten. Nu blijkt uit een nieuw rapport van de Landelijke India Werkgroep (LIW), Stop Child Labour en Kerk in Actie dat ook in sommige Indische granietgroeves schuldslavernij en kinderarbeid geen uitzondering vormen.

‘We gingen onverwacht langs bij de groeves en ondervroegen onder andere arbeiders, arbeidsbemiddelaars, vakbondsleiders, eigenaars van de groeves en lokale ngo’s,’ vertelt Davuluri Venkateswarlu van Glocal Research, de organisatie die het onderzoek ter plekke uitvoerde.

De onderzoekers spitten de werkomstandigheden uit in de Indiase deelstaten Andhra Pradesh, Telangana en Karnataka in zuidelijk India, die samen verantwoordelijk zijn voor 75 procent van de Indiase granietproductie. De onderzochte groeves werden op zes verschillende zaken onderzocht: kinderarbeid, gebonden arbeid, lonen, veiligheid, gezondheid en vrijheid van vereniging. Geen van de 22 onderzochte groeves voldeed aan alle voorwaarden.

Van schuldslavernij tot kinderarbeid

In negen van de 22 groeves is er sprake van gebonden arbeid of schuldslavernij. Werkgevers binden de arbeiders aan zich door hen voorschotten en leningen met buitensporige rentes te betalen, bedragen die kunnen oplopen tot salarissen van een tot drie maanden. Werknemers kunnen zo pas naar een nieuwe werkgever gaan als ze hun schulden bij hem hebben afbetaald.

Verder bestaat er ook een grote ongelijkheid tussen de werkomstandigheden van de vaste werknemers in de groeves en de tijdelijke arbeidskrachten. De vaste werknemers kunnen rekenen op een veiligheidsuitrusting, verzekeringen en een arbeidscontract, terwijl er van die fundamentele arbeidsrechten bij de tijdelijke arbeidskrachten geen sprake is.

Daarnaast stellen eigenaars van de groeves ook liever migranten tewerk dan lokale arbeiders. Zij hebben minder familiale en sociale verplichtingen en doen daardoor meer uren en zijn gehoorzamer en flexibeler. Ze veranderen ook minder snel van werkgever, staken minder en accepteren lagere lonen.

Hoewel kinderarbeid de voorbije tien jaar in de sector lijkt afgenomen te zijn, bleken er in zeven van de groeves toch nog kinderen aan het werk te zijn.

Ook bepaalde kasten blijken de voorkeur te krijgen bij de granietleveranciers. Vooral de Dalits, de laagste kaste van de ‘kastelozen’, de lagere kasten hier net boven en de Adivasi, leden van oorspronkelijke stammen, zijn extra kwetsbaar omdat ze een lage sociale status hebben in de Indiase samenleving.

Hoewel kinderarbeid de voorbije tien jaar in de sector lijkt afgenomen te zijn, bleken er in zeven van de groeves toch nog kinderen aan het werk te zijn. Ook de veiligheids- en gezondheidsomstandigheden laten te wensen over.

Bram Callewier van Beltrami, een van de twee Belgische bedrijven die het rapport vernoemt, geeft aan dat sociale wanpraktijken ter plaatse niet altijd makkelijk met het blote oog vast te stellen zijn.

‘Ik heb zelf nog nooit met eigen ogen kinderen zien werken, maar betwist ook niet dat kinderarbeid bestaat. Wat we wel makkelijk kunnen vaststellen, is het gebrek aan veiligheid. Er is bijvoorbeeld te weinig kledij en materiaal om het werk op een veilige manier uit te voeren. Dat zijn dan de zichtbare dingen. Zaken als discriminatie of uitbuiting zijn natuurlijk moeilijker vast te stellen.’

‘We zien zulke arbeidsomstandigheden ook in vele andere sectoren in zuidelijk India, zoals in spinnerijen of de zadenindustrie,’ vertelt Diewertje Heyl van de Landelijke India Werkgroep, ’Het is een structureel probleem. Er is in India genoeg wetgeving rond arbeidsrechten, maar we zien dat die niet of nauwelijks wordt nageleefd.’

Onder de radar

Het rapport vermeldt ook twee Belgische bedrijven, Beltrami en Hullebusch. Heyl stelt echter dat er waarschijnlijk ook nog andere bedrijven zijn die onder de radar van dit onderzoek verdwenen zijn.

Beltrami lijkt zich bewust te zijn van de problematiek en zet zich ook al enkele jaren in om de sociale omstandigheden in het land te verbeteren.

‘Mocht ik vaststellen dat een leverancier die met ons een verbintenis heeft zich niet naar die afspraken gedraagt, dan stoppen wij deze samenwerking.’

‘We zijn verontwaardigd dat deze toestanden voorkomen in de groeves en ik wil benadrukken dat wij hier de ogen zeker niet voor sluiten. We zijn al geruime tijd bezig om de problematiek aan te pakken en doen dat op meerdere manieren,’ vertelt Callewier.

Doordat het rapport bij Hullebusch in de spam terecht kwam, kreeg het niet de kans te reageren. Toch geeft het bedrijf aan MO* graag nog een reactie.

‘Wij werken met leveranciers samen die een garantieverklaring ondertekenen waarbij ze duidelijk aanvaarden te werken onder de voorwaarden die wij hen opleggen,’ vertelt Johan Hullebusch per e-mail.

‘In die voorwaarden stellen wij duidelijk dat zij zich niet mogen inlaten met kinderarbeid, dat ze werknemers een correct salaris moeten betalen en dat er geen sprake mag zijn van uitbuiting. Verder moeten ze de werknemers tewerkstellen in menswaardige omstandigheden en de nodige veiligheidsvoorzieningen treffen.’

‘Mocht ik vaststellen dat een leverancier die met ons een verbintenis heeft zich niet naar die afspraken gedraagt, dan stoppen wij deze samenwerking’, voegt Hullebusch nog toe.

Inzicht in productieketens

Callewier vindt dat importerende bedrijven een grote rol kunnen spelen in de oplossing van het probleem: ‘Vandaag de dag weet je dat je een impact hebt op de keten als je grote hoeveelheden uit een ander land importeert. Je bent dan ook verantwoordelijk voor de manier waarop de grondstof ontgonnen of verwerkt wordt.’

‘Vandaag de dag weet je dat je een impact hebt op de keten als je grote hoeveelheden uit een ander land importeert’

Op basis van het rapport ziet hij verschillende pistes waarop Beltrami kan inzetten om het probleem aan te pakken: ‘We moeten de ketens veel beter in kaart brengen. Tot nu toe hebben we dat nog nagelaten omdat de leveranciers er weigerachtig tegenover stonden om die informatie met ons te delen.’

Daarnaast lijkt sectoraal overleg hem ook interessant. ‘Volgende week hebben we op sectorniveau gesprekken en gaan we kijken wat we als sector kunnen doen. Het is altijd beter om de krachten te bundelen in België en bij voorkeur in Europa om zo een duidelijker standpunt te kunnen innemen tegenover een land als India.’

Heyl raadt verder aan om met lokale Indiase vakbonden en ngo’s in zee te gaan. ‘Lokale organisaties zitten 365 dagen per jaar vlakbij de groeves en weten dus wat er speelt. Door die samenwerking kunnen bedrijven een meer realistisch beeld van de werkelijkheid krijgen, zeker als de leveranciers zelf die werkelijkheid rooskleuriger beschrijven dan eigenlijk het geval is.’

Niet meteen de stekker eruit trekken

Heyl stelt dat van leverancier veranderen voor bedrijven of overheden soms de enige optie is. ‘De ketens in kaart brengen vergt een inspanning en zal wel op weerstand botsen bij leveranciers. Als ze echt niet willen meewerken en de druk van de importerende bedrijven niet tot substantiële veranderingen leidt, moeten deze bedrijven eigenlijk hun relatie stopzetten en naar een leverancier stappen die wel meewerkt.’

‘Soms wordt ons gevraagd om simpelweg op te houden het product aan te kopen, maar dat is je handen in onschuld wassen. Het probleem is daarmee niet opgelost’

Toch vinden zowel Heyl en Callewier het geen goed idee om meteen de stekker uit de samenwerking te trekken.

‘Soms wordt ons gevraagd om simpelweg op te houden het product aan te kopen, maar dat is je handen in onschuld wassen,’ vertelt Callewier.

‘Het probleem is daarmee niet opgelost. We kiezen ervoor om liever actief tot verandering aan te zetten dan wel het product uit de rekken te nemen.’

‘We houden de namen van de groeves anoniem voor bedrijven, want we weten uit ervaring in de kledingsector dat, als je zo’n zaken naar buiten brengt, importeurs makkelijk de samenwerking met de leveranciers opzeggen,’ zegt Heyl. ‘Als elk bedrijf de samenwerking stopzet, doen ze de arbeiders hier zeker ook geen voordeel mee. Als niemand er nog van afneemt, zijn ze eigenlijk nog slechter af.’