Dossier: 

‘Het klimaatakkoord een lege doos noemen, getuigt van een gebrek aan inzicht’

12 december 2015 kan de geschiedenis ingaan als de dag waarop we beslisten klimaatopwarming een halt toe te roepen. Waarom weigeren organisaties als Climate Express dit te erkennen?

  • © Climate Express 'Aan alle mensen die met Climate Express gestapt, gefietst en gemanifesteerd hebben: jullie acties hebben wél effect gehad.' © Climate Express

195 landen op één lijn krijgen is geen sinecure, zeker wanneer het voor elk van die landen betekent dat het gedaan is met business us usual. Eindelijk is het besef er dat niet handelen tegenover klimaatopwarming desastreus kan zijn en veel meer kan kosten dan wel handelen. Zo’n gezamenlijk akkoord is dus van cruciaal belang om de ommekeer te maken en collectief een andere richting uit te gaan.

Daarom is het zo bijzonder jammer dat Climate Express dit akkoord bestempelt als ‘een lege doos met een strik rond’. Ik had me ook ingeschreven om met de Climate Express naar Parijs te gaan. Ik wil me echter expliciet distantiëren van hun cynische reactie op de uitkomst van Parijs. Zo’n houding getuigt van totaal gebrek aan politiek doorzicht en strategie, van een gebrek aan inzicht in de complexiteit van de wereld en van het klimaatprobleem in het bijzonder.

Het dreigt alle motivatie van bewogen burgers, het geloof in de maakbaarheid van de wereld, in participatie en actievoeren, weg te blazen. Het is heel dom om blind te zijn voor de betekenis van Parijs want dat is ook een historische kans verspelen.

Geen tijd te verliezen

De afspraak om de opwarming ‘onder de 2°C te houden en zo mogelijk op 1,5°C’ is zonder meer ambitieus en betekent dat er haast moet gemaakt worden. Het akkoord had verder kunnen gaan door een datum te stellen voor het pieken van de globale emissies: eigenlijk moeten die dit jaar pieken of ten laatste in 2020. Ja, er zijn waardevolle jaren voorbijgegaan zonder akkoord.

Over het woord ‘decarbonisation’ en ‘carbon neutrality’ is heel wat gediscussieerd. Maar als de vijfjaarlijkse revisies telkens worden afgestemd op die langetermijndoelstelling, impliceert dit zo snel mogelijk een piek, afstappen van fossiele brandstoffen en volledige overschakeling op hernieuwbare energie.

Doorheen de tekst van de overeenkomst ligt de focus op hernieuwbare energie. Wellicht is dit een van de redenen waarom de Amerikaanse wetenschapper James Hansen niet blij is met het akkoord. Hij kwam in de maand voor de klimaattop bij Europa in Brussel nog langs om expliciet te pleiten voor kernenergie als enige oplossing.

Onderlinge solidariteit

Kwetsbare landen zijn erin geslaagd hun problematiek centraal op de agenda te brengen door de 1,5°C erdoor te krijgen als langetermijndoelstelling. Met een mechanisme voor schade en verlies (Loss and Damages), daar waar herstel niet meer mogelijk is, is het probleem van die kwetsbare groepen niet opgelost, maar het is een erkenning van het probleem. Het akkoord bevat solidariteitsmechanismen om Afrika op het pad van hernieuwbare energie te zetten en om armoede te bestrijden met een groen ontwikkelingspad.

‘Het akkoord maakt een begin met het slopen van de muur tussen rijke landen en ontwikkelingslanden.’

Er is in Parijs dagen en nachten gediscussieerd over onderlinge solidariteit en de verantwoordelijkheid van elk van de landen.

Rijke landen en ontwikkelingslanden hebben elkaar recht in de ogen gekeken.

Industrielanden werden door de ontwikkelingslanden andermaal op hun historische verantwoordelijkheid gewezen.

Men is erin geslaagd om doorheen de afspraken een vertaling te vinden voor gezamenlijke maar verschillende verantwoordelijkheid en respectievelijke mogelijkheden, Common but Differentiated Responsabilities and Respective Capabilities (CBDR) en daardoor een begin te maken met het slopen van de muur tussen industrielanden en ontwikkelingslanden.

Act now

Uiteraard hangt de impact van dit akkoord af van wat landen er daadwerkelijk van gaan maken, maar nu is er wel een instrument om nationale overheden tot de orde te roepen en hen aan deze afspraak te herinneren. Er is geen enkele reden meer om niet te handelen.

Meer zelfs: het is totaal onverantwoord om niet te handelen tegen de klimaatopwarming. Dit akkoord afwijzen als ‘too little too late’ is totaal misplaatst. Natuurlijk hadden we dit al in Kopenhagen moeten hebben, maar dat is geen reden om het nu, nu het er eenmaal is als doorwrochte afspraak, af te wijzen.

Uiteraard komt het er niet vanzelf, een doorgedreven klimaatbeleid dat de economische ontwikkelingen op een nieuw pad zet. Maar zolang we in een democratie leven, moeten we als civiele samenleving en burgers die om het klimaat en de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen geven, van onze politici zo’n beleid afdwingen. Het akkoord is daarvoor een hefboom.

Het is ook een hart onder de riem voor de talloze burgerbewegingen die op straat gekomen zijn om een akkoord te vragen en die allen een wezenlijk onderdeel zijn van het bereikte resultaat. De reactie van de Franse Fondation Hulot was veelzeggend. Haar woordvoerder stelde op de persconferentie: ‘Nooit is een COP gepaard gegaan met zoveel initiatieven en mobilisaties: van burgemeesters en regio’s, van de financiële wereld, unilaterale initiatieven van landen en bedrijven, initiatieven voor hernieuwbare energie. De mobilisatie van 700.000 mensen die op straat gekomen zijn het weekend voor de COP. De groeiende expertise van burgers. We hebben veel beter geleerd onze argumenten uit te werken.’

Het klimaatakkoord is de vrucht van al die mensen, van al dat werk, jarenlang en wereldwijd. Mensen die blijven geloven dat werken aan verandering wél impact kan hebben.

‘Tijd om de comfortzone van het eigen gelijk te verlaten.’

Action Aid reageerde: ‘laat ons alsjeblief dit akkoord uitschreeuwen naar alle hoeken van de wereld, en hiermee aan de slag gaan.’ 350.org, de grassrootsbeweging van Bill McKibben en Naomi Klein, gewaagden van een historisch moment. McKibben ijvert al jaren voor de 1,5°C. Men had nooit gedacht dat dit zo prominent in de tekst zou komen.

Naomi Klein heeft volkomen gelijk wanneer ze zegt dat, om een grote beweging te kunnen vormen om het tij te keren, sommige groepen ‘de comfortzone’ moeten verlaten en hun eigen gelijk opzij moeten kunnen zetten.

Aan alle mensen die met Climate Express gestapt, gefietst en gemanifesteerd hebben, zou ik dit willen zeggen: ‘Jullie acties hebben wél effect gehad. Jullie waren een schakel in de wereldwijde ketting. Laat ons die vasthouden en de kentering met versterkte krachten doorduwen.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.