De Boze Rode Draak is een fabeldier

China is door opiniemakers in Vlaanderen afgeschilderd als een “boze rode draak”. Klopt niets van, stelt Dirk Nimmegeers, daarmee zou China haar eigen, doordachte strategie van ontwikkeling en vredesbeleid alleen maar fnuiken. 

  • Luke Price (CC BY 2.0) Rode draak een fabeldier? Luke Price (CC BY 2.0)
  • 林 耀民 (CC BY-ND 2.0) Chinese krijger 林 耀民 (CC BY-ND 2.0)
  • Adrien Sifre (CC BY-NC-ND 2.0) Eerder panda dan draak? Adrien Sifre (CC BY-NC-ND 2.0)

Het publiek moet bang worden voor de Chinese staat, de ‘rode draak’. Gangmaker Jonathan Holslag in Knack: ‘Ik zie China heel bewust als een economische dreiging’De groei van China gaat ten koste van ons vermogen om onze welvaart en waardigheid te bewaren’. Minister Bart Tommelein (VLD) in De Standaard: ‘moet je een communistisch staatsbedrijf toelaten tot ons strategisch netwerk, waarbij ze toegang krijgen tot de gebruikersdata?’

Invloedrijke stemmen voegen aan de oude karikatuur van ‘land zonder enige vrije meningsuiting’ tegenwoordig een waarschuwing toe: ‘onze’ veiligheid en vrijheid zouden in gevaar zijn. Beijing, de communistische partij, wil zijn systeem exporteren, en zijn normen aan Europa en straks de hele wereld opleggen. We hadden al kunnen lezen dat China de bedoeling heeft onze journalisten en het hele internet te beperken, onze universitaire wereld te veroveren en het internationaal recht naar zijn hand te zetten. De afgelopen weken gaat het over een zogenaamde economische veroveringsstrategie. Dat heeft een hoofdrol gespeeld in het afspringen van de overeenkomst tussen Eandis en China State Grid.

Ander perspectief

De reclameslogan van een krant die wel eens een afschrikwekkende rode draak op de voorpagina wil zetten luidt: ‘Probeer eens een andere overtuiging dan die van uzelf’. Goed idee. Laten we de rol die de economie speelt bij de Chinese buitenlandse politiek eens vanuit een ander gezichtspunt onder de loep nemen.

China pleit voor de hervorming van de mondiale financiën en van financiële organisaties. Zo kunnen ze een alternatief creëren voor de dominantie van de Amerikaanse dollar over de wereldeconomie.

Chinese (staats)bedrijven zijn in de eerste plaats gericht op hun binnenlandse economie. Om die te versterken en te verbeteren gaan ze betrekkingen aan met buitenlandse bedrijven. Uiteraard met het doel om winst te maken en een deel van de internationale markt in te palmen, maar ook om van die andere bedrijven te leren over management en technische innovatie. Zo kunnen ze sterke ondernemingen creëren, nationale kampioenen zoals de Chinezen het noemen, die in staat zijn de dominantie van multinationals op de wereldmarkt – en op de Chinese markt- te doorbreken.

China pleit voor de hervorming van de mondiale financiën (internationalisering van de yuan) en van financiële organisaties (meer inspraak voor opkomende en derdewereldlanden). Zo kunnen ze een alternatief creëren voor de dominantie van de Amerikaanse dollar over de wereldeconomie. Voor de verdieping en de versnelling van die processen richt China samen met andere landen banken op zoals de New Development Bank (de BRICS bank) of de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) . Vooral in Azië neemt China enthousiast deel aan de instelling van vrijhandelszones, partnerschappen en verdragen. De VS daarentegen sluit China uit van het Trans Pacific Partnership. Washington heeft zijn bondgenoten willen overtuigen om niet toe te treden tot de AIIB (grotendeels tevergeefs trouwens: alleen Japan, Canada en België traden niet toe). 

Chinese vredespolitiek 

林 耀民 (CC BY-ND 2.0)

Chinese krijger

Internationale economische betrekkingen zijn echter ook een basis voor de vredespolitiek van China. Vrede is een voorwaarde voor de ontwikkeling van een land met een bevolking van 1,3 miljard mensen zoals China. Beijing hoopt dat gemeenschappelijke economische belangen tussen staten een rem zetten op oorlogszucht. Het is geen toeval dat iemand als professor Holslag die opkomt voor een agressief en overheersend Europa, zich ook opwerpt als een groot tegenstander van betere economische betrekkingen met China.

Beijing promoot sinds 2013 actief het project OBOR (‘one belt, one road’, zijderoutes over land en over zee). Door betere infrastructuur wil China komen tot een nauwe economische verwevenheid van de hele Euraziatische regio, inclusief Noord-Afrika . Langs de Nieuwe Zijderoutes zullen niet alleen materiële goederen reizen, maar ook diensten, ideeën en contacten. De grote economische voordelen en het beter wederzijds begrip dat daaruit voortvloeit, kunnen staten aan die routes de lust ontnemen om hun geschillen met de wapens uit te vechten. Dat zou een bijzonder heilzaam effect hebben op het Midden-Oosten of de Zuid-Chinese en Oost-Chinese Zee. De hele verenigde regio zou een tegengewicht vormen voor de hegemonie van de VS. Een paar westerse publicisten hebben daar oog voor. Peter Frankopan en Peter Nolan citeren met instemming de Chinese president Xi Jinping.

Frankopan doet dat in zijn boek over De Zijderoutes (Spectrum, 2016): ‘al meer dan tweeduizend jaar slagen de volkeren in de regio die oost en west met elkaar verbindt erin naast elkaar te leven, samen te werken en te gedijen, ondanks verschillen in etniciteit, geloofsovertuigingen en culturele achtergrond’. Nolan, professor Chinese Development van Cambridge University, neemt in het boek Understanding China (Routledge, 2016) Xi Jinping op zijn woord als die in 2014, uitgerekend in Brugge voor het Europacollege zegt: ‘we moeten een brug bouwen van gezamenlijke culturele welvaart die de grote beschavingen van China en Europa verbindt’.

Afhankelijkheid van VS

Wie beweert dat China een gevaar is voor onze veiligheid, houdt soms bewust, soms zonder het te beseffen, een pleidooi voor een sterkere afhankelijkheid van de VS. De economie van Europa kan er niet alleen bovenop komen, de voorstanders van TTIP staan te springen om Europa als junior partner nog meer aan de VS te binden. Europa heeft geen eigen leger en doet voor zijn militaire verdediging een beroep op de NATO, die volledig door de VS wordt gedomineerd. De aankoop van dure nieuwe gevechtsvliegtuigen waar professor Holslag zo vurig voor pleit is daarbij extra meegenomen.

Beijing waakt erover dat contracten met buitenlandse bedrijven wederzijdse belangen dienen.

Het is niet China dat internationale economische betrekkingen gebruikt om eisen te stellen aan andere regeringen of tussen te komen in het buitenland. Het Westen verwijt China onverschilligheid of steun voor dictaturen (Myanmar, Congo). Het Chinese weerwoord is dat de bevolking van zo’n land uiteindelijk wel degelijk profiteert van internationale handel en de doorbreking van een isolement. Verder vindt China dat de vooruitgang in een land van de bevolking zelf moet komen. Inmenging is zelden heilzaam, want de beoordeling van een land door krachten van buitenaf levert altijd problemen op.

Op Chinese staatsbedrijven, en indirect op de privébedrijven, is er inderdaad een sterke overheidscontrole. Die controle heeft tot doel na te gaan of de bedrijfsactiviteiten passen in de hoger geschetste doeleinden. In Afrika wordt nu aangedrongen op sociaal verantwoord ondernemen . Beijing waakt erover dat contracten met buitenlandse bedrijven wederzijdse belangen dienen: bijvoorbeeld door bij de partners banen te scheppen (Volvo, Hinkley Point) of opleidingen aan te bieden (Huawei). Natuurlijk moeten contracten en handel ook voordelen opleveren voor de Chinese economie.

Adrien Sifre (CC BY-NC-ND 2.0)

Eerder panda dan draak?

Natuurlijk proces van integratie

Alweer Peter Nolan stelt dat de gangbare opvatting dat ‘China de wereld wil opkopen’ statistisch aantoonbaar vals is in zijn boek Is China Buying the World? (Polity Press, 2012). Ze is schadelijk voor de internationale betrekkingen, zeker nu de politieke economie in de wereld zo’n diepe crisis doormaakt. Het zijn de rijke ontwikkelde landen, die met hun bedrijven, technologische kennis en middelen de wereldeconomie beheersen en die door fusies, overnames en buitenlandse investeringen hun economische macht hebben geconcentreerd.

China is de tweede economie ter wereld, maar lang niet de tweede buitenlandse investeerder. China is weliswaar een mirakel van ontwikkeling, maar heeft daarvoor juist die multinationale bedrijven en merken moeten binnenlaten en zijn arbeidskrachten en markten aan hen moeten aanbieden. Als het land zich wil ontworstelen aan de afhankelijkheid, moet het kennis verwerven en zijn eigen sterke bedrijven ontwikkelen.

De partij en de overheid die de Chinese economie en haar activiteiten in het buitenland controleren zijn dus helemaal niet in staat tot wereldoverheersing. Dat streven zou hun vredesbeleid ook definitief ondermijnen.

Anderzijds zullen alle grote bedrijven in de wereld nog meer in China investeren dan nu al het geval is. Zij zullen China in hun eigen belang op bepaalde punten moeten tegemoetkomen. Nolan voorziet een natuurlijk proces van integratie dat volgens hem nog zeer lang zal duren en wenselijk is voor de toekomst van de wereldeconomie en de wereld zelf.

De partij en de overheid die de Chinese economie en haar activiteiten in het buitenland controleren zijn dus helemaal niet in staat tot wereldoverheersing. Dat streven zou hun vredesbeleid ook definitief ondermijnen.

De ontwikkeling waarop Nolan hoopt, zou het vredesbeleid daarentegen juist de ultieme boost geven. Er is bovendien een werking in twee richtingen. Economische samenwerking met China kan banen en algemeen economisch herstel opleveren in Europa. Als het op economische betrekkingen en integratie gesteunde vredesbeleid van de Chinese regering slaagt, neemt de koopkracht van de Chinese bevolking toe.

Dirk Nimmegeers is redacteur van ChinaSquare.be en China Vandaag, media van de Vereniging België-China.Hun hogere lonen zullen de Chinezen onder meer aan Europese producten besteden. De Chinese staat krijgt een breder draagvlak om overcapaciteiten- zoals in de staalsector- die de wereldhandel verstoren, krachtiger aan te pakken. Ook de strijd tegen de klimaatwijziging en de milieuvervuiling zal er efficiënter door worden.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.