Nieuwe Israëlische wet viseert mensenrechtenorganisaties

Ngo’s in Israël moeten voortaan voor het grote publiek duidelijk maken waar hun financiering vandaan komt als die voor meer dan de helft uit buitenlandse fondsen bestaat. Als ze dat niet doen, riskeren ze een boete van 6.700 euro. Dat bepaalt een wetsontwerp dat het Israëlische Knessetcomité vorige week nog goedkeurde. Gisteren aanvaardde de plenaire Knessetvergadering de wet. Dat kwam niet als een verrassing vermits de Israëlische regering het wetsontwerp al langer steunde. De wet zal van kracht gaan vanaf januari 2017.

De ngo-wet kreeg heel wat kritiek van zowel Israëlische ngo’s als de internationale gemeenschap. De wet bemoeilijkt namelijk de samenwerking met Israëlische mensenrechten- en vredesorganisaties die bestempeld worden als ‘on-Israëlisch’ omdat ze ‘buitenlandse interesses’ zouden hebben. Dat zegt onder meer de Vlaamse hulporganisatie Broederlijk Delen.

Ook 50 Europese parlementsleden bekritiseerden de wet in een open brief naar de Israëlische overheid, schrijft The Guardian. In de brief zeggen ze dat de wet ‘inherent discrimineert’ en ‘ngo’s die de mensenrechten verdedigen demoniseert’.

Transparantie

De Israëlische eerste minister Benjamin Netanyahu gaat in tegen de kritiek en beweert dat de wet moet zorgen voor meer transparantie. Dat zegt ook Ayelet Shaked, minister van Justitie. Zij vindt dat de landen die de ngo’s financieren tussenkomen in interne zaken van Israël. Volgens haar trekken de ngo’s het bestaansrecht van Israël in twijfel door hun kritiek op het beleid.

‘De wet viseert duidelijk de mensenrechtenorganisaties’, zegt Brigitte Herremans, beleidsmedewerkster van Broederlijk Delen. ‘De groepen die hun financiering uit privéfondsen halen vallen namelijk niet onder de wetgeving. Dat zijn meestal extreemrechtse organisaties die de Israëlische nederzettingen politiek en financieel steunen. Bovendien is de nieuwe wet overbodig, want er is al veel transparantie. Sinds 2011 is het verplicht voor Israëlische ngo’s om drie keer per jaar te rapporteren over hun geldbronnen’, zegt Herremans.

Schandpaal

Volgens Broederlijk Delen maakt de wet deel uit van een Israëlische ‘campagne’ tegen de kritiek van mensenrechtenactivisten, zodat ze minder inspraak hebben in de publieke mening en het beleid. ‘Het gaat heel duidelijk niet om transparantie, maar om ngo’s te kijk te zetten en de mond te snoeren’, zegt Herremans. ‘Ze worden afgedaan als ontrouw of zelfs inschikkelijk tegenover terreur.’

In de Knesset worden vaker wetten besproken die kritiek op Israël aan banden leggen, vervolgt Herremans. ‘Er was bijvoorbeeld een voorstel om de herdenking te verbieden van de Nakba, de Palestijnse exodus.’

‘Ngo’s zijn steeds vaker slachtoffer van verbale en soms zelfs fysieke aanvallen. Nu wordt het nog moeilijker om hun werk te doen. Ze voelen zich steeds minder welkom in hun eigen maatschappij.’ Zo bracht de rechtse organisatie Im Tirtzu een video uit waarin medewerkers van Israëlische ngo’s als buitenlandse agenten gelinkt waren aan een terroristische aanslag. ‘Ze nagelen mensen aan de schandpaal’, zegt Herremans.

‘Ze schilderen ons af als verraders.’

Israëlische mensenrechtenorganisaties die reeds geviseerd werden door de Israëlische overheid, zoals Peace Now, B’Tselem en Breaking The Silence, kunnen nu nog meer nadeel ondervinden door de nieuwe ngo-wet.

Dat bevestigde Yariv Oppenheimer, de voormalige leider van de linkse groep Peace Now, in The Guardian. ‘Ze promoten het idee dat we met buitenlands geld werken. Zo schilderen ze ons af als “verraders” die geen deel uitmaken van de maatschappij. Zulke taal zien we vaker’, zegt hij. ‘De nieuwe wet gaat niet over het volk informeren, maar over kritiek op de overheid ontkrachten.’

Breaking the Silence

Ook de Israëlische zender Channel 2 voedt het negatieve beeld van de mensenrechten-ngo’s, waarbij vooral Breaking The Silence (BtS) geviseerd wordt. BtS publiceert anonieme getuigenissen van Israëlische ex-militairen. Zo willen ze de schendingen van de mensenrechten in de bezette Palestijnse gebieden naar voor brengen. Channel 2 maakte een reportage die insinueerde dat de organisatie geheime informatie van het leger inzamelt. Zo versterkte de zender het idee dat de linkse activisten ‘verraders’ zijn, zegt +972-magazine.

De Israëlische overheid nam al eerder gerechtelijke actie tegen BtS. De overheid wilde dat de ngo de identiteit bekendmaakte van een van de soldaten die getuigde over de oorlogsmisdaden in 2014. Volgens de organisatie verhindert en ontmoedigt de overheid zo dat soldaten naar voor komen met hun verhaal.

Bovendien beschuldigt de overheid BtS ervan geheime informatie bekend te maken. De organisatie brengt daar tegen in dat ze alles eerst controleren en door de censor van het Israëlische leger halen. ‘De informatie die we publiceren, brengt de nationale veiligheid niet in gevaar’, zegt directrice Yuli Novak in +972-magazine. ‘We willen de harde realiteit tonen in de bezette gebieden. Uiteindelijk is de informatie bedoeld om een einde te maken aan de bezetting.’

‘We willen de harde realiteit tonen in de bezette gebieden.’

Volgens BtS wil de overheid hen het zwijgen opleggen na hun laatste rapport over het gedrag van het Israëlische leger in de bezette gebieden tijdens de Gaza-oorlog in 2014. Daaruit bleek namelijk dat het leger op iedereen schoot zonder onderscheid te maken, waarbij meer dan 2000 burgers om het leven kwamen.

Ook in andere verhalen kwam aan het licht dat het leger de mensenrechten ernstig schendt met buitensporig geweld. Zo vernielden ze niet alleen de huizen, maar ook de oogst van de Palestijnen door pesticides te sproeien. ‘De getuigenissen maken het moeilijker voor de overheid om te verzwijgen wat gebeurt in de bezette gebieden en hun verantwoordelijkheid te ontwijken’, zegt Yuli Novak.

Straffeloosheid

De nieuwe ngo-wet toont opnieuw aan dat Israël de fundamentele rechten niet respecteert, zegt Herremans. Volgens haar kan het land nog bezwaarlijk een democratie genoemd worden. ‘De wet leidt de aandacht af van de kern van de zaak: de bezetting en de schending van de mensenrechten van de Palestijnen. De ngo’s moeten zich te veel concentreren op kritiek afwenden. Daardoor zijn ze minder met hun kerntaak bezig. Het wordt steeds moeilijker voor hen om met de Palestijnen samen te werken. Bovendien komt Israël straffeloos weg met de schendingen van de internationale basisrechten.’

Herremans betreurt ook de Palestijnse aanvallen op Israëlische burgers, maar vindt dat Israël niet op de juiste manier reageert. ‘Meer nederzettingen bouwen is het verkeerde antwoord om veiligheid tot stand te brengen. Israëls schendingen van het internationaal recht voeden het Palestijnse geweld alleen maar. Er kan geen stabiliteit zijn zolang Israël straffeloosheid geniet en de Palestijnse burgers geen bescherming krijgen. Israël blijft echter onder de radar door de oorlog in Syrië, de opmars van IS en de vluchtelingencrisis. Ze gaan ongemerkt door met het plan grote stukken Palestijns land te annexeren en Israël zo groot mogelijk te maken, met zo weinig mogelijk Palestijnen. De nieuwe wet is ook weer een afleiding.’