Nieuwe regels natuurbehoud bedreigen Vlaamse natuur

Volgens de Living Planet Index is de biodiversiteit op aarde tot 40 procent achteruit gegaan tegenover 1970. Het nieuwe natuurdecreet zal de situatie in Vlaanderen er ook niet op verbeteren, vrezen drie betrokken natuurverenigingen. Ze voeren actie dit weekend.

  • © Wim Dirckx 'De vraag is of het geen belangrijk signaal is als de drie terreinbeherende verenigingen samen duidelijk maken dat de huidige voorstellen echt een brug te ver zijn.' © Wim Dirckx
  • Anne Tanne (cc BY-NC-SA 2.0) Anne Tanne (cc BY-NC-SA 2.0)
  • © Stein Temmerman © Stein Temmerman
  • © Natuurpunt © Natuurpunt

De achteruitgang van de biodiversiteit is een probleem dat volgens experts zo mogelijk nog moeilijker aan te pakken is dan de opwarming van de aarde. Elizabeth Kolbert, wetenschapsjournaliste bij The New Yorker, noemt het dan ook  een nieuwe, zesde uitsterfbeweging. De essentie van deze zesde extinctiegolf is dat het dit keer de mens is die aan de basis ligt van het grote uitsterven. Dat betekent tegelijk dat de mens het probleem zou kunnen aanpakken. Het Zesde Uitsterven, Kolberts boek over het onderwerp, kreeg pas de Pulitzerprijs, de prestigieuze prijs voor het beste non-fictieboek dit jaar.

Allemaal natuurbeheerders 

Met het opstellen van de uitvoeringsbesluiten loopt het helemaal mis. 

Twintig jaar geleden verscheen in Vlaanderen een eerste Natuurdecreet, met de uitvoeringsbesluiten die onder meer voorzagen in ondersteuning van natuurverenigingen en privé-eigenaars voor het beheren en openstellen van reservaten en in aankoopsubsidies voor drie erkende natuurverenigingen: Natuurpunt, vzw Durme en Limburgs Landschap.

Na twintig jaar was dit decreet aan herziening toe. Sinds april vorig jaar is er een nieuw decreet, dat momenteel door het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) in uitvoeringsbesluiten gegoten wordt.

En precies over het ontwerp van die uitvoeringsbesluiten lijkt een en ander fout te lopen. Dat vinden althans de drie erkende terreinbeherende verenigingen Natuurpunt, vzw Durme en Limburgs Landschap.

Bedoeling van het nieuwe decreet is dat er een meer geïntegreerd beheer komt voor zowel natuur als bosbeheer en dat alle doelstellingen die voor Europa gehaald moeten worden, ook gerealiseerd kunnen worden. Het nieuwe decreet zou moeten leiden tot een administratieve vereenvoudiging, een stimulerend beleid en gelijkberechtiging. Met dit laatste wordt bedoeld dat niet alleen natuurverenigingen aankoopsubsidies kunnen krijgen maar ook particulieren als het gaat om een hoogwaardig natuurgebied (type 4).

Het nieuwe decreet betreft ook niet alleen natuurbeheer maar natuur en bos. Ook voor duurzaam bosbeheer kunnen er subsidies aangevraagd worden. Punt is dat er dus meerdere handen moeten gevuld worden uit dezelfde spaarpot die evenwel niet aangroeit. En daar loopt het mis.

Anne Tanne (cc BY-NC-SA 2.0)

 

Natuurpunt is boos 

Volgens Natuurpunt zet het voorstel, als dat er in de huidige vorm door komt, hun hele werking op de helling.

Een eerste uitvoeringsbesluit is al in werking, over de Instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000 gebieden. De commotie vandaag draait om de conceptnota voor het uitvoeringsbesluit dat over de concrete uitwerking van de beheerplannen en de vergoeding ervan gaat. De vergoeding voor het beheer, de natuurinrichting, de monitoring, toegankelijkheid en het aankoopbeleid.

Volgens Natuurpunt zet het voorstel, als dat er in de huidige vorm door komt, hun hele werking op de helling en zal dit ook in de praktijk leiden tot een terugval van waardevolle natuur waar in het verleden tijd, geld en middelen in geïnvesteerd zijn. 

Een van de cruciale punten die Natuurpunt aanklaagt is dat de steun voor aankoop en beheer van erkende natuurreservaten kleiner dan 10 ha in het voorstel wordt geschrapt. Noah Janssen van Natuurpunt: ‘Dit brengt de manier waarop we altijd gewerkt hebben, aan het wankelen: een lokale groep die iets aan de natuur wil doen en zo waarde creëert voor de gemeenschap verenigt zich en vormt een afdeling van Natuurpunt. Dat start quasi steeds met kleine perceeltjes die systematisch, als het lukt, door nieuwe aankopen het reservaat doen aangroeien tot een groter gebied, zoals dat met het Schupleer in Vorselaar is gegaan, een gebied dat inmiddels is aangegroeid tot 35 ha.’

‘Met de huidige voorstellen verandert dat allemaal. Je moet zoals het nu voorligt op eigen krachten als lokale groep al 10 ha aankopen, vooraleer erkend te kunnen worden. Pas dan kan je rekenen op aankoopsubsidies. Aan 2 euro m² is dat een som van 200 000 euro. Een hele hoop geld alleen al om te kunnen starten met een reservaat’.

© Stein Temmerman

Buitengoor

Vaak zijn het net die kleinere reservaten die voor de mensen erg belangrijk zijn: als een groene plek op wandelafstand van de woonkernen, waar kan uitgerust of gesport worden. Noah Janssen: ‘Voor ons gaat het hier om een fundamenteel probleem. Ons protest gaat niet over 10 procent minder subsidies, het gaat over een aanslag op ons werkingsmodel met kleine, lokale natuurreservaten. Voor ons is dit een brug te ver.’ 

Ons protest gaat niet over 10 procent minder subsidies, het gaat over een aanslag op ons werkingsmodel.

Een ander heikel punt is dat er geen subsidies meer zouden zijn voor gemeentegronden die natuurgebied zijn. Noah Janssen: ’ De redenering is dat men geen subsidies wil geven aan overheidsgronden. In de praktijk zijn er echter zeer waardevolle en lokaal belangrijke natuurgebieden op wat vroeger “de gemene gronden” werd genoemd: heiden en graaslanden, in een vallei.’

De Maten in Genk, Het Trofbroek in Kampenhout of De Maat in Mol zijn zulke gebieden. ‘Compleet onlogisch dat deze voorbeelden van mooie samenwerking tussen gemeenten en natuurverenigingen in de toekomst niet meer zouden kunnen. De gemeenten gaan het vanaf dan zelf mogen doen.’ 

Natuurpunt reageert ook op het feit dat de kostprijs voor het toegankelijk maken met 40 procent wordt gereduceerd. Noah Janssen: ‘De nood aan natuur om te ontspannen en tot rust te komen, is de laatste jaren sterk gegroeid. De bezoekersaantallen schieten de hoogte in.

Maar dat vergt ook grote financiele nspanningen: paden onderhouden, informatieborden plaatsen, bezoekerscentra waar mensen terecht kunnen voor informatie en een drankje. Het bedrag dat daarvoor voorzien was, was al ontoereikend, nu wordt het nog veel minder. Nochtans is het cruciaal om ervoor te zorgen dat iedereen van de natuur kan komen genieten.’ 

En dus heeft Natuurpunt een petitie ‘Red de natuur in je buurt, nu het nog kan’ opgestart en gaat dit weekend actie voeren tegen de voorliggende plannen.

© Natuurpunt

 

ANB wikt, minister Schauvliege beslist 

Marie-Laure Van Wanseele, woordvoerster van ANB, benadrukt dat het om een conceptnota gaat. Van Wanseele: ‘In de loop van dit proces zijn er eerder ook al zaken gewijzigd. Zo was er aanvankelijk het plan om subsidies voor bezoekerscentra te schrappen, dat is opnieuw aangepast. Het is dus voorbarig om nu al in paniek te reageren, we zitten nog in een onderhandelingstraject. Op 30 april wordt er rond de tafel gezeten met natuurverenigingen en na dat overleg gaat er een voorstel naar de minister en zij zal knopen moeten doorhakken.’
 

ANB overlegt ook niet alleen met de natuurverenigingen, maar met alle betrokkenen, ook van het zogenaamde “buitengebied”, dat zijn de landbouwers, de jagers en de privé-eigenaars die natuur beheren. Vooralsnog is het alleen de natuursector die protest aantekent. 

Natuurpunt benadrukt dat het overleg effectief dient te gebeuren met alle betrokken partners. Noah Janssen: ‘Wij staan achter het idee van het nieuwe decreet dat iedereen kan bijdragen aan natuurbehoud en dat dit niet enkel iets is van terreinbeherende verenigingen, zolang de kwaliteit wordt gegarandeerd. Er is zeker werk genoeg. Maar is het geen belangrijk signaal dat de drie terreinbeherende verenigingen samen duidelijk maken dat de huidige voorstellen echt een brug te ver zijn?’

Acht Natuurpunt het mogelijk dat de minister nog ingrijpt op het bestaande voorstel? Janssen: ‘Dat is zeker niet uitgesloten, de minister heeft haar eigen accenten en volgt niet altijd haar administratie. Ze heeft eerder ook al te kennen gegeven dat ze de bezoekerscentra en openstelling heel belangrijk vindt. We zijn ervan overtuigd dat ze het overgrote deel van onze bedenkingen en de argumenten hiervoor kan volgen.’ 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.