De terroristen van morgen, #Suis-JeCharlie?

België, Canada, Australië, en nu Frankrijk. Mensen die als beesten worden afgemaakt om een politiek statement te maken: het gebeurt elke dag, maar als het in “onze” straten gebeurt gaan er rillingen door ons lijf. Net zoals onze magen omkeren bij het zien van een Syrische of Israëlische bom op dichtbevolkte burgerwijken. Het komt terug, recht in onze gezichten. Het is op deze momenten dat we waakzaam moeten zijn, in de eerste plaats voor de haat in ons eigen hart.

  • © Stefan Wermuth/Reuters 'Mensen die als beesten worden afgemaakt om een politiek statement te maken: het gebeurt elke dag, maar als het in "onze" straten gebeurt gaan er rillingen door ons lijf.' © Stefan Wermuth/Reuters

Bij de terroristische aanslag op het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo in Parijs, werden tien journalisten en twee politieagenten koelbloedig vermoord.

Alles wijst in de richting van jihadisten. Mijn collega Majd Khalifeh analyseerde online bronnen van jihadistische groepen en enkele minuten na de aanslag verschenen al berichten die de aanslag prezen.

#Suis-jeCharlie?

‘De lijn is heel dun: wanneer is islamofobie vermomd als legitieme kritiek op islamisme?’

Charlie Hebdo is een libertarisch, links blad. De humor is bijtend, hard en cynisch, gekenmerkt door bittere aanvallen op het kapitalisme. Maar het blad, dat vanuit een antifascistische houding gekant is tegen moslimextremisme (dat sommigen islamofascisme noemen), wordt net gebruikt door extreemrechtse racisten en fascisten om hun islamofobie goed te praten. De redactie van Charlie Hebdo is zich daar goed van bewust. Daarom heb ik geaarzeld om de hashtag #JeSuisCharlie te gebruiken. Het pleit wel in hun voordeel dat ze alle religies en alle politieke ideologieën bekritiseren.

Emeline Broussard (CC BY-NC 2.0)

‘Als ik al Charlie zou zijn, dan zou het zijn omdat ik geloof in de vrijheid om ongemakkelijke meningen te verkondigen, en omdat ik niet bang wil zijn als ik dat doe.’

Als ik al Charlie zou zijn, dan zou het zijn omdat ik geloof in de vrijheid om ongemakkelijke meningen te verkondigen, en omdat ik niet bang wil zijn als ik dat doe. Dit zolang de mening niet bedoeld is om louter te kwetsen, maar om ook een maatschappelijk fenomeen bloot te leggen. In dit geval: zolang de cartoons de politieke ideologie islamisme viseren, en niet moslims in het algemeen. Want dat is simpelweg, en terecht in een democratische rechtsstaat, onwettig. De lijn is heel dun: wanneer is islamofobie vermomd als legitieme kritiek op islamisme? Je kan het woord ‘moslim’ vervangen door ‘jood’ en zien of je je nog hetzelfde voelt.

Opmars van islamofobie

‘Sla Het Laatste Nieuws van gisteren eens open: ‘Met moslims aan de macht wordt België islamstaat’. Een gigantische kop, veilig tussen aanhalingstekens.’

Net gisteren schreef Bart Haeck in De Tijd: ‘De implosie van het Vlaams Belang maakt het beeld bij ons wat troebeler, maar elders in Europa is het bijzonder helder: een verontrustend anti-islamdiscours is in opmars’. Het ging over de opmars van extreemrechts in Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk; en over de als patriottisme vermomde anti-islam marsen in Duitsland.

In Vlaanderen is de extreemrechtse partij verpulverd, maar in Knack, ook gisteren, merkte Mark Eyskens (CD&V) het volgende op: ‘Bart De Wever heeft de verdienste dat hij een expliciet racistische partij heeft doen leeglopen. Maar door die massale overloop, ook van mandatarissen, zijn een aantal xenofobe trekjes vandaag levendiger dan ooit.

Je voelt toch een zekere intolerantie in de manier waarop sommige N-VA-politici over migratie praten. En een gebrek aan toekomstperspectief: Europa heeft migratie nodig. En centraal staan altijd respect, ethiek, tolerantie.’

En dan waren er ook net de nieuwe boeken met doembeelden over een vermeende islamitische machtsovername in Europa, door de Franse schrijvers Eric Zemmour en Michel Houellebecq. Sla Het Laatste Nieuws van gisteren eens open: ‘Met moslims aan de macht wordt België islamstaat’. Een gigantische kop, veilig tussen aanhalingstekens, boven een grote pagina over Soumission, het nieuwe boek van Houellebecq. Om de kop te compenseren kwam ook een islamitische socioloog aan het woord. Ondertussen heeft de kop wel de toon gezet. Onderaan werd een kort bericht toegevoegd: ‘Vorig jaar zijn er 8139 asielzoekers toegelaten in België, goed voor 46,8% van alle aanvragen. In 2013 werd slechts 29,4% aanvaard. Voor Syrië liep de aanvaarding op tot 97% en de toevloed uit dat land blijft groeien.’ Lees tussen de lijnen.

Oorlog, vluchtelingen, smokkelaars en “islamitische immigratie”

‘Het gaat ook over het toenemende aantal immigranten en vluchtelingen.’

Van dezelfde journalist van Het Laatste Nieuws verscheen een paar dagen geleden een artikel over het spookschip vol Syrische vluchtelingen in de Middellandse Zee. Over de oorlog in Syrië rept de journalist met geen woord.

Hoe kan de lezer zich dan een volledig beeld vormen? Dit soort berichtgeving is niet onschuldig. Boodschap: het is enkel omdat er wrede mensensmokkelaars zijn, dat “illegalen” naar Europa komen. Bestrijd dus de mensensmokkelaars en er zullen geen “illegalen” meer komen.

European Commission DG ECHO (CC BY-ND 2.0)

‘Misschien zijn we vergeten dat er een oorlog woedt in Syrië? Dat dit oorlogsvluchtelingen zijn en dat deze mensen een internationaal erkend recht hebben om asiel aan te vragen.’

Misschien zijn we vergeten dat er een oorlog woedt in Syrië? Dat dit oorlogsvluchtelingen zijn – geen “avonturiers”, zoals de journalist in kwestie hen noemt – en dat deze mensen een internationaal erkend recht hebben om asiel aan te vragen. Mensensmokkelaars zijn er net omdat 10 miljoen Syriërs hun huizen moesten verlaten en nergens anders een toekomst mogen bouwen. Sta gerust even stil bij dit aantal.

Wie biedt oplossingen voor deze mensen, voor hun levens die al drie jaar op pauze staan? Jawel, de wrede mensensmokkelaars. Dat is de reden van de komst van die “immigranten”, de smokkelaars zijn maar een symptoom. Voor de oorlog kwamen Syriërs immers nooit clandestien naar Europa.

Wijk ik af van het onderwerp? Toch niet. Het gaat om de moslims onder ons die in Europa zijn geboren, en even Europees zijn als anderen, maar het gaat ook over het toenemende aantal immigranten en vluchtelingen. Zolang er door oorlog een grote vraag is om veiligheid en onderwijs te vinden in Europa zal er een aanbod zijn door smokkelaars. Deze cynische dynamiek is zo sterk dat het aanbod door smokkelaars altijd wegen zal zoeken om de intensievere Europese grenscontroles te omzeilen.

Bashar Assad en de botsing der beschavingen

‘Als je journalistiek bedrijft die elke context mist, voed je mee de xenofobie en islamofobie.’

Zolang Westerse landen in het Midden-Oosten corrupte en dictatoriale regimes steunen, en Israël een hand boven het hoofd houden zodat de kolonisatie van Palestina ongestoord verder gaat, zal die regio verder afglijden in totale oorlog en zullen er nog veel meer “islamitische” immigranten komen.

Als je dan journalistiek bedrijft die elke context mist, voed je mee de xenofobie en islamofobie.

Beshr O (CC BY 2.0)

‘Een absolute prioriteit is de beëindiging van de oorlog in Syrië: zolang de Syrische dictator Bashar Assad president van Syrië blijft, en er niet ernstig onderhandeld wordt met de landen die hem een hand boven het hoofd houden – Iran en Rusland – zal het moslimextremisme toenemen.’

Een absolute prioriteit is de beëindiging van de oorlog in Syrië: zolang de Syrische dictator Bashar Assad president van Syrië blijft, en er niet ernstig onderhandeld wordt met de landen die hem een hand boven het hoofd houden – Iran en Rusland – zal het moslimextremisme toenemen. Als we enkel militair optreden tegen moslimextremisten, en de dictators die sektarisme en extremisme aanwakkeren ongemoeid laten, is het dweilen met de kraan open.

De kunstmatig opgewekte ‘botsing der beschavingen’ is een vorm van sektarisme op wereldschaal, een creatie van “leiders” die hun macht enkel danken aan de haat die ze zelf voeden. Verdeel en heers. Zolang sektarisme heerst, wordt aan miljoenen mensen vrijheid én geluk ontzegd. Vrijheid, in de zin van een bevrijding van het denken. Dat vraagt moed van ons allemaal (en zeker van invloedrijke vertegenwoordigers van alle gemeenschappen) om een boodschap van verzoening te brengen. Ook wij, in België, moeten ons bevrijden van simplistische denkbeelden die ons worden opgedrongen. Als we dat niet doen, dan zijn ook wij niet vrij en laten we ons makkelijk vangen door haatboodschappen.

Ik vrees dat ons land deze dagen moreel te verzwakt, te verward is om dit aan te kunnen. Er is geen samenhorigheid. Verschillende processen van polarisering zijn tegelijkertijd bezig onze samenleving en onze harten te verzieken. In dit geval spelen moslimextremisten en islamofoben een macaber spel om haat, angst en frustratie in onze harten te doen sluipen en met doelbewuste provocatie de haat van de vijand uit te lokken om zelf aan invloed te winnen. Ze regisseren de ingebeelde ‘botsing der beschavingen’. Via indoctrinatie en manipulatie versterken zij hun machtspositie en controle over de massa. Allebei sleuren ze grote groepen mensen mee in hun haat, ook al spreekt geen van beide in naam van de meerderheid van de bevolking die ze beweren te vertegenwoordigen.

Democratie gekaapt

‘Ooit wisten de juiste mensen wat hen te doen stond, en wat ze zeker niet moesten doen: olie op het vuur gooien.’

Iedereen die de laatste maanden en jaren haat heeft verspreid en bevolkingsgroepen tegen elkaar heeft opgezet, iedereen met beleidsverantwoordelijkheid die dit heeft onderschat en gefaald om dit een halt toe te roepen of met twee maten en twee gewichten heeft gewogen, en iedereen die het voortdurende onrecht in het Midden-Oosten probeerde los te koppelen van ons fysiek en mentaal ‘Fort België’, moet tot inkeer komen.

Ooit wisten de juiste mensen wat hen te doen stond, en wat ze zeker niet moesten doen: olie op het vuur gooien. Maar ik vrees elke dag meer en meer dat net het tegenovergestelde zal gebeuren.

Bevolkingsgroepen zullen meer en meer terugplooien op zichzelf en dat is exact wat haatzaaiers en geweldplegers willen bereiken: het is het beoogde einddoel van polarisering, het doen voortduren van conflict omdat er geen plaats is voor vrede en verdraagzaamheid in hun harten.

Ondertussen wordt onze democratie onder onze ogen gekaapt. De kans bestaat dat “wij” door “hun” politieke geweld “onze” eigen democratische verworvenheden zullen afbouwen. We hoeven maar te kijken naar wat er in de Verenigde Staten na 9/11 gebeurde. Al sinds toen verleiden moslimextremisten ons ertoe om onze democratische waarden opzij te schuiven.

Het is net op deze momenten dat we waakzaam moeten zijn, in de eerste plaats voor de haat in ons eigen hart. Politiek geweld test het vermogen van de democratie om zichzelf te mobiliseren en in stand te houden. Dit zijn de momenten waarop echte democraten moeten bewijzen dat democratie ons op lange termijn beschermt. Dat wil ik horen van politici, dat ze democratie begrijpen en versterken, niet dat “onze” democratie perfect is en ondertussen vervallen in autoritaire reacties.

Moedige mensen die verzoeningsboodschappen de wereld insturen, zullen meer dan ooit nodig zijn. Zij dichten eigenhandig de kloof die extremisten hebben geslagen. Als het kan in het meest gepolariseerde land (Israël/Palestina), dan kan het ook bij ons. Kijk maar eens naar deze video. Zij spreken niet altijd elkaars taal, maar wel een gemeenschappelijke taal van het hart. Zij roepen niet naast elkaar door, maar laten hun eigenheid harmonieus samenklinken.

 

Angst voor verlies van eigenheid

‘We moeten een islam laten groeien die ingebed is in de context waarin wij leven: de pluralistische democratie.’

Harmonieus samenleven zonder verschillen op te heffen, het is mogelijk. Wat is de oplossing? Naast de oerconservatieve, intolerante, totalitaire, onkritische islamitische leer die uit Saoedi-Arabië overkomt en die in België vrij spel krijgt (onder andere door onze geopolitieke banden met deze islamitische dictatuur), moeten we een islam laten groeien die ingebed is in de context waarin wij leven: de pluralistische democratie. Dat zal sociale vrede brengen.

Wat is het obstakel? De angst voor het verlies van eigenheid. Islamofoben willen helemaal geen Belgische islam. Zij vrezen dat dit een poging is om de eigenheid van “de Vlaming” af te nemen, net zoals radicale atheïsten vrezen dat het de scheiding tussen kerk en staat op de helling zou zetten.

Waarom zijn slechts 15 van de 200 moskeeën in Vlaanderen erkend, terwijl er 300.000 moslims in Vlaanderen zijn? Moslimextremisten willen evenmin een Belgische islam omdat ze vrezen dat dit een poging is om de eigenheid van “de moslims” af te nemen en hen te assimileren.

William Murphy (CC BY-SA 2.0)

‘De samenleving is maakbaar via onderwijs en daarom is er dringend nood aan een volwaardige en kwaliteitsvolle imamopleiding aan Belgische universiteiten. Hoe langer we dat uitstellen, hoe meer het conflict zal polariseren.’

Gezaghebbende stemmen binnen de Belgische moslimgemeenschap die voor een  Belgische islam pleiten, zoals onderzoeker Montasser AlDe’emeh (UA), kregen al af te rekenen met bedreigingen uit jihadistische hoek. Hij zou zich voor de kar laten spannen van de media van de “ongelovigen”, hij zou door zijn kritiek op de moslimgemeenschap doelbewust moslims tegen elkaar willen opzetten en meeheulen met de “ongelovigen”, enzovoort.

‘Beiden, islamofoben en moslimextremisten, denken op een gelijkaardige manier.’

Beiden, islamofoben en moslimextremisten, denken dus op een gelijkaardige manier: ze zijn gedreven door angst om hun eigenheid te verliezen en dat leidt tot haat voor de anderen.

Maar: de samenleving is maakbaar via onderwijs en daarom is er dringend nood aan een volwaardige en kwaliteitsvolle imamopleiding aan Belgische universiteiten. Hoe langer we dat uitstellen, hoe meer het conflict zal polariseren.

De meerderheid van de moslims in Europa is geboren en getogen in Europa. Er is dus geen “zij” en “ons”, maar alleen een “ons”. Dat we nog altijd in die termen spreken, is ronduit betreurenswaardig.

Maar als het toch moet: integratie betekent dat zij zich moeten integreren in onze maatschappij, én dat wij hen moeten integreren in onze denkkaders. Dat wil zeggen: hen erkennen. Sommigen hebben zich immers nog altijd niet verzoend met het feit dat de islam een Belgische godsdienst is geworden.

Laten we het onvoltooide integratieproces afwerken. De ontwikkeling van een “Belgische islam” vraagt moed van onze politici, om uit te leggen dat dit in het belang is van iedereen. Er zal meer verdraagzaamheid en erkenning groeien tegenover de islamitische levenswijze, zodat moslimextremisten ook niet meer kunnen beweren dat moslims naar Syrië moeten om een islamitische staat op te richten omdat een leven volgens de islam in België niet mogelijk is. Om welke reden dan ook deze ontwikkeling afblokken – uit overtuigd atheïsme en laïcisme, uit racisme, uit xenofobie, uit islamofobie – zal zo goed als zeker het sociaal conflict bestendigen.

Een nieuwe Grote Oorlog

De geopolitieke situatie is nu eenmaal zo gegroeid, mede door ons toedoen, dat dit een “Belgische islam” enige oplossing is. Als we het perspectief van de tijd zouden kunnen voelen, zouden we immers beseffen dat op verschillende plaatsen in de wereld het zaad van een grote oorlog wordt gezaaid, net zoals dat gebeurde aan de vooravond van WOI, toen niemand besefte dat de condities in verschillende landen tegelijk rijpten voor een ontploffing: de door ons zelf georganiseerde arbeidsmigratie van moslims naar Europa in de jaren ‘60-‘70, onze economisch-politieke banden met Saoedi-Arabië en de import van hun conservatieve islamistische stroming in Europa, de strijd van Europese rechts-populisten tegen de islam, de oorlog in Syrië en de strijd van jihadisten voor het herstel van het kalifaat, én het fenomeen van de Syriëstrijders in Europa.

Misschien zijn dat allemaal zaadjes van eenzelfde conflict. Dat we dat niet inzien in het jaar waarin we tegelijkertijd 100 jaar WOI én 50 jaar islam in België herdenken, is veelzeggend.

De islamitische wereld herdenkt echter niet de wereldoorlog van 100 jaar geleden, maar beleeft al 100 jaar oorlog. En die oorlog komt soms terug recht in onze gezichten. In de islamitische wereld eindigde WOI in bezetting, genocide, plundering, en de verdeling van het grootste deel van het Ottomaanse Rijk tussen de koloniale Europese machten Engeland en Frankrijk. Dit resulteerde in een strijd voor politieke en economische onafhankelijkheid die tot op heden onder verschillende vormen woedt.

Hun verhaal is ons verhaal

Waarom is dat belangrijk? Omdat dit verhaal tot vandaag het verhaal is van 6,5% van de Belgische bevolking: de moslims in België, die zich identificeren met de slachtoffers van onrecht in de islamitische wereld. Omdat, nu we een nieuw 9/11-moment moesten beleven, vele leraars weer zullen zoeken naar de juiste manier om het in de klas aan bod te laten komen. Hopelijk zijn ze zich ervan bewust dat alles wat ze doen, zeker stigmatisering van moslims, een levenslange impact kan nalaten op de kinderen.

Gene Han (CC BY-NC 2.0)

‘Laten we leren uit deze fout die velen na 9/11 maakten. In plaats van ons onderling te verdelen, kan een terroristische aanslag ons ook verenigingen in liefde voor elkaar, tegenover àlle dictators, extremisten en haters.’

‘Als we het narratief van onze islamitische medeburgers niet uitgebreider aan bod laten komen in het onderwijs, ontstaan vandaag in de klas de terroristen van morgen.’

Als we het narratief van onze islamitische medeburgers niet uitgebreider aan bod laten komen in het onderwijs (in godsdienstlessen en geschiedenislessen bijvoorbeeld), als het niet ook ons verhaal wordt, dan gaan de isolatie en het onbegrip verder, en ontstaan vandaag in de klas de terroristen van morgen.

Laten we leren uit deze fout die velen na 9/11 maakten. In plaats van ons onderling te verdelen, kan een terroristische aanslag ons ook verenigingen in liefde voor elkaar, tegenover àlle dictators, extremisten en haters. Ook dat heb ik gevoeld.

Pieter Stockmans is freelance journalist. Je kan hem volgen op Facebook en Twitter. Op zijn MO*-blog publiceert hij over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.