Revolutie in Egypte: mokerslag voor Israël en de VS

‘De mogelijke omverwerping van het regime van de Egyptische president Hosni Moebarak als gevolg van de nooit eerder voorgekomen straatprotesten, zal voor de VS even dramatisch zijn als de verwijdering van de Shah van Iran dertig jaar geleden.’ Aan het woord is geen progressieve journalist of een militante moslim, maar Emile Nakleh, een voormalig kopstuk van de CIA.[1] Premier Netanyhu zei overigens hetzelfde tegen Kanselier Merkel.[2]

Het belang van Egypte in de regio kan moeilijk overschat worden. Met zijn 85 miljoen inwoners telt het land meer inwoners dan de andere Noord-Afrikaanse landen samen. Terwijl Iran het centrum is van de sjiietische moslims is Egypte dat voor de soennitische moslims. Net zoals Iran dat was vóór 1979, zo is Egypte vandaag cruciaal voor de geostrategische belangen van de VS en Israël. Na Israël krijgt het overigens de grootste militaire steun vanwege Washington. Het gaat over ongeveer een anderhalf miljard dollar op jaarbasis. De ligging van het land is ook heel strategisch. Het Suez-kanaal is een strategische ader voor handel en olietoevoer vanuit het Midden Oosten en een trechter voor snel militaire ontplooiing. Het Noord-Amerikaanse leger kan bovendien gebruik maken van een militaire basis vlakbij Cairo.[3]

Het belang van Egypte is vooral toegenomen na de val van de Shah in 1979. Moebarak en zijn voorganger Sadat hebben de belangrijke Islamitische bewegingen weten te muilkorven en daarmee kunnen voorkomen dat de islamitische revolutie in Iran kon overslaan naar de gehele regio. Ook was Egypte een belangrijke en trouwe bondgenoot voor Israël. Het was het eerste Arabisch land dat vrede sloot met Tel Aviv. Moebarak heeft ook samengewerkt met Israël om Hamas te bedwingen en de Gazastrook compleet te isoleren. Een Israëlische official heeft zijn grootste bezorgdheid uitgedrukt m.b.t. de gebeurtenissen in Egypte: ‘Indien er een regimewissel komt, zal Israël zijn strategie moeten herzien om zijn grens te verdedigen tegen een van de meest moderne legers in de regio’.[4] In een vertrouwelijke boodschap heeft de Israëlische regering de VS en Europa opgeroepen om het regime van president Moebarak te blijven steunen. ‘Het is in het belang van het Westen en het hele Midden-Oosten de stabiliteit in Egypte te bewaren’, aldus Netanyahu maandag.[5]

Wat er precies staat te gebeuren is niet duidelijk. Het kan nog veel kanten op, een ontknoping is nabij, maar Egypte zal nooit meer hetzelfde zijn als voorheen. Het gaat hier, net zoals in Tunesië om een opstand van een bevolking die de armoede, corruptie en gebrek aan vrijheid meer dan moe is. Religie heeft tot dusver praktisch geen rol gespeeld in de straatoproer. Het gaat hier dus niet om een islamitische revolutie. ‘De seculiere opstanden in Tunesië en Egypte weerleggen de vrees voor de Islamisten’, aldus de CIA-topman.[6] Wel kan de opstand snel overslaan naar naburige landen zoals Jemen, Saoedi-Arabië en Jordanië, stuk voor stuk bondgenoten van Washington. In een worst case scenario, met name een Islamitische en anti-Westerse radicalisering zoals in Iran na 1979, zal de situatie van de VS en Israël zeer kwetsbaar worden.[7]

Nu al zijn de VS de voorbij dagen in de Arabische wereld heel wat van hun krediet verloren die Obama zo moeizaam had opgebouwd na zijn aantreden. Het zal de Arabieren niet ontgaan zijn dat bij vergelijkbare opstanden in Myanmar of Iran Washington de regimes ogenblikkelijk sterk veroordeeld heeft en uitdrukkelijke steun heeft toegezegd aan de manifestanten. Dat blijft nu volledig achterwege. In landen als Servië en Oekraïne hebben de VS en Westerse landen zelfs openlijke steun verleend aan dissidente groepen.[8] Nu horen ze van de woordvoerder van het Witte Huis dat ‘Egypte een naaste en belangrijke bondgenoot blijft’.[9] Ze zijn wellicht ook niet het interview vergeten dat de BBC afnam van Obama juist voor zijn bezoek aan Egypte in 2009. Op de vraag of hij president Moebarak als een autoritaire leider beschouwt, antwoordde hij: ‘Nee, ik ben niet geneigd om zulke labels te gebruiken voor mensen. Ik denk dat hij een pool van stabiliteit is geweest, en voor de regio een goede’. [10]

Het zal de Arabieren niet ontgaan zijn dat bij vergelijkbare opstanden in Myanmar of Iran Washington de regimes ogenblikkelijk sterk veroordeeld heeft en uitdrukkelijke steun heeft toegezegd aan de manifestanten. Dat blijft nu volledig achterwege.
Een regimewissel in Egypte zou de geopolitieke kaarten in het Midden Oosten in elk geval flink door elkaar kunnen schudden. Er zou opnieuw een Arabisch front kunnen gevormd worden, sterk genoeg om een vuist te maken tegen Israël, wat meteen het einde zou kunnen betekenen van de hegemonie van Israël en de VS in de regio. Het zou op termijn ook het begin kunnen inluiden van een oplossing van de Palestijnse zaak en zo een einde maken aan meer dan vijftig jaar schande. 

Noten

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.