‘Bedoeïnenfabrieken’ verlaten Portugal ondanks EU-voorwaarden

Diverse multinationals die met subsidies van de Europese Unie vestigingen hadden geopend in Portugal, hebben er recent hun deuren gesloten om naar landen met nog voordeligere voorwaarden te verhuizen. Vertegenwoordigers van handelsvakverenigingen, economen en lokale politici roepen op tot maatregelen om te voorkomen dat meer bedrijven dezelfde weg opgaan.


Het Duitse modebedrijf Gerry Weber, de Britse schoenenketen Clarks en het Duitse Bawo - alledrie sloten ze onlangs hun vestigingen in Noord-Portugal. Nochtans hadden ze zich ertoe verbonden om tot minstens 2007 hun fabrieken open te houden. Ze sloten zonder zelfs maar hun werknemers te verwittigen, die gedwongen verlof hadden wegens een zogenaamd ‘gebrek aan aankooporders uit het buitenland’. In het geval van Bawo, dat mogelijk de grootste impact had op de publieke opinie, heeft een rechtbank verhinderd dat het bedrijf haar machines verwijdert zolang het arbeidsinspectiebureau van de Portugese overheid nog geen beslissing heeft bereikt over de wettelijke aspecten van de sluiting en over de opzeggingsvergoeding waarop de werknemers recht hadden.

Die multinationals beslissen simpelweg om hun tenten in te pakken, zoals de bewoners van een bedoeïenkamp, zegt Manuel Carvalho da Silva, het hoofd van de Portugese handelsvakvereniging.

Op de samenkomst van de EU-commissie van regio’s op 29 januari in Brussel, kaartten diverse burgemeesters van Portugal, Spanje en Griekenland het probleem van de wegtrekkende multinationals aan en vroegen voor de instelling van regels om gelijkaardige situaties in de toekomst te vermijden. Portugese burgemeesters van de plaatsen waar recent multinationals sloten, zeggen dat de bedrijven eerst profiteren van zowel EU- als plaatselijke subsidies, en zich nu richten op de kandidaat EU-landen, op zoek naar diezelfde subsidies. Ondertussen berokkenen ze ernstige sociale schade. Volgens Manuel Graça, de coördinator van de Portugese schoenenvakvereniging, beperkt het probleem zich niet tot een verschuiving naar de kandidaat-lidstaten. Hij zegt dat de klachten in Brussel mogelijk kunnen helpen om te voorkomen dat de situatie zich in die landen opnieuw zou voordoen.
Portugal trok bedrijven zoals Clarks aan omdat arbeid hier goedkoop is, maar het wordt steeds gemakkelijker om een plek te vinden waar werknemers evenveel werken voor gelijke of veel lagere lonen, vindt econoom Carlos Romero. Wat hier 10 euro kost, kan in het Verre Oosten voor 5 euro worden gemaakt, onder sociale, wettelijke en fiscale voorwaarden die gemakkelijk te raden zijn. Ook economieprofessor Alvaro de Sousa vindt de sluiting van de zogenaamde ‘bedoeïenfabrieken’ helemaal niet verrassend. Onder de huidige regels van de markt, heeft kapitaal geen gevoelens en geen vaderland, breekt het elke belofte die gemaakt was en verhuist het naar eender welke plek waar het de beste omstandigheden vindt.

De recente en onverwachte migraties van multinationals uit Portugal de afgelopen maanden, spreken de conclusies tegen van een boek dat afgelopen dinsdag in Lissabon werd voorgesteld. Daarin argumenteerde een team van Europese academici onder leiding van de Portugese onderzoeker Francisco Torres dat de uitbreiding van de EU naar Centraal- en Oost-Europa weliswaar de vrees opwekt dat rechtstreekse buitenlandse investeringen die in eerste instantie ten goede kwamen aan Spanje, Griekenland en Portugal zullen worden geheroriënteerd naar de nieuwe lidstaten, maar dat deze vrees niet is gebaseerd op enig substantieel bewijs. Als reden geven ze aan dat de capaciteit van de kandidaat-lidstaten om investeringen aan te trekken beperkt is door de beperkte relatieve omvang van hun economieën. Wereldwijde statistieken over buitenlandse investeringen lieten de onderzoekers besluiten dat lage arbeidskosten geen beslissende factor lijken te zijn in kapitaalstromen. In de Centraal- en Oost-Europese landen die op het punt staan lid te worden van de EU, blijven goedkope goederen de productie domineren, zelfs in het specifiek geval van Hongarije, dat voor het grootste aandeel van hoogtechnologische exporten in de regio kent.

De zoektocht naar grotere winstmarges doet niet alleen multinationale ondernemingen, maar ook Portugese bedrijven migreren. Het globaliseringproces heeft hen blootgesteld aan hardere competitie en hun marktaandeel beperkt, waardoor ze minder winst maken dan vroeger in een beschermde economie. Vele bedrijven hebben beslist om grote investeringsprojecten in Brazilië te ondernemen, of werken vanuit Nederland om de hele EU te bedienen. Voor een Portugese ondernemer geïnteresseerd om zaken te doen in zijn eigen land en in de EU in zijn geheel, is het veel eenvoudiger, goedkoper en sneller om een bedrijf op te starten en te registeren in Amsterdam dan in Lissabon. Nederland biedt ook bijkomende voordelen vanwege haar uitermate efficiënt en goedgeorganiseerd belastingsysteem.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2789   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2789  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.